Ρωσο-ευρωπαϊκό λέιζερ κατά βλημάτων επιφανείας-αέρος

Ένα νέο υψηλής τεχνολογίας σύστημα αυτοπροστασίας αεροσκαφών με την ονομασία MANTA, που έχει αναπτυχθεί από κοινού από τις Ρωσία και Ισπανία, διεκδικεί την παγκόσμια αγορά συστημάτων του είδους, συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής.

Η αγορά συστημάτων αυτοπροστασίας πολιτικών και στρατιωτικών αεροσκαφών από φορητούς αντιαεροπορικούς πυραύλους είναι μια αγορά που αναπτύσσεται εκρηκτικά σήμερα, την εποχή όπου βασιλεύουν οι λεγόμενες ασύμμετρες απειλές. Ήδη από τη δεκαετία του 70, κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στην τότε Ροδεσία και σημερινή Ζιμπάμπουε, αντάρτες είχαν χρησιμοποιήσει θερμοκατευθυνόμενους φορητούς αντιαεροπορικούς πυραύους (MANPADS) για να καταρρίψουν επιβατικά αεροσκάφη γεμάτα αμάχους. Ήταν η πρώτη φορά που ο κόσμος γνώριζε αυτήν την απειλή για τα πολιτικά αεροσκάφη αλλά δεν έμελε να είναι η τελευταία. Η απειλή αυτή γιγαντώνεται ολοένα και σήμερα αποτελεί μια από τις σημαντικότερες ασύμμετρες απειλές για τα πολιτικά και τα στρατιωτικά αεροσκάφη, ιδιαίτερα κατά τη φάση προσέγγισης, προσγείωσης και απογείωσης στα αεροδρόμια, απειλώντας να στραγγαλίσει τις αερογραμμές. Ιδιαίτερα δε για τα αεροσκάφη που μεταφέρουν υψηλά πρόσωπα, η απειλή των φορητών αντιαεροπορικών πυραύλων θεωρείται ως κρίσιμης σημασίας. Υπολογίζεται ότι, ούτε λίγο ούτε πολύ, περίπου 500.000 φορητοί αντιαεροπορικοί πύραυλοι βρίσκονται διεσπαρμένοι ανά τον κόσμο και περί τις 30 τρομοκρατικές οργανώσεις διαθέτουν όπλα αυτής της κατηγορίας. Ο πιο διάσημος πύραυλος αυτής της κατηγορίας είναι φυσικά ο αμερικανικός FIM-92 Stinger, ο οποίος θεωρείται και από τους πιο προηγμένους στην κατηγορία του. Οι Ηνωμένες Πολιτείες κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 80 είχαν εφοδιάσει τους ισλαμιστές αντάρτες στο Αφγανιστάν με πυραύλους αυτού του τύπου, ώστε να αντιμετωπίσουν τα σοβιετικά μαχητικά ελικόπτερα και αεροπλάνα και από πολλούς στρατιωτικούς αναλυτές θεωρείται ότι το όπλο αυτό έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ήττα των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν!

Ωστόσο, ο Stinger δεν είναι το πιο επικίνδυνο όπλο αυτής της κατηγορίας που μπορεί να βρεθεί στα χέρια των τρομοκρατών ή βρίσκεται ήδη! Χώρες, όπως η Κίνα κατέχουν ήδη τεχνολογία κατασκευής φορητών αντιαεροπορικών πυραύλων αντίστοιχων του Stinger, ενώ στα επόμενα χρόνια αναμένεται να κατασκευάσουν ακόμη πιο εξελιγμένα συστήματα. Ακόμη και χώρες που διαθέτουν μέσο τεχνολογικό επίπεδο, όπως είναι το Ιράν ή το Πακιστάν εκτιμάται ότι σε μερικά χρόνια θα είναι σε θέση να αναπτύξουν ή να προμηθευτούν υποσυστήματα καθοδήγησης για φορητούς αντιαεροπορικούς πυραύλους ανώτερα των Stinger!

Ιδιαίτερα δε για τα αεροσκάφη που μεταφέρουν υψηλά πρόσωπα, η απειλή μπορεί να προέρχεται όχι μόνο από τρομοκρατικές οργανώσεις και αυτό σημαίνει ότι μπορεί εναντίον τους να χρησιμοποιηθούν πύραυλοι με συστήματα καθοδήγησης τελευταίας γενεάς, στα οποία περιλαμβάνονται κεφαλές ατενίζουσας διάταξης (steering array) και κεφαλές υπερφασματικής απεικόνισης (hypespectral imaging). Όπως δε αναφέρθηκε και πιο πριν, τα συστήματα αυτά είναι θέμα χρόνου να πέσουν στα χέρια τρομοκρατικών οργανώσεων.

Σήμερα, για την αντιμετώπιση θερμοκατευθυνόμενων πυραύλων, τα στρατιωτικά αεροσκάφη διαθέτουν συστήματα αυτοπροστασίας, τα οποία βασίζονται στην εκτόξευση θερμοβολίδων, οι οποίες αναπαριστούν το θερμικό ίχνος του αεροσκάφους και επιδιώκουν να ξεγελάσουν τον επερχόμενο πύραυλο. Παρόμοια συστήματα έχουν αρχίσει να τοποθετούνται και σε πολιτικά αεροσκάφη. Το πρόβλημα όμως είναι ότι οι θερμοκατευθυνόμενοι πύραυλοι τρίτης και τέταρτης γενεάς, είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατον να παραπλανηθούν από παρόμοια συστήματα και η κατάσταση αυτή αναμένεται να επιδεινωθεί δραματικά στο μέλλον!

Κατά συνέπεια, απαιτείται η χρήση νέων εξελιγμένων συστημάτων αυτοπροστασίας, τα οποία δεν επιδιώκουν την παραπλάνηση του πυραύλου αλλά την τύφλωσή του, διαμέσου της άμεσης προσβολής της κεφαλής έρευνας με ακτίνα λέιζερ. Κατά γενική ομολογία, η χώρα που κατέχει τα σκήπτρα στην ανάπτυξη συστημάτων λέιζερ είναι η Ρωσία. Το σύστημα MANTA ενσωματώνει ρωσικό λέιζερ, ανώτερης τεχνολογίας και επιδόσεων όχι μόνο από τα συστήματα που διατίθενται σήμερα στην αγορά αλλά και από αυτά που βρίσκονται υπό ανάπτυξη. Το MANTA αναμένεται να διεκδικήσει την αγορά και των ελληνικών VIP αεροσκαφών και είναι το πρώτο μεικτό ρωσοευρωπαϊκό σύστημα που διεκδικεί μερίδιο της ελληνικής αγοράς αμυντικού υλικού.