Κ.Μητσοτάκης: «Πάντα έτεινα χείρα φιλίας προς την Τουρκία - Θα προσφύγουμε στο Διεθνές Δικαστήριο αν δεν τα βρούμε»

Στο περιοδικό Monocle και τους δημοσιογράφους Tyler Brûlé και Andrew Tuck έδωσε συνέντευξη ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Σκιαγραφώντας τους στρατηγικούς στόχους που έχει θέσει, ο Κυριάκος Μητσοτάκης τονίζει: «Θέλω να αναμορφώσω τη χώρα, μετατρέποντάς τη σε μια χώρα ανοιχτή και ανταγωνιστική, μια χώρα που διαδραματίζει ηγετικό ρόλο στην περιοχή, και πάνω απ’ όλα μια χώρα που είναι δεκτική στην αλλαγή και ανταποκρίνεται στις προκλήσεις ενός γρήγορα εξελισσόμενου κόσμου».

Ολόκληρη η συνέντευξη όπως δημοσιεύεται στο τεύχος Φεβρουαρίου του Monocle

Tyler Brûlé*: Πρωθυπουργέ, σε τι κατάσταση βρισκόταν η Ελλάδα όταν εκλεγείκατε στην εξουσία;

*Κυριάκος Μητσοτάκης*: Αναλάβαμε την εξουσία τον Ιούλιο του 2019, υπό συνθήκες πολύ διαφορετικές από το υφιστάμενο πλαίσιο. Αλλά ουσιαστικά αυτό που συνέβη στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια εκείνης της εκλογικής αναμέτρησης ήταν η εκκωφαντική ήττα ενός συγκεκριμένου είδους λαϊκισμού που ευδοκίμησε στον τόπο μας μεταξύ 2015 και 2019. Εκείνα τα χρόνια, κυβερνούσε την Ελλάδα μια κυβέρνηση με κυρίαρχο ένα κόμμα της ριζοσπαστικής αριστεράς, το οποίο εξελέγη με μια λαϊκίστικη πλατφόρμα και ένωσε τις δυνάμεις του με ένα ακροδεξιό κόμμα. Ήταν δύσκολες μέρες για την Ελλάδα, ειδικά στο μέτωπο της οικονομίας. Φτάσαμε στα πρόθυρα της χρεοκοπίας το 2015. Οι τράπεζές μας έκλεισαν. Ο λαός μας υποβλήθηκε σε αχρείαστες κακουχίες, ενώ η ανάπτυξη εκείνα τα χρόνια υστέρησε σημαντικά. Ήταν επίσης μια περίοδος που οι θεσμοί μας αμφισβητήθηκαν. Αλλά εδώ είναι το λίκνο της δημοκρατίας. Οι Έλληνες ψήφισαν ελεύθερα και εξέλεξαν μια κυβέρνηση μετριοπαθή, η οποία εστιάζει στην ενίσχυση των θεσμών και της διαφάνειας.

*Andrew Tuck*: Όταν βλέπετε Έλληνες της Διασποράς να επιστρέφουν, ανθρώπους που επιθυμούν να επενδύσουν στην χώρα, σας εκπλήσσει η ταχύτητα με την οποία έχει ριζώσει αυτή η νέα αυτοπεποίθηση;

*Κυριάκος Μητσοτάκης*: Την προηγούμενη χρονιά, ήρθαμε αντιμέτωποι με προκλήσεις σε διάφορα μέτωπα. Δεν αναφέρομαι μόνο στην πανδημία. Αντιμετωπίσαμε σοβαρά ζητήματα με την Τουρκία, αλλά και στο μεταναστευτικό. Ήταν σαν να ήμασταν διαρκώς σε καθεστώς διαχείρισης κρίσεων. Αλλά η ελληνική κοινωνία πραγματικά επέδειξε ενότητα, ειδικά κατά το πρώτο στάδιο της πανδημίας. Η εθνική μας αυτοπεποίθηση τονώθηκε πάρα πολύ. Υπήρξε πίστη, μία αίσθηση υπερηφάνειας επειδή καταφέραμε να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα αυτό με πολύ μεγαλύτερη επιτυχία σε σχέση με πολλές άλλες χώρες. Προφανώς αντιμετωπίσαμε μεγαλύτερες προκλήσεις κατά το δεύτερο κύμα της πανδημίας, όπου αντικειμενικά τα πήγαμε λιγότερο καλά σε σύγκριση με το πρώτο. Αλλά για μια χώρα που είχε εξέλθει από μια δεκαετία οικονομικών κακουχιών, με ένα σύστημα υγείας που είχε υποστεί μεγάλη πίεση, τα πήγαμε αξιοθαύμαστα καλά.

Πιστεύω πραγματικά στην αξία της εμπιστοσύνης. Η εμπιστοσύνη ανάμεσα στους πολίτες και την πολιτική τάξη είχε καταρρεύσει. Ξαναχτίζουμε βήμα-βήμα αυτή την εμπιστοσύνη. Υπάρχει μια γενικευμένη εντύπωση ότι η χώρα έχει αφήσει πίσω της την εποχή της κρίσης, επικρατεί μια νέα αίσθηση εθνικής αυτοπεποίθησης -η οποία είναι έκδηλη σε μεγάλο βαθμό στη Διασπορά. Πρόκειται για πολύ ταλαντούχους ανθρώπους που έφυγαν από την χώρα κατά τη διάρκεια της κρίσης.

Ο λόγος για τον οποίο επιστρέφουν -ή σκέφτονται να επιστρέψουν- δεν έχει να κάνει μόνο με το γεγονός ότι τους προσφέρονται περισσότερες επαγγελματικές ευκαιρίες. Έχει να κάνει και με μία γενική αίσθηση πως η χώρα κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση.

*Tyler Brûlé*: Αναφερθήκατε στην Τουρκία και στο μεταναστευτικό. Πώς αξιολογείτε το υφιστάμενο γεωπολιτικό κλίμα σε αυτή την πλευρά της Μεσογείου; Ήταν κάπως «έντονο» αυτό το καλοκαίρι…

*Κυριάκος Μητσοτάκης*: «Έντονο». Ενδιαφέρουσα επιλογή λέξης για να περιγράψει κανείς όσα συνέβησαν το καλοκαίρι. Σίγουρα η θερμοκρασία ανέβηκε με την Τουρκία. Ήρθε εκ νέου στο προσκήνιο η στρατηγική σημασία της Ανατολικής Μεσογείου. Αυτό είναι σημαντικό όχι μόνο για την Ελλάδα και την Κύπρο, αλλά και για την Ευρώπη. Οι διαφορές μας με την Τουρκία επηρεάζουν επίσης τη σχέση της με την Ευρώπη. Για τον λόγο αυτό, πιστεύω, ότι η Ευρώπη έλαβε την απόφαση να επιβάλει επιπρόσθετα μέτρα στην Τουρκία, σχετικά με τις παράνομες γεωτρήσεις και τις παράνομες δραστηριότητες όσον αφορά τις έρευνες για υδρογονάνθρακες στην Ανατολική Μεσόγειο. Και υπάρχει μια γενικευμένη αίσθηση πως η Τουρκία συμπεριφέρεται με έναν τρόπο που δεν συμβάλλει στην προώθηση της ειρήνης και της φιλίας στην περιοχή.

Πάντα έτεινα χείρα φιλίας προς την Τουρκία. Και πάντα προέτρεπα τον Πρόεδρο Erdogan να καθίσουμε και να συζητήσουμε την κύρια διαφορά μας, που είναι η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών μας. Η ιστορία πάει πολλές δεκαετίες πίσω, αλλά το θέμα μπορεί να επιλυθεί. Αν δεν τα καταφέρουμε, μπορούμε να προσφύγουμε στο Διεθνές Δικαστήριο. Αυτός είναι ο λόγος ύπαρξης των διεθνών δικαστηρίων.

*Tyler Brûlé*: Στο ζήτημα της μετανάστευσης, θεωρείτε πως οι διπλωμάτες σας στις Βρυξέλλες θα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους ώστε να εξηγήσουν τον ρόλο που διαδραματίζετε εδώ;

*Κυριάκος Μητσοτάκης*: Λάβαμε μεγάλη στήριξη τον Μάρτιο, όταν η Τουρκία προσπάθησε συστηματικά να παραβιάσει τα σύνορα και να στείλει δεκάδες χιλιάδες απεγνωσμένους ανθρώπους στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Αλλά υπερασπιστήκαμε τα σύνορά μας με την Τουρκία και, 48 ώρες αργότερα, η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετέβη στην περιοχή για να εκφράσει την αλληλεγγύη της. Ωστόσο, δεν είναι μόνο θέμα στήριξης. Κάποια ευρωπαϊκά κράτη κρύβονται πίσω από το γεγονός ότι οφείλουμε (ως χώρα) να προστατέψουμε τα σύνορα, δίχως όμως να επιδεικνύουν πραγματική αλληλεγγύη.

Σε ό,τι αφορά τις προσφυγικές ροές, καταστήσαμε σαφές πως αλλάζουμε την προσέγγισή μας στο θέμα της προστασίας των συνόρων μας. Βεβαίως, άνθρωποι θα καταλήγουν να φτάνουν στην Ελλάδα και θα χορηγείται άσυλο σε εκείνους που το δικαιούνται. Η Ελλάδα είναι μία ανοιχτή και φιλόξενη χώρα για αυτούς που διαφεύγουν από διώξεις και πολέμους. Για αρκετούς από αυτούς η Ελλάδα είναι πλέον η πατρίδα τους και είμαστε χαρούμενοι και περήφανοι που είναι εδώ. Υπάρχει όμως μια διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στους πρόσφυγες και τους οικονομικούς μετανάστες. Ταυτόχρονα, ζητάμε την αλληλεγγύη της Ευρώπης. Είναι απολύτως απαράδεκτο το γεγονός ότι κάποιες χώρες, κυρίως της Ανατολικής Ευρώπης, είναι απρόθυμες να συνεισφέρουν.

*Andrew Tuck*: Το σχέδιο ανάκαμψης από την πανδημία που έχετε καταρτίσει θα αλλάξει τον τρόπο διακυβέρνησης της χώρας, αλλά και τις φιλοδοξίες της. Βλέπετε την πανδημία ως μια ευκαιρία;

*Κυριάκος Μητσοτάκης*: Θέλω να αναμορφώσω τη χώρα, μετατρέποντάς τη σε μια χώρα ανοιχτή και ανταγωνιστική, μια χώρα που διαδραματίζει ηγετικό ρόλο στην περιοχή, και πάνω απ’ όλα μια χώρα που είναι δεκτική στην αλλαγή και ανταποκρίνεται στις προκλήσεις ενός γρήγορα εξελισσόμενου κόσμου. Εδώ και κάποιο καιρό οι επιδόσεις μας ήταν υποδεέστερες των δυνατοτήτων μας. Η πανδημία μας προσέφερε ένα επιπρόσθετο εργαλείο που δεν είχαμε στη διάθεσή μας: Χρήματα. Στην Ελλάδα αναλογούν 32 δισεκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης (της Ευρωπαϊκής Ένωσης). Αυτό μπορεί να μας βοηθήσει στην προώθηση έργων με στόχο το μετασχηματισμό της χώρας.

Θέλουμε να εστιάσουμε στην υψηλού επιπέδου μεταποιητική δραστηριότητα. Δεν είμαστε απλά μια χώρα που μπορεί να προσφέρει αποκλειστικά εξαιρετικές υπηρεσίες. Η Ελλάδα είναι μία πανέμορφη χώρα και ο κορονοϊός κατέδειξε ότι κάποιος μπορεί να εργαστεί από οπουδήποτε. Η Ελλάδα μετατρέπεται, επίσης, σε κόμβο τεχνολογίας. Όταν η Microsoft ανακοίνωσε μια τεράστια επένδυση σε data centers στη χώρα πολλοί άνθρωποι το παρατήρησαν -γιατί όταν η Microsoft αποφασίζει να επενδύσει σε μια χώρα, έχει προηγηθεί επισταμένη έρευνα. Η Ελλάδα έχει εξαιρετική προοπτική να εξελιχθεί σε κέντρο βιοφαρμακευτικής επόμενης γενιάς. Αν κοιτάξει κανείς τη βιομηχανία βιοτεχνολογίας και βιοφαρμακευτικής των ΗΠΑ, θα βρει πάρα πολλούς Έλληνες. Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Pfizer είναι Έλληνας ενώ και η Regeneron ουσιαστικά διοικείται από Έλληνες.

*Tyler Brûlé*: Ας μιλήσουμε τώρα για το εθνικό branding. Σε τι βαθμό χρειάζεται «γυάλισμα» ή «ραφινάρισμα» ο τρόπος με τον οποίο μια χώρα παρουσιάζεται στην διεθνή σκηνή. Και σε πρακτικό επίπεδο, η Ελλάδα έχει περιθώριο για μια προσέγγιση «Made in Greece»;

*Κυριάκος Μητσοτάκης*: Βρισκόμαστε στη διαδικασία ανάπτυξης μιας πολύ φιλόδοξης στρατηγικής rebranding για τη χώρα. Και αυτό θα πρέπει να αντανακλάται στο brand μας -στην αισθητική του αλλά και στα μηνύματα που θα στείλουμε, και στις ιστορίες που λέμε. Ένα brand είναι το άθροισμα των απρόσμενων ιστοριών που πηγάζουν από την Ελλάδα και πολλοί άνθρωποι δεν θα περίμεναν πως όντως θα μπορούσαν να γεννηθούν εδώ τέτοιες ιστορίες. Εστιάζουμε πολύ στο ένδοξο παρελθόν μας -και όντως έχουμε πολλά να πούμε σε αυτό το μέτωπο. Αλλά υπάρχει επίσης ένα πολλά υποσχόμενο μέλλον μπροστά μας. Και αυτό που θα πρέπει πάντοτε να διακρίνει την Ελλάδα είναι η ποιότητα.

Αν κοιτάξει κανείς την ελληνική οινοποιία, για παράδειγμα, καταγράφει μεγάλη άνθηση. Έχουμε εξαιρετικό κρασί που λαμβάνει εγκωμιαστικές αξιολογήσεις και εντελώς νέες ποικιλίες. Δεν θέλουμε να ανταγωνιστούμε το Γαλλικό και το cabernet sauvignon. Αντ’ αυτού, θέλω να εστιάσω στο ξινόμαυρο και το μαυροτράγανο, ποικιλίες που πιθανότατα δεν έχετε ακούσει ποτέ. Αλλά όσοι δοκιμάζουν αυτές τις ποικιλίες ενθουσιάζονται, γιατί είναι ελληνικές, είναι αυθεντικές και αφηγούνται μία ιστορία. Και αν κάποιος συνδυάσει την ανακάλυψη αυτών των κρασιών με ταξίδια σε άγνωστους προορισμούς, τότε πραγματικά μπορείς να διηγηθείς μια συναρπαστική ιστορία. Για παράδειγμα, η Σαντορίνη φημίζεται για το υπέροχο ηλιοβασίλεμά της, αλλά παράγει και εξαιρετικό κρασί.

*Tyler Brûlé*: Ας κλείσουμε με μία χαρούμενη νότα. Χωρίς να αποκαλύψετε πολλά κρατικά μυστικά, ποιες είναι οι μεγάλες πρωτοβουλίες που διαφαίνονται στον ορίζοντα;

*Κυριάκος Μητσοτάκης*: Είμαι ενθουσιασμένος για την πρωτοβουλία να ξανασυστήσουμε μια ανανεωμένη Ελλάδα στον κόσμο το 2021, που είναι μια εμβληματική χρονιά για την Ελλάδα. Γιορτάζουμε 200 χρόνια από την έναρξη του αγώνα για την ανεξαρτησία μας. Είναι μια καλή ευκαιρία να αναλογιστούμε τα επιτεύγματά μας. Η Ελλάδα ήταν τότε ουσιαστικά τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Σε σύγκριση με όλες τις άλλες χώρες στην ευρύτερη περιοχή, μάλλον τα πήγαμε καλύτερα από τις περισσότερες, αν όχι όλες.

Ήταν μια διαδρομή με αναταράξεις. Η ιστορία της Ελλάδας ήταν πάντα ιστορία θριάμβων τους οποίους ακολούθησαν καταστροφές. Αλλά η διαδρομή ήταν πάντα η σωστή. Ήμασταν πάντα στη σωστή πλευρά της Ιστορίας όταν κληθήκαμε να κάνουμε μεγάλες επιλογές. Επομένως, αυτή η χρονιά είναι μια καλή ευκαιρία να κοιτάξουμε πίσω και να διδαχθούμε από τα λάθη μας, αλλά και να αντλήσουμε δύναμη από όσα κάναμε καλά και να χαράξουμε την πορεία μας για την επόμενη δεκαετία. Δεν υπάρχει μαγικό ραβδί. Συνειδητοποιείς όμως ότι η προσπάθεια αυτή μοιάζει με ένα παζλ: Ξεκινάς βάζοντας κάτω όλα τα κομμάτια, στην αρχή μπορεί να μην προκύπτει κάτι που βγάζει νόημα, αλλά ξαφνικά συνειδητοποιείς ποια είναι η βαθύτερη ουσία. Έτσι νιώθω γι’ αυτό το σημαντικό εγχείρημα.