Ανασφάλεια στη σχέση: Τι συμβαίνει όταν δεν υπάρχει εμπιστοσύνη

Η άρνηση κατανόησης και αποδοχής της διαφο­ρετικότητας του συντρόφου δημιουργεί την αίσθηση της αδικίας στις συντροφικές σχέσεις. Ο ανασφαλής απαιτεί ο σύντροφός του να αποτελεί το είδωλό του, το αντίγραφό του. Η όποια διαφοροποίηση του συ­ντρόφου αποτελεί κτύπημα στον παθολογικό ναρ­κισσισμό του. Η όποια διαφορετικότητα οδηγεί σε διαμάχες και στην καταστροφή αυτού που είχε καταγραφεί ως έρωτας.

Η ευρέως διαδεδομένη αντίληψη ότι το ένα φύλο είναι το «έτερο ήμισυ» του άλλου, ότι ο σύντροφος αποτελεί το άλλο μισό μας, οδηγεί σε επώδυνες σχέ­σεις. Η άποψη αυτή φανερώνεται στην απαίτηση των συντρόφων να ευθύνεται ο άλλος για ό,τι κακό θα συμβεί στη ζωή τους, αφού αυτός θα έπρεπε μα­γικά να συμπληρώνει κάθε κενό τους.

Γράφει ο ψυχοθεραπευτής και συγγραφέας, Δημήτρης Καραγιάννης.

Αντίστοιχα διαδεδομένη είναι η παιδική φαντασί­ωση ότι η αληθινή αγάπη αντιστοιχεί στην πλήρη ταύτιση, ότι όποιος αγαπά αληθινά καταλαβαίνει από μόνος του, δίχως να χρειάζεται να του εξηγείς ή να του ζητάς. Στα πλαίσια της προσπάθειας κατανόησης των προβλημάτων των συντροφικών σχέσεων, η εύκολη ερμηνεία που δίνεται είναι ότι: «Δεν επικοινωνούμε! Δεν μπορούμε να επικοινωνήσουμε, γιατί είμαστε δια­φορετικοί!».

Μα αναρωτιέμαι: Υπάρχει σχέση-γάμος που να μην προϋποθέτει τη διαφορετικότητα; Δεν προέρχο­νται οι σύντροφοι από διαφορετικούς κόσμους, με διαφορετική οικογενειακή κουλτούρα, και ο καθένας δεν κατέχει μία προσωπική γλώσσα και ένα προσω­πικό αποκωδικοποιητή της συμπεριφοράς του άλλου;

Σε μια θεραπευτική ομάδα ζευγαριών δώσαμε μια οδηγία. Θα βρισκόταν το κάθε ζευγάρι μόνο του. Ο ένας σύντροφος θα είχε την ευκαιρία να μοιραστεί όποιο θέμα ήθελε να κατανοήσει ο σύντροφός του. Ο άλλος θα άκουγε προσεκτικά και δεν θα διέκοπτε, αλλά στο τέλος θα μπορούσε να κάνει όσες διευκρι­νιστικές ερωτήσεις θα τον βοηθούσαν να κατανοήσει καλύτερα. Στην συνέχεια οι ρόλοι θα άλλαζαν. Τέ­λος και οι δύο θα σημείωναν τι είχαν νιώσει από αυ­τά που τους είχε εμπιστευθεί ο σύντροφός τους και θα τα μετέφεραν στην ομάδα. Το συμπέρασμα ήταν καταλυτικό. Όποιος είχε διακινδυνεύσει και είχε μιλήσει για κάποιο προσωπι­κό του θέμα, για μια δυσκολία ή για μια επιθυμία του, είχε γίνει κατανοητός από τον σύντροφό του. Όποιος είχε βρει την ευκαιρία να επιβάλει στον σύντρο­φό του την άποψή του για ένα περιστατικό που είχε νιώσει αδικημένος, όχι μόνο δεν είχε βρει το δίκιο του, αλλά είχε προκαλέσει και αρνητικά συναισθήματα.

Το εύρημα αυτό εξηγεί ότι όποιος κατηγορεί τον σύντροφό του για έλλειψη επικοινωνίας δεν αντιλαμ­βάνεται ότι η δυσκολία επικοινωνίας δεν αφορά μόνο στον δέκτη που δεν κατανοεί, αλλά και στον πομπό που στέλνει ένα μπλεγμένο μήνυμα το οποίο δεν εί­ναι εύκολο να κατανοηθεί ή ένα επιθετικό μήνυμα που είναι φυσικό να προκαλέσει αντιδράσεις .

Η επικοινωνία είναι πάντα αλληλεπιδραστική και επομένως δεν μπορεί να κατανοείται με μονομερείς αντιλήψεις, σύμφωνα με τις οποίες ο άλλος είναι αυ­τός που δεν καταλαβαίνει.

Συνηθίζω να παρατηρώ σε όποιον μού κατηγορεί τον σύντροφό του για δυσκολία στην επικοινωνία, ότι μάλλον έχει παντρευτεί έναν Κινέζο που δεν κατα­λαβαίνει Ελληνικά. Τότε χαμογελά ευχαριστημένα ή παίρνει το ύφος του αναξιοπαθούντος που κάποιος τού συμπαραστέκεται. Στην συνέχεια σχολιάζω ότι αφού δεν διάλεξε Έλληνα αλλά Κινέζο, ίσως αυτό να σημαίνει ότι το σημαντικό γι’ αυτόν ήταν να μην γί­νεται κατανοητός. Αλλιώς, η διαφορετικότητα θα μπορούσε να γίνει εμπλουτισμός, με την προϋπόθεση ότι θα μάθαινε αυτός Κινέζικα.

Στην εμπειρία μου με ζευγάρια το πρόβλημα εί­ναι ότι και οι δύο κατηγορούν τον άλλο για Κινέζο!

Σίγουρα όμως για μένα κανείς τους δεν είναι Έλλη­νας, αφού το ελληνικό πνεύμα είχε πάντα αυτή τη σημαντική ικανότητα: να πλησιάζει το ξένο στοιχείο με πνεύμα κατανόησης, να το περιβάλλει με το εν­διαφέρον του και τελικά να το α­φομοιώνει.

Η διαφορετικότητα είναι η αιτία της έλξης και της προσέγγισης. Ο Roland Barthes σημειώνει: «Ο άλλος, ο άγνωστος. Ο ερωτευμένος είναι δέσμιος τού­της της αντίφασης. Από τη μία πιστεύει ότι γνωρί­ζει το σύντροφό του καλύτερα από τον καθένα και του το δηλώνει θριαμβευτικά: “Σε ξέρω εγώ. Μόνο εγώ σε ξέρω καλά!”. Από την άλλη κυριεύεται συ­χνά από την εξής αυταπόδεικτη αλήθεια: “Ο άλλος είναι αδιαπέραστος και ανεύρετος. Δεν μπορώ να τον ανοίξω, να βρω τις ρίζες του, να λύσω το αίνιγμά του. Από πού έρχεται; Ποιος είναι; Γίνομαι ράκος. Δε θα το μάθω ποτέ”».

Ο Walter Schubart καταγράφει: «Στον έρωτα δύο άνθρωποι αγωνίζονται να πλησιάσουν ο ένας τον άλ­λο. Όποιος έχει κατακυριευτεί από τον έρωτα δεν ερωτεύεται ακριβώς την αγαπημένη του, έτσι όπως εμφανίζεται μέσα στους αντικειμενικούς περιορισμούς, αλλά την εικόνα που έχει πλάσει ο πόθος του, την ει­κόνα που ενσαρκώθηκε στη μορφή της αγαπημένης. Έλκεται από την ενσάρκωση του ιδεώδους του. Ο ερωτευμένος διατρέχει τον κίνδυνο να τυφλωθεί από τον πόθο του – όχι από την αγαπημένη του.

Ο ερωτευμένος αναζητεί αυτό που θα τον ολοκλη­ρώσει. Σε τελευταία ανάλυση τον ερωτευμένο δεν τον συμπαρασύρει η ορμή προς το άλλο φύλο, αλλά ο πό­θος για το γιγνόμενο τρίτο, που είναι κάτι περισσό­τερο από το άθροισμα της ύπαρξης των δύο ερωτευ­μένων ατόμων.

Το πρόσωπο που αγαπά δεν αντλεί την αξία του από το πρόσωπο του αγαπημένου. Ο ερωτευμένος εί­ναι θεϊκός, το αντικείμενο του έρωτα δεν χρειάζεται να είναι».

Ο έρωτας είναι άθλημα που απαιτεί την διαρκή άσκηση. Διαφορετικά η πορεία θα είναι φθίνουσα και επώδυνη. Όποιος έχει την ικανότητα να υπερασπίζε­ται την επιλογή του έρωτά του και δεν την χάνει στις πρώτες δυσκολίες, είναι αυτός που δικαιούται να πει ότι υπήρξε όντως ερωτευμένος. Η διάκριση μεταξύ των ερωτικών ανθρώπων και των καταναλωτών του έρωτα είναι σημαντική. Ο κα­ταναλωτής του έρωτα δεν αντέχει την μακρόχρονη συμπόρευση με τον ίδιο σύντροφο, γιατί δεν αντέχει ού­τε τον εαυτό του. Η προσωπική κενότητα μεταφέρε- ται στη σχέση και στον σύντροφο. Ο έρωτας αποτελεί προσπάθεια αποφυγής του εαυτού και όχι επιθυμία συνάντησης του άλλου. Αναζητεί τον ιδανικό σύντρο­φο που θα του προσφέρει αυτό που επιθυμεί, δίχως αυ­τός να συμβάλλει, προσφέροντας κάτι αντίστοιχο.

Ο καταναλωτής του έρωτα δεν μπορεί να εμπι­στευτεί εκείνον που θα ερωτευθεί. Το αιώνιο της σχέσης δεν αφορά μόνο την διάρκεια του χρόνου, αλλά την ένταση της εμπειρίας που κατακλύζει και αναιρεί τον χρόνο. Αγαπώντας, νιώθει να εμπλουτίζεται ο ίδιος. Σπά­ζει την μοναξιά του, για να συναντήσει το απολυ­τρωτικό και απελευθερωτικό στοιχείο της αγάπης. Η γοητεία της περιπέτειας για την συνάντηση με αυτό που μπορεί να είναι ο άλλος κατακλύζει τη ζωή του.Η διαρκής επεξεργασία των προσωπικών του βιω­μάτων, του επιτρέπει να ανανεώνει το βλέμμα του και επομένως να νιώθει νέες πρωτότυπες εμπειρίες με τον άνθρωπό του. Δεν αρκεί μία ζωή για να γνω­ρίσει τον άνθρωπό του, αφού η κοινή ζωή τους προ­σφέρει νέα στοιχεία.

Η ερωτική αφοσίωση σε ένα συγκεκριμένο πρό­σωπο είναι μια βαθιά και πολύπλευρη διεργασία που σχετίζεται με την προσωπική ανάπτυξη. Η ποιότη­τα του έρωτα δεν καθορίζεται ανάλογα με το αν εναρ­μονίζεται με τα εκάστοτε αντικειμενικά κριτήρια, αλλά με το αν είναι ικανή να οδηγήσει στην απελευ­θέρωση από τα δεσμά της ατομικότητας, στην υπέρ­βαση του εαυτού.

Πηγή : boro.gr