Η οικογένεια Υψηλάντη μεγάλος χορηγός της Επανάστασης του 1821

Ο απελευθερωτικός αγώνας του 1821, εκτός από έμψυχο υλικό χρειαζόταν και οικονομικούς πόρους για να καλυφθούν τόσο τα έξοδα διακίνησης, όσο και της διατροφής και του εξοπλισμού των επαναστατικών τμημάτων. Οι ηγέτες που ανέλαβαν τα ηνία του αγώνα, ανέλαβαν αναγκαστικά, σε πρώτη φάση, τα γενικά έξοδα. Έτσι, το βάρος των εξόδων έπεσε στις πλάτες της Φιλικής Εταιρίας, η οποία στο στάδιο της προετοιμασίας κατόρθωσε, κυρίως στη Ρωσία και τις παραδουνάβιες χώρες, να συγκεντρώσει με εράνους σεβαστό χρηματικό ποσό.

Τα περισσότερα τα πρόσφεραν Έλληνες ομογενείς, όπως ο Παναγιώτης Σέκερης (10.000 γρόσια), ή ο Γεώργιος Λεβέντης (12.000 γρόσια), που πέθαναν και οι δύο πάμπτωχοι στην απελευθερωμένη πλέον Ελλάδα! Το ίδιο είχε συμβεί και με άλλους αγωνιστές…

                                   Γεώργιος Λεβέντης, Παναγιώτης Σέκερης

Τα χρήματα όμως του εράνου της Φιλικής Εταιρίας γρήγορα εξαντλήθηκαν στην οργανωτική προετοιμασία, και όταν διαπιστώθηκε ότι το Επαναστατικό Ταμείο ήταν κενό, όλοι στράφηκαν στον εκ Τραπεζούντος Πόντου πρίγκιπα Αλέξανδρο Υψηλάντη που είχε εν τω μεταξύ αναλάβει την αρχηγία του Αγώνα. Μόλις ξεκίνησε την Επανάσταση στις Ηγεμονίες, έβγαλε στο σφυρί μεγάλο μέρος της οικογενειακής περιουσίας του, και το τεράστιο για την εποχή εκείνη ποσό των 5 εκατ. γροσιών διατέθηκε για τις πολεμικές δαπάνες!

                              Μαντώ Μαυρογένους

Όταν ο Αγώνας ξεκίνησε στην Πελοπόννησο, βρέθηκαν αρκετές ευκατάστατες οικογένειες που κάλυψαν με δικά τους έξοδα τις στρατιωτικές δαπάνες, και σε μικρότερο βαθμό έγινε αυτό και στη Ρούμελη, που δεν είχε τότε εύπορους κατοίκους. Μεγάλη οικονομική πηγή της Επανάστασης υπήρξαν και τα ναυτικά νησιά, Ύδρα, Σπέτσες και Ψαρά. Ο πάμπλουτοι καραβοκύρηδες ανέλαβαν τις δαπάνες του Αγώνα, διαθέτοντας τα πλοία τους και πληρώνοντας τα μέλη των πληρωμάτων τους. Ανάμεσα τους η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα και η Μαντώ Μαυρογένους (που πέθανε στα 44 εν εσχάτη πενία…).

Η Επανάσταση είχε άλλες δύο μεγάλες πηγές εσόδων. Η πρώτη ήταν τα λάφυρα από τις πολεμικές επιχειρήσεις κατά των Τούρκων, από τα οποία οι επαναστάτες κάλυπταν τις ανάγκες τους από πλευράς πολεμοφοδίων. Η δεύτερη ήταν οι Ιερές Μονές, που πρόσφεραν πολύ μεγάλες υπηρεσίες στον Αγώνα. Υπήρξαν εστίες περίθαλψης γυναικόπαιδων και τραυματιών αγωνιστών, αποθήκες πολεμοφοδίων και προμηθειών, ενώ διέθεσαν χρήματα, χρυσά και αργυρά σκεύη. Μόνο μία μονή, του Αγίου Γεωργίου Φενεού, ορμητήριο του Κολοκοτρώνη, διέθεσε στον Αγώνα 10.000 γρόσια, μεγάλες ποσότητες σε χρυσό και ασήμι, πολλά ζώα και στάρι.

Μεγάλη Αρωγός η Ελισάβετ Υψηλάντη

Στη διάρκεια της Επανάστασης, η Ελισάβετ (σύζυγος Κωνσταντίνου) Υψηλάντη, μάνα οκτώ παιδιών που έδωσε στον Αγώνα του 1821 πέντε αγόρια (Αλέξανδρο, Νικόλαο, Δημήτριο, Γεώργιο, Γρηγόριο – από τα οποία τον Αλέξανδρο και τον Δημήτριο, όταν έφυγαν από κοντά της στην εφηβική τους ηλικία, δεν αξιώθηκε σα μάνα να τα δει και να τα χαρεί), προέβη σε μια μεγάλη εθνική πράξη. Μαζί με την κόρη της Μαρία διέθεσαν στον Εθνικό Αγώνα όλα τα χρήματα και τα κοσμήματά τους, εκποίησαν ακόμα και ακίνητα –όσα δεν είχε δημεύσει ο σουλτάνος– και ζούσαν μετά πολύ φτωχικά. Όλον αυτόν το θησαυρό, τον έστειλαν για τον Αγώνα!

«Η κάσα ήταν βαριά», γράφουν οι ιστορικοί, «άνθρωποι πολλοί, μετά κόπου μετεκόμιζον αυτήν επί των ώμων». Ο λαός ψιθύριζε με θαυμαστικά επιφωνήματα: «Μωρέ, βιος…».

Όταν πέθανε ο Δημήτριος Υψηλάντης, η προσωρινή ελληνική κυβέρνηση διά του Προέδρου της Εθνοσυνελεύσεως Πανούτσου Νοταρά ανήγγειλε με επιστολή το θάνατό του στην Ελισάβετ, που βρισκόταν στην Βέλικα Κόσνιτσα της σημερινής Κροατίας. Η απαντητική επιστολή της Ελισάβετ είναι συγκινητική. Γράφει ότι οι δύο γιοι της άκουσαν τη φωνή της πάσχουσας πατρίδος, και κατά χρέος έτρεξαν κοντά της. Το πλήρες κείμενο της επιστολής της Ελισάβετ Υψηλάντη:

Η μεγαλοσύνη της μάνας…

                                                                                                                                                                     Εν τη παρά τον Νίστρον Μεγάλη Κοσνίτση,

                                                                                                                                                                                                        24 Ιανουαρίου 1833

Όταν η πάσχουσα πατρίς επροσκάλεσε τα αληθή τέκνα της, οι υιοί μου κατά χρέος έτρεξαν αμέσως προς την φωνήν της. Χαίρουσα εις τα πατριωτικά των φρονήματα, τους επρόπεμψα με τας ευχάς των αρχαίων Ελληνίδων. Εφύλαξαν τον λόγον των. Η τύχη του πολέμου εσεβάσθη τον πατριωτισμόν των, αλλ’ επέπρωτο εις τους κόλπους της ειρήνης να στερηθώ πρότερον τον πρωτότοκόν μου Αλέξανδρον, τώρα προ ολίγου τον Δημήτριόν μου, όστις κατά τούτο εστάθη ευτυχέστερος, ότι είδε στεφανωμένους τους αγώνας του με την τελείαν ανεξαρτησίαν της φίλης πατρίδος και ετάφη εις αυτήν, δια την οποίαν δεν εφείσθη το αίμα του, από τους συναγωνιστάς ομογενείς του. Αυτό μόνον ημπόρεσε να επιθέση μάλαγμα εις την πληγήν των μητρικών σπλάχνων μου, πληγήν βαθυτάτην μ’ όλην την προς την γλυκυτάτην πατρίδα αφωσίωσίν μου.

                             Πανούτσος Νοταράς

Είσθε κύριε, πέκνων και ελπίζω να μη με καταδικάσετε. Έτι μάλλον συνεισέφερεν εις ανακούφισιν της κατωδύνου ψυχής μου η από 21 Αυγούστου του παρελθόντος έτους σημειουμένης, προ ενός δε μόλις μηνός περιελθούσα εις χείρας μου επιστολή Σας, βεβαιώσασά με ότι η αποβίωσις του φιλτάτου μου Δημητρίου επέσπασε την γενικήν συμπάθειαν του Έθνους. Είθε καν η εκατόμβη αυτή των πρώτων μελών της οικογενείας μου και τόσων ανδρείων ομογενών, γενομένη δεκτή εις τον θρόνον του υπερτάτου όντος, να φέρη την παύσιν των παρελθόντων δεινών και αρχήν ακαταπαύστου ευδαιμονίας της κοινής μητρός. Δι’ αυτήν χρεωστούν και τα λοιπά μέλη της οικογενείας μου να θυσιάσωσιν την εσχάτην ρανίδα του αίματός των.

Υμείς δε, Κύριε, δεχόμενος την αισθητικωτάτην ευγνωμοσύνην μου δι’ όσα παραμυθητικά και πιστοποιητικά της αγαθής του Έθνους διαθέσεως μ’ εγράψατε, εκφράσετε αυτήν και εις εκείνο εκ μέρους όλης της οικογενείας μου και ιδίως της υποσημειουμένης πατριώτιδος.

                                                                                                                                                                                                           Ελισάβετ Υψηλάντη

ΠΗΓΗ: pontos-news.gr