Το πόδι του Τούρκου παραμένει όμως Ανόρθωση και Νέα Σαλαμίνα στέλνουν μήνυμα: «Θα γυρίσουμε πιστοί στην άνοιξή σου»

«Άφησα μέσα την ψυχή μου. Ανοίξτε…». Το σημείωμα που βρίσκεται στα συρματοπλέγματα που έχουν περιφράξει οι Τούρκοι τα Βαρώσια στην κατεχόμενη Αμμόχωστο, προκαλεί ανατριχίλα.

Η Αμμόχωστος στην δυτική πλευρά της Κύπρου στις αρχές του ’70 ήταν διάσημος προορισμός για διακοπές. Οι χολιγουντιανές σταρ, Μπριζίτ Μπαρντό και Ελίζαμπεθ Τέιλορ, ήταν θαμώνες της περιοχής αφού λάτρευαν τα πράσινα νερά της και τις χρυσές της αμμουδιές. Λεηλατημένα και ακατοίκητα εδώ και 40 χρόνια ,τα Βαρώσια στην κατεχόμενη Αμμόχωστο, προβάλλουν σαν φάντασμα….

Μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, στις 20 Ιουλίου του 1974, οι 39.000 κάτοικοι της περιοχής έφυγαν από τα σπίτια τους για να σωθούν. Οι Τούρκοι κατέλαβαν την περιοχή, την περιέφραξαν και απαγόρευσαν την είσοδο στους πολίτες. 

Στην προσφυγιά οδηγήθηκαν και τα δύο ποδοσφαιρικά καμάρια της πόλης. Η Ανόρθωση που ιδρύθηκε στις 30 Ιανουαρίου 1911 και η Νέα Σαλαμίνα που γεννήθηκε στις 7 Μαρτίου 1948, μετακόμισαν στη Λάρνακα. 

Πολιτικές διαφορές, τοπική διαμάχη, κοινωνικό χάσμα είναι μερικά από τα στοιχεία που υπάρχουν και θα μπορούσαν να κατατάξουν τους αγώνες Ανόρθωσης-Νέας Σαλαμίνας σε ντέρμπι μίσους. Κεντροδεξιοί οι φίλοι της Ανόρθωσης, αριστεροί της Νέας Σαλαμίνας. Στις συγκρούσεις των δύο συλλόγων αυτό που υπερισχύει είναι η αύρα της κατεχόμενης Αμμοχώστου. Αυτή που υπερκαλύπτει οτιδήποτε άλλο. Ο πόθος για επιστροφή στα πάτρια εδάφη.

Η εισβολή και ο ξεριζωμός από τα Βαρώσια έχει μεταμορφώσει τα ντέρμπι μεταξύ Ανόρθωσης και Νέας Σαλαμίνας σε γιορτή της πόλης. 

 «Συναδέλφωση των φιλάθλων»

Η μαζική ίδρυση αριστερών σωματείων το 1948 και η δημιουργία ξεχωριστής ομοσπονδίας (ΚΕΠΟ) δεν επέτρεπε να τεθούν αντιμέτωπες οι δύο ομάδες της Αμμοχώστου. Το 1952 άρχισε προσπάθεια ενοποίησης του κυπριακού ποδοσφαίρου και ένα χρόνο αργότερα η επιθυμία όλων των ομάδων υλοποιήθηκε. Η ΚΟΠ όμως έβαλε όρους στις ομάδες της ΚΕΠΟ, καθώς αρχικά αποδέχθηκε μόνο τρεις  (Ομόνοια, Ν. Σαλαμίνα και Αίαντα) στις οποίες ξεκαθάρισε πως μια θα έπαιζε στην πρώτη κατηγορία και δύο στη δεύτερη. Έτσι και έγινε. Η Ομόνοια ήταν η πρώτη ομάδα που αγωνίστηκε στην πρώτη κατηγορία της ΚΟΠ, ενώ Σαλαμίνα και Αίαντας ξεκίνησαν από τη δεύτερη κατηγορία.

Τυχαίο ή όχι το πρώτο παιχνίδι μεταξύ ομάδων των δύο ομοσπονδιών ήταν μεταξύ Νέας Σαλαμίνας-Ανόρθωσης. Στις 27 Σεπτεμβρίου 1953 οι δύο ομάδες της Αμμοχώστου ένωναν για πρώτη φορά το κυπριακό ποδόσφαιρο. Παρουσία περίπου 5.500 φιλάθλων στο στάδιο ΓΣΕ, η Ανόρθωση επικράτησε με 3-1. Την επόμενη μέρα η εφημερίδα «Αθλητική» είχε τίτλο «Συναδέλφωση των φιλάθλων» και τόνιζε την επίδειξη ανώτερου αθλητικού πνεύματος. Οι φίλαθλοι καθόντουσαν μαζί στις εξέδρες και απολάμβαναν την ενοποίηση του κυπριακού ποδοσφαίρου. Όχι δεν ήταν τυχαία η επιλογή των δύο ομάδων. Ανόρθωση και Νέα Σαλαμίνα ήταν οι καταλληλότερες για να κάνουν την αρχή και να δείξουν το καλό παράδειγμα.

Η προσφυγιά

Στις 7 Απριλίου 1974 Ανόρθωση και Νέα Σαλαμίνα αναμετρήθηκαν για τελευταία φορά στο ΓΣΕ. Το αποτέλεσμα ήταν 1-0 για τους «κυανόλευκους» όμως τι σημασία θα είχε. 21 ολόκληρα χρόνια είχαν περάσει από τότε που οι δύο ομάδες της Αμμοχώστου είχαν ενώσει το κυπριακό ποδόσφαιρο. Ανόρθωση και Νέα Σαλαμίνα πέρασαν δύσκολες μέρες μετά την εισβολή. Οι Βαρωσιώτες έδωσαν μάχες για να κρατήσουν στη ζωή τις ομάδες της πόλης. Με τη συμπαράσταση και άλλων σωματείων Ανόρθωση και Νέα Σαλαμίνα άρχισαν να δραστηριοποιούνται ξανά. Στις 22 Σεπτεμβρίου 1974 σε αγώνα υπέρ των προσφύγων η Μικτή Λεμεσού (ΑΕΛ, Άρης, Απόλλων) και η Μικτή Αμμοχώστου (Ανόρθωση, Νέα Σαλαμίνα, Ασίλ) αναδείχθηκαν ισόπαλες 2-2 στο ΓΣΟ. Οι εισπράξεις ανήλθαν στις 800 λίρες, τις οποίες διαμοιράστηκαν τα προσφυγικά σωματεία.

Στις 16 Φεβρουαρίου 1975 Ανόρθωση και Νέα Σαλαμίνα συναντήθηκαν για πρώτη φορά στην προσφυγιά. Ένα παιχνίδι χαραγμένο στη μνήμη όλων. Η σκέψη όσων βρέθηκαν στο στάδιο Παραλιμνίου, όπου διεξήχθη η αναμέτρηση, ήταν μερικά χιλιόμετρα πιο πέρα. Στην ομορφότερη πόλη του κόσμου (έτσι την χαρακτηρίζουν οι Βαρωσσιώτες) που ήταν «βουβή». Με γκολ του Θεοφάνους στο 87’ η Νέα Σαλαμίνα κέρδισε 1-0 και ήταν η νικήτρια του πρώτου Βαρωσιώτικου ντέρμπι που έγινε στην προσφυγιά.

Η υπόσχεση

«Οι αγώνες μεταξύ Ανόρθωσης και Νέας Σαλαμίνας ποτέ δεν έβγαζαν μίσος. Παρά τις διαφωνίες και την αντιπαλότητα, υπήρχε απόλυτος σεβασμός για τη συμπολίτισσα», εξιστόρησαν αρκετοί από τους πρωταγωνιστές περασμένων εποχών. Μετά την εισβολή, όποτε αναμετρώνται οι δύο ομάδες πέραν του αγωνιστικού, έχουν την υποχρέωση ν’ αναζωπυρώνουν την φλόγα του πόθου της επιστροφής στην Αμμόχωστο. 

«Να ξέρεις, θα γυρίσουμε, πιστοί στην άνοιξή σου…»