Τουρκία: Θρίαμβος Ερντογάν, αβεβαιότητα για την επόμενη μέρα…

Συντριπτική ήταν η νίκη του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις τουρκικές εκλογές, μια διαδικασία στην οποία συμμετείχε το 79% του εκλογικού σώματος. Οι συνέπειες της επικράτησης του ισλαμικού κόμματος είναι σημαντικές και θα επηρεάσουν το μέλλον της γειτονικής χώρας.

Το AKP φέρεται πως θα αποσπάσει περίπου 340 από ένα σύνολο 550 εδρών στο Κοινοβούλιο. Στη δεύτερη θέση με 112 έδρες θα είναι το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα του Ντενίζ Μπαϊκάλ που εν πολλοίς έπαιξε το ρόλο «γραφείου Τύπου» των στρατηγών κατά την προεκλογική περίοδο, ενώ στη Βουλή εισέρχεται και το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, οι Γκρίζοι Λύκοι για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, που απέσπασαν 71 έδρες. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το ότι περίπου 20 βουλευτές που εξελέγησαν είναι κουρδικής καταγωγής, οι οποίοι κατήλθαν στις εκλογές ως ανεξάρτητοι με σκοπό να αποφύγουν το «σκόπελο» του πλαφόν του 10% που προβλέπεται από το νόμο για την είσοδο κομμάτων στο Κοινοβούλιο. Δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυριστούμε ότι οι υπέρμαχοι του κοσμικού κράτους και οι εθνικιστές έπεσαν θύμα του πλαφόν που οι ίδιοι θέσπισαν, αφού πολλά από τα κόμματά τους δεν μπήκαν στη Βουλή, αφού δεν κατόρθωσαν να φτάσουν σε συμφωνία και να συστήσουν ισχυρούς κομματικούς συνασπισμούς. Επιπρόσθετα, η νέα σύνθεση της τουρκικής Βουλής θα αποτελείται κατά 10% από γυναίκες (50 περίπου βουλευτίνες) που θα προέρχονται κυρίως από την κυβερνητική παράταξη.

Είναι προφανές ότι το AKP έλαβε τις ψήφους ακόμη και Τούρκων πολιτών που δεν έχουν ιδιαίτερη επιθυμία να δουν την επικράτηση ισλαμικού τύπου κανόνων στην τουρκική κοινωνία, οι οποίοι επιβράβευσαν τον πρωθυπουργό προσωπικά για την επιτυχία του στον οικονομικό τομέα. Κατά συνέπεια, το AKP απέσπασε τις ψήφους των χαμηλότερων εισοδηματικά τμημάτων του πληθυσμού πέραν της παραδοσιακής ισλαμικής εκλογικής του βάσης. Ο Ερντογάν επίσης είχε και την έμμεση υποστήριξη του «διεθνούς παράγοντα», αφού τόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση, όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες έδειξαν να τον θεωρούν ως «μετριοπαθές στοιχείο» που μπορεί και έχει τη βούληση να προωθήσει σημαντικές μεταρρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό της τουρκικής κοινωνίας. Η Ένωση, παρά τις ενστάσεις που εκφράζουν ανοικτά πλέον σημαντικά κράτη-μέλη στο ενδεχόμενο πλήρους ένταξης της Τουρκίας, επιθυμεί την προσέγγιση του τουρκικού πολιτικού συστήματος με τις αρχές και τις αξίες της ώστε να διευκολυνθεί η προσέγγιση που θα οδηγήσει σε αμοιβαία επωφελή πολιτική-οικονομική συνεργασία και ίσως την «χαλαρή» πρόσδεση της Τουρκίας στο πλαίσιο μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης «πολλών ταχυτήτων», α λα καρτ.

Σε κάθε περίπτωση θα ήταν μάλλον ασφαλές να υποστηρίξει κανείς, ότι το εκλογικό αποτέλεσμα μεγιστοποιεί το δυνητικό κόστος για τις τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις σε περίπτωση που αποφασίσουν να ανατρέψουν την κυβέρνηση Ερντογάν από την εξουσία, όπως είχαν πράξει με «βελούδινο πραξικόπημα» εναντίον του Νετσμετίν Ερμπακάν, του προηγούμενου ισλαμιστή ηγέτη που είχε κατορθώσει να αναδειχθεί στο πρωθυπουργικό αξίωμα. Οι στρατηγοί θα δυσκολευτούν να βρουν το πρόσχημα που θα νομιμοποιήσει την επέμβασή τους στο πλαίσιο του ρόλου «θεματοφύλακα» του κοσμικού χαρακτήρα του ατατουρκικού κράτους. Ο Ερντογάν επιθυμεί να αποδείξει στο εσωτερικό της χώρας αλά και διεθνώς, ότι το ισλάμ και η Δημοκρατία δεν είναι έννοιες ασύμβατες μεταξύ τους, κάτι που εξυπηρετεί και όσους προέβαλαν την Τουρκία ως κράτος-παράδειγμα για τον μουσουλμανικό κόσμο…

Αυτό που παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον είναι να διαπιστωθεί πλέον ποιος θα είναι ο αντίκτυπος της εκλογικής νίκης των ισλαμιστών στα σημαντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει στην παρούσα φάση η Τουρκία, με βασικότερο αυτό του τι θα πράξει η χώρα στο ζήτημα της εισβολής ή όχι στο κουρδικό βόρειο Ιράκ, τη στιγμή μάλιστα που από αμερικανικής πλευράς οι προειδοποιήσεις είναι ξεκάθαρες. Αυτό θα εξαρτηθεί από το είδος του θρυλούμενου συμβιβασμού μεταξύ του Ερντογάν και του αρχηγού των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων στρατηγού Γιασάρ Μπουγιούκανιτ στις δύο συναντήσεις που είχαν προεκλογικά. Επιπρόσθετα, το αν και κατά πόσον ο Ερντογάν, στηριζόμενος στο εκλογικό αποτέλεσμα επιχειρήσει να απεμπλακεί από την όποια συμφωνία με το Στρατό, ή απλώς να την τηρήσει «πλημμελώς».