Ο φονικός σεισμός την Ιαπωνίας “ακούστηκε” στο διάστημα

Το 2011, ο σεισμός του Τοχόκου, ο οποίος οδήγησε σε τσουνάμι και διέλυσε το πυρηνικό εργοστάσιο της Φουκουσίμα, δημιούργησε ηχητικά κύματα που ακούστηκαν μέχρι έναν ερευνητικό δορυφόρο σε ύψος 260 χιλιομέτρων, ανακοίνωσαν ερευνητές στη Γαλλία.

Η αλήθεια είναι ότι οι ήχοι δεν μεταδίδονται στο κενό, οπότε θα ήταν αδύνατο να γίνουν αντιληπτοί στο εξώτερο Διάστημα. Αντίθετα όμως με ό,τι θα φανταζόταν κανείς, οι δορυφόροι που κινούνται σε χαμηλή γήινη τροχιά δεν πετούν στο κενό, αλλά μέσα στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας. Ο αέρας που υπάρχει σε αυτό το ύψος είναι βέβαια εξαιρετικά αραιός, παρόλα αυτά δημιουργεί αντίσταση στην πορεία των δορυφόρων με αποτέλεσμα να απαιτούνται περιοδικές διορθώσεις στις τροχιές τους.

Οι σεισμοί είναι γνωστό ότι συνοδεύονται από ακουστικά κύματα που διαδίδονται στην ατμόσφαιρα, συνήθως όμως δεν γίνονται αντιληπτά επειδή οι χαμηλές τους συχνότητες βρίσκονται στο φάσμα των υπόηχων.

Μέχρι σήμερα, όμως, κανείς δεν είχε καταγράψει τέτοια σήματα από το ύψος ενός δορυφόρου.

Στη διάρκεια του σεισμού του Τοχόκου και στα λεπτά που ακολούθησαν, δορυφόροι του συστήματος GPS κατέγραψαν ανεπαίσθητες καθυστερήσεις στη μετάδοση ραδιοσημάτων. Οι αναλύσεις έδειξαν ότι οι ανωμαλίες αυτές οφείλονταν σε κύματα που διαδίδονταν στην ιονόσφαιρα, ένα στρώμα της ατμόσφαιρας στο οποίο περιφέρονται ηλεκτρόνια και ιόντα.

Οι ενδείξεις κυμάτων που διαδίδονταν στην ιονόσφαιρα, σε ύψος 80 έως 600 χιλιομέτρων από τη Γη, προσέλκυσαν το ενδιαφέρον του Ραφαέλ Γκαρσία, φυσικού στο Πανεπιστήμιο της Τουλούζης.

Ενδείξεις από το GPS

Προκειμένου να ανιχνεύσουν ηχητικά κύματα που ανέβαιναν στην ατμόσφαιρα, ο Γκαρσία και οι συνεργάτες εξέτασαν δεδομένα από τα επιταχυνσιόμετρα διάφορων δορυφόρους, αναζητώντας ενδείξεις ανεπαίσθητων κατακόρυφων μετατοπίσεων.

Η έκπληξη ήρθε όταν εξέτασαν δεδομένα του ευρωπαϊκού δορυφόρου GOCΕ, ο οποίος χρησιμοποιεί έξι επιταχυνσιόμετρα για να χαρτογραφεί τις ανωμαλίες του γήινου βαρυτικού πεδίου.

Όταν φίλτραραν τα σήματα για να αποκλείσουν άλλους παράγοντες, οι ερευνητές εντόπισαν δύο «ξεκάθαρα» υποηχητικά κύματα που καταγράφηκαν λίγο μετά το σεσμό. Το ένα, με συχνότητα 14 milliherz εμφανίστηκε μισή ώρα μετά το σεισμό και το δεύτερο, με συχνότητα 6 mH, περίπου μία ώρα μετά το σεισμό (στα αραιότερα στρώματα της ατμόσφαιρας ο ήχος διαδίδεται πιο αργά).

Οι ερευνητές εκτιμούν τώρα ότι ίσως θα ήταν χρήσιμο να αναπτυχθούν «δορυφορικά σεισμόμετρα», τα οποία θα καταγράφουν όχι μόνο φυσικούς σεισμούς αλλά και δονήσεις από τυχόν κρυφές δοκιμές πυρηνικών όπλων.

Οι δορυφόροι έτσι θα συμπλήρωναν το δίκτυο του Οργανισμού για την Πλήρη Απαγόρευση των Πυρηνικών Δοκιμών (ICBTO) ο οποίος διαχειρίζεται ένα δίκτυο καταγραφής υποηχητικών κυμάτων σε όλο τον κόσμο.

Η έρευνα δημοσιεύεται στην έγκριτη επιθεώρηση Geophysical Research Letters.

Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr