Social media: Οι αναρτήσεις που μπορούν να οδηγήσουν μέχρι και σε φυλάκιση – Όσα πρέπει να γνωρίζεις

Η τεχνολογία έχει μπει εδώ και χρόνια στη ζωή μας και πλέον οι σεξουαλικοί εκβιασμοί, οι απάτες και οι απειλές μέσω των social media είναι καθημερινό φαινόμενο.

Η Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος κάνει λόγο για μάστιγα καθώς σε ετήσια βάση καλείται πλέον να διαχειριστεί χιλιάδες σχετικές υποθέσεις, επισημαίνοντας ωστόσο ότι η Ελληνική Αστυνομία και οι δικαστικές Αρχές έχουν τη δυνατότητα να παρέμβουν αυτεπάγγελτα μονάχα σε δύο περιπτώσεις αδικημάτων: σε τυχόν «διέγερση σε ανυπακοή» κατά συγκεκριμένων νόμων και σε περιπτώσεις «διασποράς ψευδών ειδήσεων» όταν αυτή μπορεί να προκαλέσει ζημιά στους πολίτες αλλά και στο ίδιο το κράτος. Ας τα πάρουμε με τη σειρά.

Φυλάκιση έως και ενός έτους για διέγερση σε απείθεια

Σύμφωνα με τον Ποινικό Κώδικα (νόμος 4619/2019), «όποιος δημόσια με οποιονδήποτε τρόπο ή μέσω του διαδικτύου προκαλεί ή διεγείρει σε απείθεια κατά των νόμων ή των διαταγμάτων ή εναντίον άλλων νόμιμων διαταγών της αρχής, τιμωρείται με φυλάκιση έως ένα έτος ή με χρηματική ποινή».

Μορφή χιονοστιβάδας η διασπορά ψευδών ειδήσεων

Αναφορικά με την διασπορά ψευδών ειδήσεων επίσης το φαινόμενο έχει πάρει διαστάσεις χιονοστιβάδας στο Διαδίκτυο μετά το ξέσπασμα της πανδημίας του κορονοϊού, με τις διάφορες θεωρίες συνωμοσίας. Θυμίζουμε ότι μόλις προ ημερών η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος απέστειλε στην Εισαγγελία δύο δικογραφιών για τέσσερις ιστοσελίδες και έξι λογαριασμούς social media, ώστε να ερευνηθούν για σειρά αδικημάτων. «Δεδομένης της πανδημίας του κορονοϊού COVID-19, έχουν παρατηρηθεί φαινόμενα εκτεταμένης διασποράς φημών και πρόκλησης ανησυχίας και πανικού στους πολίτες ιδίως για θέματα δημόσιας υγείας» όπως αναφέρεται στη σχετική εισηγητική έκθεση.

Πρέπει οι ίδιοι να απευθυνθείτε στη Δικαιοσύνη

Θα πρέπει να έχουμε κατά νου όμως ότι με εξαίρεση τις περιπτώσεις αδικημάτων της διέγερσης σε ανυπακοή και της διασποράς ψευδών ειδήσεων που οι Αρχές κινούνται ακόμη και αυτεπάγγελτα, σε όλες τις άλλες περιπτώσεις απειλών, εξυβρίσεων, εκβιασμών ή συκοφαντιών, θα πρέπει οι παθόντες να καταθέσουν μήνυση προκειμένου να ξεκινήσει η προβλεπόμενη αστυνομική έρευνα και να εντοπιστούν οι δράστες. Αυτό όμως δεν είναι πάντα εύκολο γιατί τα θύματα συνήθως είναι απρόθυμα να μπουν σε αυτή τη διαδικασία.

500 περιπτώσεις διαδικτυακού σεξουαλικού εκβιασμού ετησίως

Εξίσου ανησυχητικό όμως είναι το φαινόμενο του διαδικτυακού σεξουαλικού εξαναγκασμού και εκβιασμού, κυρίως ανηλίκων.

Περίπου 500 τέτοιες περιπτώσεις φθάνουν ετησίως στην Ελληνική Αστυνομία και βέβαια αυτή είναι μονάχα η κορυφή του παγόβουνου, καθώς χιλιάδες άλλες δεν φθάνουν ποτέ στις αρχές γιατί τα θύματα διστάζουν να καταγγείλουν το γεγονός.

Τι είναι το Sextortion

Κορίτσια ηλικίας από 12 έως 22 ετών συνήθως, εκβιάζονται ότι προσωπικές τους φωτογραφίες ή βίντεο θα αναρτηθούν στο Διαδίκτυο εάν δεν καταβληθεί στους δράστες, ένα συγκεκριμένο χρηματικό ποσό. Άλλες φορές πάλι, οι θύτες είναι πρόσωπα με τα οποία είχαν παλαιότερα ερωτική σχέση μαζί τους, που ανεβάσουν στα social media ή σε πορνογραφικά sites βιντεοσκοπημένο υλικό που είχαν τραβήξει παλαιότερα, καθαρά και μόνο για λόγους εκδίκησης. Υπήρξαν περιπτώσεις μάλιστα κοριτσιών που μόλις είδαν το συγκεκριμένο υλικό όχι απλώς δεν ήξεραν πώς να αντιδράσουν αλλά σκέφτηκαν και το ενδεχόμενο της αυτοκτονίας.

Ο διαδικτυακός σεξουαλικός εκβιασμός, γνωστός και με τον όρο «Sextortion», στοχεύει πάντως συνηθέστερα στην απόσπαση χρημάτων. Και δεν είναι ανάγκη να έχουν από πριν στην κατοχή τους ευαίσθητο υλικό (που μπορεί ακόμη και να έχει υποκλαπεί από το κινητό τηλέφωνο ή τον ηλεκτρονικό υπολογιστή), αφού ενίοτε το αποσπούν στην πορεία της διαδικτυακής γνωριμίας. Οι εκβιαστές σκαρφίζονται ποικίλους τρόπους προκειμένου να κάνουν τον απέναντι που θα πέσει στα δίχτυα τους.

Τι μπορείς να κάνεις αν πέσεις θύμα σεξουαλικού εξαναγκασμού και εκβιασμού;

Πολλά από τα περιστατικά σεξουαλικού διαδικτυακού εκβιασμού και εξαναγκασμού δεν καταγγέλλονται στις αρμόδιες Αρχές, είτε γιατί τα θύματα αισθάνονται ντροπή για το υλικό που κλήθηκαν να παράγουν είτε γιατί δε γνωρίζουν ότι έχει διαπραχθεί έγκλημα σε βάρος τους. Για τον λόγο αυτό, η πανευρωπαϊκή εκστρατεία ενημέρωσης «Say No!» απευθύνεται σε άτομα που στοχοποιούνται από επιτήδειους και συμβουλεύει: «Μην ενδώσετε, πληρώνοντας τον εκβιασμό και μην αισθάνεστε ντροπή να το καταγγείλετε στις Αστυνομικές Αρχές».

Σε περίπτωση που έχετε πέσει θύμα διαδικτυακού σεξουαλικού εξαναγκασμού και εκβιασμού, προτείνεται όπως ακολουθήσετε τα παρακάτω βήματα:

• Διατηρήστε τη ψυχραιμία σας
• Μην αποστείλετε άλλο υλικό ή καταβάλετε οποιοδήποτε χρηματικό ποσό και διακόψτε κάθε επικοινωνία με τον δράστη
• Μην διαγράψετε τα αποδεικτικά στοιχεία
• Κρατήσετε στιγμιότυπα οθόνης (screenshots) των αποδεικτικών στοιχείων (π.χ., συνομιλίες, e-mail)
• Xρησιμοποιήστε τα ενσωματωμένα εργαλεία αναφοράς και καταγγελιών του μέσου κοινωνικής δικτύωσης, στο οποίο έχετε πέσει θύμα
• «Μπλοκάρετε» τον διαδικτυακό δράστη
• Μην φοβηθείτε να μιλήσετε! Αναφέρετε το συμβάν στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος τηλεφωνώντας στο 11188, μέσω φαξ στο 213-1527471, ή μέσω email στο [email protected] ή ταχυδρομικά στη διεύθυνση: Λ. Αλεξάνδρας 173, Τ.Κ. 11522, Αθήνα.

Πώς να αποφύγεις να γίνεις θύμα διαδικτυακού σεξουαλικού εξαναγκασμού και εκβιασμού

Οι ειδικοί προτείνουν μια σειρά από συμβουλές προκειμένου να μην πέσετε θύμα τέτοιου είδους εξαναγκασμών, οι οποίες όπως θα διαπιστώσετε είναι απλές:

• Ενεργοποιήστε τις ρυθμίσεις απορρήτου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στο Διαδίκτυο
• Αποφύγετε αιτήματα φιλίας από αγνώστους/ες και μην επικοινωνείτε με άτομα στο Διαδίκτυο, τα οποία δεν γνωρίζετε προσωπικά
• Μην μοιράζεστε/κοινοποιείτε προσωπικές πληροφορίες, φωτογραφικό υλικό ή άλλο περιεχόμενο σε άτομα εκτός του φιλικού σας πλαισίου
• Μην μοιράζεστε/στέλνετε υλικό (π.χ., εικόνες, βίντεο) ευαίσθητου περιεχομένου στο διαδίκτυο ή συμμετέχετε σε σεξουαλική συμπεριφορά μέσω web καμερών
• Μην ανοίγετε συνημμένα αρχεία και συνδέσμους από άτομα που δεν γνωρίζετε
• Απενεργοποιήστε τις ηλεκτρονικές σας συσκευές και τις web κάμερες, όταν δεν τις χρησιμοποιείτε
• Ενημερωθείτε για τους κινδύνους στο Διαδίκτυο και μάθετε πώς να τους αντιμετωπίσετε με ασφάλεια και υπευθυνότητα.