‘Εντεμπε: 43 χρόνια μετά την άψογη ισραηλινή επιχείρηση (βίντεο)

Συμπληρώνονται 43 χρόνια από την επιχείρηση Εντεμπε, όταν ισραηλινοί κομάντος πέταξαν 2.000 μίλια στην καρδιά της Αφρικής για να διασώσουν περισσότερους από 100 Εβραίους ομήρους επιβάτες της πτήσης της Air France την οποία οδήγησαν στην Ουγκάντα Παλαιστίνοι και Γερμανοί τρομοκράτες, με τη βοήθεια του τότε δικτάτορα της χώρας Αμίν Νταντά.

Όλα ξεκίνησαν πάνω από την Κόρινθο το πρωί της 27ης Ιουνίου 1976, όταν εκδηλώθηκε αεροπειρατεία στο Airbus A300 της Air France με 248 επιβάτες και 12μελές πλήρωμα. Οι αεροπειρατές ήταν τέσσερις, δύο Παλαιστίνιοι που ανήκαν στην οργάνωση «Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης» (PFLP) και δύο Γερμανοί της τρομοκρατικής οργάνωσης «Επαναστατικοί Πυρήνες» (Revolutionare Zellen).

Το αεροπλάνο προερχόταν από το Τελ Αβίβ και είχε προορισμό το Παρίσι, με ενδιάμεσο σταθμό το αεροδρόμιο του Ελληνικού, από το οποίο επιβιβάσθηκαν οι αεροπειρατές μαζί με άλλους επιβάτες. Ο επικεφαλής των αεροπειρατών Βίλφριντ Μπέζε ζήτησε την απελευθέρωση 40 Παλαιστινίων και 12 άλλων ατόμων, που κρατούνταν σε φυλακές της Κένυας, της Ελβετίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας, προκειμένου να αφήσει ελεύθερους τους ομήρους.

Το αεροπλάνο άλλαξε πορεία και προσγειώθηκε στη Βεγκάζη της Λιβύης, όπου παρέμεινε για επτά ώρες. Αφού ανεφοδιάσθηκε, κατευθύνθηκε στην Καμπάλα της Ουγκάντα, όπου κυβερνούσε ο θηριώδης Ίντι Αμίν Νταντά, ο οποίος δήλωνε φίλος των Παλαιστινίων.

Η κυβέρνηση του Ισραήλ αρνήθηκε να διαπραγματευτεί με τους αεροπειρατές και αποφάσισε να πραγματοποιήσει στρατιωτική επιχείρηση για τη διάσωση των ομήρων. Η περιώνυμη «Μοσάντ» ανέλαβε αμέσως δράση για τη συλλογή των απαραίτητων πληροφοριών, προκειμένου να έχει επιτυχή έκβαση η επιχείρηση.

Το απόγευμα της 3ης Ιουλίου, τέσσερα C-130 της ισραηλινής πολεμικής αεροπορίας με 100 κομάντος κατευθύνθηκαν με σιγή ασυρμάτου προς το αεροδρόμιο του Έντεμπε, όπου έφθασαν λίγες ώρες αργότερα. Ένα άλλο αεροπλάνο με ιατρικό υλικό προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο «Κενυάτα» του Ναϊρόμπι. Η βοήθεια της Κένυας, που ήταν «στα μαχαίρια» με το καθεστώς Αμίν, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην επιχείρηση.

Τα ισραηλινά μεταγωγικά προσγειώθηκαν με ανοιχτές τις μπουκαπόρτες μία ώρα πριν από τα μεσάνυχτα. Αμέσως ξεφόρτωσαν μία μαύρη Μερσέντες και ορισμένα πολιτικά αυτοκίνητα συνοδείας, παραπλανώντας τους Ουγκαντέζους, που νόμισαν ότι μετέφεραν τον δικτάτορα και την ακολουθία του.

Αμέσως κατευθύνθηκαν στο παλιό κτίριο του αεροδρομίου, όπου οι αεροπειρατές, που εν τω μεταξύ είχαν γίνει έξι, κρατούσαν μόνο τους 103 ομήρους εβραϊκής καταγωγής, καθώς τους υπόλοιπους τους είχαν απελευθερώσει. Οι ισραηλινοί κομάντος φώναξαν στους ομήρους στα εβραϊκά και τα αγγλικά να καλυφθούν και άρχισαν αμέσως την ανταλλαγή πυροβολισμών με τους αεροπειρατές, που είχαν τη βοήθεια της φρουράς του αεροδρομίου. Σε μισή ώρα όλα είχαν τελειώσει. Κατά την επιχείρηση σκοτώθηκαν και οι έξι αεροπειρατές, τρεις όμηροι και από ισραηλινής πλευράς ο αρχηγός των κομάντος συνταγματάρχης Γιονάταν Νετανιάχου.

Μία κρίσιμη παράμετρος για την επιτυχία της «Επιχείρησης Αστροπελέκι» ήταν η κατασκευή των κτιρίων του αεροδρομίου από ισραηλινή εταιρεία, η οποία πρόθυμα έδωσε τα αρχιτεκτονικά σχέδια στους σχεδιαστές της στρατιωτικής επιχείρησης. Αυτοί μέσα στις λίγες μέρες που είχαν στη διάθεσή τους κατασκεύασαν ένα ομοίωμα του αεροδρομίου, όπου εκπαιδεύτηκαν οι κομάντος.

Η επιχείρηση διάσωσης που ονομάστηκε Επιχείρηση Γιονάταν από τον επικεφαλής της Γιονάταν Νετανιάχου ο οποίος σκοτώθηκε στη διάρκεια της διάσωσης, αιχμαλωτισε τη φαντασία θεωρητικών, συνωμοσιολόγων, συγγραφέων, σκηνοθετών, αλλά και απλών ανθρώπων και συνεχίζει ακόμα και σήμερα να αποτελεί θέμα αναλύσεων και ατέλειωτων συζητήσεων.

Υπάρχουν άραγε πράγματα για την επιχείρηση στο αεροδρόμιο Εντεμπε της Καμπάλα που δεν γνωρίζουμε;

Τουλάχιστον τρεις Ισραηλινοί πρωθυπουργοί ή μελλοντικοί πρωθυπουργοί είχαν ανάμιξη στην επιχείρηση. Ο ίδιος ο σημερινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, που η πολιτική του καριέρα στήθηκε στη θυσία του αδελφού του, ήταν μέλος της ομάδας που πήγε στην Ουγκάντα, μόνο που την τελευταία στιγμή έμεινε στο Ισραήλ, ακολουθώντας την πολιτική ότι δύο αδέλφια δεν συμμετέχουν στην ίδια επιχείρηση. Ο Ιτζχάκ Ράμπινήταν τότε πρωθυπουργός που απρόθυμα έδωσε την διαταγή για την επιχείρηση μετά την πίεση από τον υπουργό Αμυνας Σιμόν Πέρες. Τέλος, ο Εχούντ Μπαράκ μετέβη στην Κένυα για να κανονίσει τον ανεφοδιασμό του αεροσκάφους που θα μετέφερε πίσω τους ομήρους.

Ο Πέρες αποφάσισε αμέσως την επιχείρηση. Χρειάστηκαν μόλις 45 λεπτά για να τον πείσει ο Γιονάταν Ντετανιάχου ότι η στρατιωτική επέμβαση θα ήταν επιτυχημένη.

Τραγική σύμπτωση για την Νινέτ Μορένου μια από τους ομήρους που απελευθερώθηκε γρήγορα γιατί το όνομά της δεν ακουγόταν τόσο εβραϊκό. Η Νινέτ έδωσε πολύτιμες πληροφορίες για το κτίριο στο οποίο βρίσκονταν οι όμηροι. Τριάντα χρόνια αργότερα ο εγγονος της Εμάνουελ που άνηκε στην ιδια μονάδα του ισραηλινού στρατού που είχε απελευθερώσει τη γιαγιά του σκοτώθηκε στο Λίβανο.

Ενας από τους ομήρους ήταν παρών και σε άλλα δύο συγκλονιστικά γεγονότα: Ο Ακίβα Λάξερ, 30χρονος δικηγόρος τότε βρίσκονταν στο αεροδρόμιο Λοντ στην σφαγή του Μαίου του 1972 και στους Ολυμπιακούς του Μονάχου.

Ο θάνατος της Ντόρα Μπλοχ, μια από τους ομήρους, είναι ο πιο γνωστός και ο πιο περίεργος. Η γυναίκα ενώ κρατούνταν όμηρος πνίγηκε ενώ έτρωγε και την μετέφεραν στο νοσοκομείο για να της σώσουν τη ζωή. Εν το μεταξύ η επιχείρηση διάσωσης πραγματοποιήθηκε και ο Ιντι Αμίν έδωσε διαταγή να την εκτελέσουν στο νοσοκομείο, ως αντίποινα.

Η ισραηλινή επιχείρηση έχει γίνει θέμα τριών ταινιών:

«Νίκη στο Έντεμπε» (1976) του Μάρβιν Τσόμσκι, με πρωταγωνιστές τους Άντονι Χόπκινς, Μπαρτ Λάνκαστερ, Ελίζαμπεθ Τέιλορ και Ρίτσαρτ Ντρέιφους.

«Επιδρομή στο Έντεμπε» (1977) του Ίρβιν Κέρσνερ, με πρωταγωνιστές τους Χορστ Μπούχολτζ, Τσαρλς Μπρόνσον και Γιάφετ Κότο.

«Επιχείρηση Αστροπελέκι» (1977) του Μεναχέμ Γκολάν, με τους Γιοράμ Γκαόν, Σίμπιλ Ντάνιγκ και Κλάους Κίνσκι