Η παράδοξη μεσαιωνική «συνταγή» για τη σωτηρία ενός γάμου – 1 καταγεγραμμένο διαζύγιο σε 300 χρόνια!

Στη μεσαιωνική Τρανσυλβανία σύμφωνα με τα αρχεία, σε 300 χρόνια υπάρχει καταγεγραμμένο ένα και μοναδικό διαζύγιο.

Μπορεί να μοιάζει με εφιάλτη, αλλά αυτή η παράδοξη μορφή συμβουλευτικής γάμου φαίνεται να ήταν αποτελεσματική.

Το γραφικό Biertan, ένα από τα επτά σαξονικά ιστορικά χωριά παγκόσμιας κληρονομιάς της Unesco, μοιάζει να έχει παγώσει στον χρόνο.

Οι άμαξες με τα άλογα αποτελούν μέρος της καθημερινής ζωής και οι κάτοικοι συγκεντρώνονται για να εμπορευτούν τα προϊόντα τους στην πλακόστρωτη πλατεία. Στην καρδιά του χωριού, κυριαρχεί μια εκκλησία – οχυρό του 15ου αιώνα.

Σε ένα από τα οχυρωματικά τείχη του κάστρου βρίσκεται ένα μικρό κτίριο με ένα δωμάτιο λίγο μεγαλύτερο από κελάρι.

Επί 300 χρόνια, τα ζευγάρια που είχαν πρόβλημα στον γάμο τους κλειδώνονταν για έξι ολόκληρες εβδομάδες από τον τοπικό επίσκοπο, με την ελπίδα να λύσουν τα θέματα τους και να αποτρέψουν την πιθανότητα ενός διαζυγίου.

Και μπορεί για τα σημερινά δεδομένα να ακούγεται εφιαλτικό, ωστόσο σύμφωνα με τα αρχεία αυτή η «συζυγική φυλακή» ήταν μάλλον αποτελεσματική.

«Χάρη στο ευλογημένο αυτό κτίριο, στα 300 χρόνια που είχε την έδρα του ο επίσκοπος του Biertan, είχαμε μόνο ένα διαζύγιο», λέει στο BBC ο Ulf Ziegler, ιερέας του χωριού.

Σήμερα, η μικρή, σκοτεινή φυλακή έχει μετατραπεί σε μουσείο. Το χαμηλοτάβανο δωμάτιο με τους χοντρούς τοίχους, έχει μονάχα ένα τραπέζι, μία καρέκλα και ένα παραδοσιακό σαξονικό κρεβάτι που φαίνεται τόσο μικρό ώστε μοιάζει να προορίζεται για παιδί.

Δεδομένου ότι τα ζευγάρια προσπαθούσαν να ξεπεράσουν τις διαφορές τους, βρίσκονταν εκ των πραγμάτων υποχρεωμένα να μοιραστούν τα πάντα -από το ένα και μοναδικό μαξιλάρι και την κουβέρτα μέχρι το τραπέζι.

Οι Σάξονες της Τρανσυλβανίας ήταν λουθηρανοί. Και παρόλο που το διαζύγιο επιτρεπόταν κάτω από ορισμένες συνθήκες -όπως η μοιχεία- θεωρούνταν προτιμότερο τα ζευγάρια να κάνουν μία προσπάθεια για να διασώσουν τον γάμο τους. Τα ζευγάρια που είχαν πρόβλημα επισκέπτονταν οικειοθελώς τον επίσκοπο, ο οποίος έστελνε τον σύζυγο και τη σύζυγο στη «φυλακή» προκειμένου να διαπιστώσουν -προτού πάρει ο καθένας τον δρόμο του- εάν οι διαφορές τους μπορούσαν τελικά να γεφυρωθούν.

«Η φυλακή ήταν ένα μέσο για να παραμείνει η κοινωνία στην παλαιά χριστιανική τάξη», εξηγεί ο Zielger, ο οποίος σημειώνει ότι η πρακτική είχε επίσης σκοπό να προστατεύσει τις γυναίκες και τα παιδιά, η επιβίωση των οποίων ήταν σε άμεση εξάρτηση από την οικογένεια. Σε περίπτωση διαζυγίου, ο σύζυγος έπρεπε να καταβάλει στην πρώην σύζυγό του το ήμισυ των αποδοχών του, αλλά εάν έκανε δεύτερο γάμο, η δεύτερη σύζυγος δεν είχε δικαίωμα σε τίποτα.

Οι γερμανόφωνοι Σάξονες της Τρανσυλβανίας είναι μία από τις εθνικές μειονότητες της Ρουμανίας. Παραδοσιακά ανήκουν στην λουθηρανική εκκλησία και σημαντικές πόλεις τους υπήρξαν το Σιμπίου, το Μπρασόβ και η Σιγκισοάρα στη νότια Τρανσυλβανία που ακόμη διατηρούν στοιχεία σαξονικής αρχιτεκτονικής.

Είναι απόγονοι των Σαξόνων που μετανάστευσαν στην Τρανσυλβανία στα μέσα του 12ου αιώνα αν και πλέον σήμερα δεν απομένουν παρά μερικές χιλιάδες μετά τη μαζική φυγή τους που ακολούθησε την κατάρρευση του καθεστώτος του Τσαουσέσκου μεταξύ 1989 και 1990.

Οι Σάξονες έφτασαν -ερχόμενοι από τη σημερινή Γαλλία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο και τη Γερμανία- κατόπιν πρόσκλησης του βασιλιά Géza του Β της Ουγγαρίας ο οποίος με αυτόν τον τρόπο ήθελε να προστατεύσει την Τρανσυλβανία από τις απειλές των Τατάρων και των Οθωμανών. Οι εργατικοί αυτοί άνθρωποι έκαναν το Biertan σημαντικό εμπορικό κέντρο και πολιτισμικό κόμβο, που το 1510 αριθμούσε πληθυσμό 5.000 κατοίκων.

Η επιβλητική εκκλησία, με τους εννέα οχυρωματικούς πύργους φωτίζεται από λαμπερά φώτα και ο λόγος είναι προφανής: Ήταν και παραμένει σημείο αναφοράς. Ειδικά όσον αφορά τους πρώτους εκείνους Σάξονες ήταν όχι μόνο ένας χώρο λατρείας, αλλά ένα σημείο ασφάλειας.

Οι περισσότεροι από τους κατοίκους παραμένουν μέχρι σήμερα αγρότες -εφαρμόζοντας παραδοσιακές μεθόδους καλλιέργειας. Έτσι κι αλλιώς, η ζωή δεν έχει αλλάξει ιδιαίτερα με το πέρασμα του χρόνου. Συνεχίζει να κινείται με τον αργό ρυθμό του παρελθόντος, αν και όπως είναι φυσικό, ούτε οι οικονομικοί, ούτε οι θρησκευτικοί λόγοι μπορούν να εμποδίσουν πλέον ένα ζευγάρι που θέλει να πάρει διαζύγιο.

Παραδεχόμενος το προφανές, ο ιερέας λέει ότι «τα ζευγάρια έμεναν μαζί όχι από αγάπη -πιθανώς-, αλλά για την επιβίωση και τη δουλειά. Ένα ζευγάρι που έμεινε κλειδωμένο επί έξι εβδομάδες, άρα μακριά από τη δουλειά, έθετε την επιβίωση της επόμενης χρονιάς σε κίνδυνο. Συνεπώς, πιέζονταν να βγουν και να ξαναπάνε μαζί για δουλειά».

Πάντως, ο Ziegler πιστεύει ότι ακόμη και σήμερα, η ιδέα μίας συζυγικής φυλακής πιθανώς θα έδινε κάποια μαθήματα χρήσιμα ακόμη και τώρα.

Και δεν είναι ο μόνος. Σύμφωνα τουλάχιστον με όσα διατείνεται, έχει γίνει αποδέκτης αιτημάτων από ζευγάρια που θα ήθελα να χρησιμοποιήσουν τη φυλακή σε μια προσπάθεια να σώσουν τον γάμο τους.

«Ο χρόνος που έχουμε ο ένας για τον άλλον μειώνεται όλο και περισσότερο στις οικογένειες. Είμαστε πιο εγωιστές από τους προγόνους μας. Υποφέρουμε περισσότερο από τη μοναξιά και γι’ αυτό έχουμε ανάγκη να μιλήσουμε για να βρούμε τι είναι πραγματικά σημαντικό για εμάς και τι μας συνδέει».