Ο ψυχιατρικός κωδικός «Papaphobia»

1. Αντιδάνειο της ελληνικής γλώσσας είναι το λατινικό PAPAPHOBIA (=παπα+φοβία). Ως όρος της Ψυχιατρικής επιστήμης δηλώνει μια ψυχική ασθένεια που αναφέρεται σε θρησκευτικής προέλευσης φοβίες, φοβίες απέναντι στο ιερό και το θείο (sacrum).

Τέτοιες συνηθισμένες φοβίες, τα τελευταία χρόνια, όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και αλλαχού, είναι, για παράδειγμα, οι φοβίες που έχουν πεδίο αναφοράς τον δυσώνυμο αριθμό της Αποκαλύψεως του Ιωάννη 666 που μιλάει για το σφράγισμα του θηρίου, το οποίο όσοι το υιοθετήσουν φέρνει την καταδίκη τους στο σκότος της κολάσεως. Στην προέκταση αυτής της φοβίας συναντάμε τη φοβία της αποδοχής της Κάρτας του Πολίτη, τον αριθμό ΑΜΚΑ, τις ηλεκτρονικές ταυτότητες κ.ά.

2. Ο όρος «παπαφοβία» έχει δύο αναγνώσεις: Η μία είναι η φοβία που προέρχεται από τη θέα ενός παπά και η άλλη είναι η φοβία από τη θέα του Πάπα. Στην πρώτη όμως περίπτωση η θέα ενός παπά δεν προκαλεί κατ΄ ανάγκη φοβία στον άνθρωπο αλλά μόνο κάποιο φόβο. Δεν είναι φοβία αλλά πρόληψη και επηρεάζει μόνο τους προληπτικούς και δεισιδαίμονες. Είναι ένας αθώος φόβος, χωρίς ψυχικές διαταραχές και παθογένεια. Να εξετάσουμε:

α) Πώς γεννήθηκε αυτός ο προληπτικός φόβος; Ο ορθόδοξος παπάς, από τα Μεταβυζαντινά χρόνια ως σήμερα στον ελλαδικό χώρο φέρει το μαύρο ράσο σαν ένδυμα και το μαύρο σκούφο ή, αλλιώς, καλιμαύκι στο κεφάλι. Τον παπά στο χωριό και στην πόλη ο έλληνας βλέπει σχεδόν σε κάθε φάση της ζωής του: στο Γάμο του, στα Βαφτίσια των παιδιών του, στον αγιασμό του σπιτιού του, στο καφενείο, στα πανηγύρια και σε άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις.

Ο παπάς είναι ένα κομμάτι της κοινωνικής και οικογενειακής ζωής του. Ωστόσο, ο παπάς γίνεται χωρίς να το θέλει αφορμή για να προκαλέσει κάποια ανησυχία στον προληπτικό περαστικό, μπροστά από τον οποίο ένα πρωινό έτυχε να συναντηθεί. Είδε ο περαστικός χωρικός το μαύρο ράσο του παπά, την μαύρη του φιγούρα και φοβήθηκε.Το μαύρο χρώμα τον φέρνει πιο κοντά στο πένθος και το πένθος φέρνει τη σκέψη του στο θάνατο.

Κι ακόμα, ο παπάς αυτός θα πάει στο σπίτι ενός βαριά αρρώστου για να τον κοινωνήσει. Κι αυτό μας φέρνει σε σκέψεις θανάτου. Κι ακόμη, ο παπάς αυτός θα συνοδεύσει τον νεκρό μας στο κοιμητήριο. Φοβόμαστε λοιπόν τον παπά που είδαμε το πρωί στο δρόμο και προσέχουμε περισσότερο τις κινήσεις και τις συμπεριφορές μας μήπως και πάθουμε κάτι που δεν θέλουμε. «Όλα θα πάνε άσχημα, συλλογίζεται. Πρέπει σήμερα ιδιαίτερα να προσέξω».

β) Ο φόβος από τη θέα του παπά είναι μια προσαρμοστική αντίδραση του ανθρώπου. Ασφαλώς, αυτό που νιώθουμε στην πιο πάνω περίπτωση με τον παπά δεν υπάγεται σε κάποια ψυχική διαταραχή. Απλά είναι ένας φυσιολογικός φόβος που βρίσκεται στα τρίσβαθα της ανθρώπινης ύπαρξης, ένα συναίσθημα άρρηκτα δεμένο με το DNA του ανθρώπινου είδους! Δεν είναι αυτός καθαυτόν ο ιερωμένος που προκαλεί το φόβο μας αλλά το μαύρο της εξωτερικής του αμφίεσης (Θα μπορούσε να ήταν και μαύρη γάτα!). Η ελληνική μας γλώσσα τον συγκεκριμένο φόβο που νιώθουμε από τη συνάντησή μας με τον μαυροφορεμένο παπά ονομάζει ΠΡΟΛΗΨΗ, δηλαδή διαδικασία και μηχανισμός να προλάβουμε το απευκταίο.

3. Η δεύτερη ανάγνωση του όρου «παπαφοβία» (=Πάπας+φοβία). Πρόκειται για την ψυχική διαταραχή που δημιουργεί σε ορισμένους Καθολικούς η παρουσία του Ποντίφικα της Ρώμης, του Αρχηγού ενός δισεκατομμυρίου τριακοσίων εκατομμυρίων πιστών στον κόσμο. Οι άνθρωποι που πάσχουν από Papaphobia κάθε φορά που βλέπουν τον πάπα στην τηλεόραση ή από κοντά, σε Video ή σε φωτογραφία νιώθουν ζαλάδα, έντονη ταχυπαλμία, δυσκολία στην αναπνοή, πόνο στο στήθος, μυρμήγκιασμα των αισθήσεων και παθαίνουν κρίσεις πανικού και εφίδρωση. Κάνουν ανεξέλεγκτες κινήσεις με σφίξιμο των χεριών τους σε επιθετική διάταξη. Βρίζουν συνεχώς και εμπλέκονται σε διαξιφισμούς με τους διπλανούς τους.

Στην παπαφοβία ο ασθενής βλέπει πιθανόν στο πρόσωπο του Πάπα Φραγκίσκου, για παράδειγμα, το μισητό πρόσωπο του Πάπα Αλέξανδρου Στ΄ Γοργία με τις γυναίκες και τα παιδιά του στην αυλή του Βατικανού, ίσως στο πρόσωπο του Πάπα βρίσκει τον αιρετικό Πάπα που ενέκρινε τις αποφάσεις της «ληστρικής» Συνόδου του Βατικανού ΙΙ, η οποία κατ΄αυτούς παρήγαγε 202 αιρέσεις και ετεροδοξίες!

Ο Πάπας για τον οποίο αρρωσταίνουν, θεωρεί πως οι Ορθόδοξοι της Ανατολής δεν είναι σχισματική και αιρετική εκκλησία, καθώς πιστευόταν ως το 1985, αλλά είναι «αδελφή εκκλησία».

Αυτές δε οι ιδέες και τα φονταμενταλιστικά συνθήματα τρέχουν μέσα από διάφορες ιστοσελίδες και φωτογραφίες, σε όλα τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Κατακλύζουν την επικαιρότητα. Και οι παράπλευρες απώλειες της Παπαφοβίας είναι κατά περίεργο τρόπο ορισμένοι συντηρητικοί καθολικοί που πηγαίνουν στη λειτουργία μόνο εκεί που η ακολουθία γίνεται στην Λατινική! Είναι αυστηρά προσηλωμένοι στο τυπικό και στην παλαιά κατήχηση του Καθολικισμού. Το φαινόμενο της παπαφοβίας ευτυχώς είναι ακόμα σπάνιο στον καθολικό κόσμο, σπάνιο μεν αλλά υπαρκτό.

4. Η papaphobia ενισχύεται σήμερα από τον καταιγισμό των αντι-παπικών μηνυμάτων μεταξύ των Καθολικών (κυρίως της Ισπανίας και της Ιταλίας) που εκπέμπονται από sites και Videos και TV που εκτοξεύουν κατηγορίες εναντίον του σημερινού Πάπα Φραγκίσκου ότι έχει δήθεν προδώσει την Πίστη της Αγίας Ρωμαϊκής, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας, έχει διαπράξει επτά «ετεροδιδασκαλίες» και «αιρέσεις», είναι πιστός στις αποφάσεις της «ληστρικής» και αντικανονικής Συνόδου του Βατικανού ΙΙ (1965), όπως λένε..

Αν έχετε την περιέργεια να μάθετε ποιά είναι η μεγαλύτερη αίρεση που διακηρύττει ο Πάπας Φραγκίσκος είναι ότι ονομάζει και χαρακτηρίζει την Ορθόδοξη Εκκλησία «ΑΔΕΛΦΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ» κι όχι Σχισματική και Αιρετική Εκκλησία, όπως θα έπρεπε!!

5. Άραγε, τον κίνδυνο «παπαφοβίας» διατρέχουμε εμείς οι Έλληνες ορθόδοξοι; Απάντηση στο ερώτημα αυτό θα διαβάσουμε σε προσεχές άρθρο μου.

* Ο Αντώνης Ιακώβου Ελευθεριάδης είναι καθηγητής δρ. Φιλολογίας και Θεολόγος