Ο αινιγματικός θάνατος ενός Ινδού στα Ελευσίνια μυστήρια

Το καλοκαίρι του 20 π.X. ο αυτοκράτωρ Καίσαρας Αύγουστος προσπαθούσε να τακτοποιήσει τα προβλήματα των ανατολικών επαρχιών της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας κι ο χειμώνας τον βρήκε στη Σάμο. Εκεί ήρθε να τον συναντήσει μια πρεσβεία από την Ινδία σταλμένη από τον βασιλιά Πόρο.

Ο Πόρος είχε στείλει μια ομάδα πρέσβεων από τους οποίους μόνον τρεις επιβίωσαν τελικά από τις κακουχίες του μεγάλου ταξιδιού κι αυτοί παρέδωσαν στον Αύγουστο μια επιστολή γραμμένη στα ελληνικά σε περγαμηνή. Η επιστολή γραμμένη ιδιοχείρως από τον Ινδό βασιλιά έλεγε ότι, παρόλο που ο ίδιος ήταν ηγεμόνας 600 βασιλείων, επιθυμούσε να συνάψει φιλία με τον Καίσαρα, να του δώσει άδεια ελεύθερης διόδου στο κράτος του και κάθε διευκόλυνση στο μέτρο του θεμιτού.

Ο Πόρος έστειλε στον Καίσαρα δώρα που τα μετέφεραν οκτώ γυμνοί υπηρέτες που φορούσαν μόνο περιζώματα από αρωματικά υφάσματα. Του έστειλε τίγρεις, που πρώτη φορά τις αντίκριζαν οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι, μεγάλες κόμπρες και έναν πύθωνα 10 πήχεις μακρύ, μια τεράστια ποταμίσια χελώνα και μια πέρδικα μεγαλύτερη από γύπα. Του έστειλε μαζί κι ένα αγόρι που του έλειπαν τα χέρια από τους ώμους, που τον αποκάλεσαν Ερμή, λόγω της ομοιότητάς του με τις ερμαϊκές στήλες. Ο Ερμής προκαλούσε το θαυμασμό γιατί μπορούσε να εξυπηρετείται μόνο με τα πόδια του. Μπορούσε να τεντώσει το τόξο και να ρίξει βέλη κι ακόμη να φέρει μια σάλπιγγα με τα πόδια στα χείλη του. Ο Αύγουστος και η ινδική πρεσβεία ήρθαν από τη Σάμο στην Αθήνα κι οι Αθηναίοι οργάνωσαν προς τιμήν του αυτοκράτορα τα Ελευσίνια μυστήρια, χωρίς να είναι η εποχή τους.

Στην τελετή αυτή, ένας από τους Ινδούς πρέσβεις, ο Ζαρμανοχηγάς ή Ζάρμαρος, μυήθηκε στα μυστήρια, όπως μυημένος άλλωστε ήταν και ο αυτοκράτορας.

Όμως ο Ζαρμανοχηγάς κατά την τελετή αποφάσισε να αυτοκτονήσει. Άλειψε το σώμα του με λίπος και φορώντας μόνο ένα περίζωμα έπεσε ζωντανός στην πυρά που είχε ανάψει για τα μυστήρια. Αναθηματικό ανάγλυφο με τη Δήμητρα και την Κόρη, Ελευσίνα, 5ος αι. π.Χ. Ο Δίων ο Κάσσιος προσπαθεί να ερμηνεύσει την αιτία που τον έσπρωξε στην αυτοκτονία: «είτε γιατί ανήκε στην κάστα των σοφών που πράττουν κάτι τέτοιο από θρησκευτική φιλοδοξία, είτε επειδή ήταν γέρος κι ακολούθησε τα παραδοσιακά έθιμα των Ινδών, είτε γιατί ήθελε να κάνει επίδειξη στον Αύγουστο και τους Αθηναίους».

Ο Στράβων παρατηρεί σωστά ότι συνήθως αυτοκτονούν όσοι ζητούν να απαλλαγούν από τις κακοπραγίες της ζωής τους. Ο Ινδός πρέσβης όμως είχε ζήσει όπως επιθυμούσε κι απλώς δεν ήθελε να περιμένει να του συμβεί κάτι κακό στο εξής. Γι’αυτό έπεσε στην πυρά γελώντας.

Όποιοι κι αν ήταν οι λόγοι της αυτοκτονίας του Ινδού πρέσβη, οι Αθηναίοι περισυνέλεξαν τα αποτεφρωμένα του κατάλοιπα και τα ενταφίασαν γράφοντας ένα επίγραμμα στον τάφο του

«Ζαρμανοχηγὰς Ἰνδὸς ἀπὸ Βαργόσης κατὰ τὰ πάτρια Ἰνδῶν ἔθη ἑαυτὸν ἀπαθανατίσας κεῖται»

Εδώ κείτεται ο Ζαρμανοχηγάς ο Ινδός από τη Βαργόσα που αυτοκτόνησε σύμφωνα με τα πατρώα έθιμα των Ινδών.