Ποια η σχέση της ελληνικής και παγκόσμιας μυθολογίας με την παλαιοντολογία

Το ολοκαίνουργιο Εκπαιδευτικό θεματικό Πρόγραμμα του πολυχώρου που στηρίζεται στις έρευνες της παγκοσμίου φήμης Ιστορικού Adrienne Mayor. Η Adrienne Mayor είναι καθηγήτρια του Πανεπιστημίου του Stanford των ΗΠΑ και ειδικεύεται στην Παγκόσμια Μυθολογία και τον συσχετισμό της με τα Παλαιοντολογικά ευρήματα. Πρόσφατες μελέτες της έχουν δείξει ότι πολλά από τα τέρατα της Μυθολογίας, όπως ο Κύκλωπας και ο Γρύπας, μπορούν να αποδοθούν σε απολιθώματα Ελεφάντων ή Μαμούθ και του Δεινόσαυρου Πρωτοκεράτοπα αντίστοιχα! Είμαστε στην ιδιαίτερα ευχάριστη θέση να έχουμε την Adrienne Mayor ως Επιστημονική Σύμβουλο για την όλη έκθεση.

Μπαίνοντας μέσα στο ‘Λαβύρινθο του Μινώταυρου’ οι επισκέπτες θα πάρουν πληροφορίες και θα δούνε τις εξής αναπαραστάσεις  :

1) Χίμαιρα : Ζούσε στην Ελλάδα. Είχε κεφάλι λιονταριού, σώμα κατσίκας και ουρά φιδιού, ενώ πετούσε φωτιά από το στόμα του. Σκοτώθηκε από τον Βελλεροφόντη που ίππευε ένα ιπτάμενο άλογο.

2) Λεβιάθαν : Θαλάσσιο Τέρας που ζούσε σε όλες τις θάλασσες του Κόσμου.

3) Αρπύια : Ζούσε στην Ελλάδα, είχε κεφάλι και σώμα πολύ άσχημης γυναίκας, πόδια και χέρια αρπακτικού πουλιού και μπορούσε να πετάει.

4) Στυμφαλίες Όρνιθες : Πουλιά με χάλκινα ράμφη και νύχια, που καταδυνάστευαν τον κόσμο. Ζούσαν στην Ελλάδα, τα τρόμαξε ο Ηρακλής με τα Κρόταλα, ενώ τα σκότωσε με χρυσό τόξο και βέλη.

5) Χάρος : Ζούσε στην Ελλάδα. Ήταν ο βαρκάρης του Άδη, όπου ο κάθε νεκρός έπρεπε να πληρώσει έναν οβολό για να περάσει τον ποταμό Αχέροντα.

6) Κέρβερος : Τρικέφαλος Σκύλος, φύλακας του Κάτω Κόσμου, με μαλλιά και σώμα γεμάτο φίδια.

7) Λυκάνθρωπος : Στην Αρχαία Ελλάδα θεωρούταν ως ‘φέρων το φως και τη γνώση’. Αργότερα, κατά τον Μεσαίωνα στην Κεντρική Ευρώπη (Πολωνία, Γαλλία κ.α.) θεωρήθηκε ως δαιμονικό ον.

8) Ογκρ : Ήταν πολύ μοχθηρό ον, ζούσε σε όλο τον κόσμο (Ιαπωνια, Ινδία, Ευρώπη) με διαφορετικές μορφές σε κάθε μέρος.

9) Γκάργκοϋλ : Αναφέρονται κυρίως στη Γαλλία. Πέτρωναν όταν τα έβλεπε το φώς του Ήλιου.

10) Γοργόνες : Μισές γυναίκες, μισές ψάρι, εμφανίζονται σε μύθους πολλών λαών (Ελλάδα, Σκανδιναβικές χώρες, κ.α.)

11) Μέδουσα : Στην Ελληνική Μυθολογία, όποιον κοιτούσε η Μέδουσα, μεταμορφωνόταν αυτομάτως σε πέτρα. Ο Περσές κατάφερε να την σκοτώσει, βάζοντας την να κοιτάξει το καθρεπτισμένο της είδωλο στην ασπίδα του.

12) Τάλως : Γίγαντας που φύλαγε τη Μινωική Κρήτη. Συμβόλιζε την ανάπτυξη της χαλκουργίας και κρατούσε στα χέρια του τους Νόμους. Τον σκότωσε ο Ιάσονας, τραβώντας το καρφί που είχε στην πτέρνα του, αφήνοντας έτσι να τρέξει από μέσα του το ‘Ιχώρ’.

13) Κύκλωπας : Μονόφθαλμος Γίγαντας, αναφέρεται στον Όμηρο, ως ο πρώτος τυροκόμος. Τον τύφλωσε ο Οδυσσέας για να ξεφύγει με τους συντρόφους του. Ο μύθος θεωρείται ότι πηγάζει από την εύρεση απολιθωμένων κρανίων ελεφάντων, μαμούθ και μαστοδόντων, καθώς η μεγάλη οπή που υπάρχει στα κρανία αυτών των μεγάλων θηλαστικών για να προεξέχει η προβοσκίδα, ερμηνεύτηκε από τους Αρχαίους, ως μία τεράστια οφθαλμική κόγχη!

14) Ορκ : Ζούσαν στην Σκανδιναβία μέσα σε σπηλιές. Ήταν άγρια, μοχθηρά και ανθρωποφάγα όντα.

15) Νόκερς : Ζούσαν στη Γαλλία, τη Γερμανία και την Αγγλία μέσα σε σπηλιές ή ορυχεία, όπου έψαχναν για πολύτιμα μεταλλεύματα.

16) Νάνοι : Ζούσαν στη Βόρεια Ευρώπη. Προστάτευαν τα πλούτη και κατασκεύασαν το σφυρί του Θωρ, θεού των Βίκινγκ.

17) Τρολ : Μοχθηρό και ανθρωποφάγο ον που ζούσε στη Νορβηγία. Αν το έβλεπε ο Ήλιος, τότε μετατρεπόταν σε πέτρα.

18) Σάτυρος : Φημισμένος για την αδυναμία του για το κρασί και τη διασκέδαση, τριγύριζε στα όρη και τα δάση της Ελλάδας. Ανάλογα με την περιοχή, αναφέρεται και με διαφορετικά ονόματα (Σειληνός, Πανας κ.α.)

19) Γρύπας : Είχε κεφάλι αετού, σώμα λιονταριού και πετούσε. Ζούσε στην Ελλάδα, άλλα η προέλευση του είναι από την Ασία. Θεωρείται ότι ο μύθος πηγάζει από την εύρεση απολιθωμάτων του Πρωτοκεράτοπα (Protoceratops andrewsi), ενός Δεινόσαυρου που ζούσε στην Ασία κατά την Κρητιδική περίοδο.

20) Μινώταυρος : Ήταν γιος της Πασιφάης και ενός Ταύρου, κλεισμένος στα ανάκτορα του Μίνωα στο Λαβύρινθο της Κρήτης. Τον σκότωσε ο Θησέας.

21) Ροκ : Γιγάντιο Πουλί με τη μορφή κολοσσιαίου αετού που ζούσε στην Αφρική και τη Μαδαγασκάρη. Πιθανόν η έμπνευση του μύθου βασίζεται σε τεράστια τριδάχτυλα αποτυπώματα σαρκοφάγων Θηριόποδων Δεινόσαυρων από την Αφρική, ενώ στη Μαδαγασκάρη, ο μύθος φαίνεται να βασίζεται στο γιγάντιο πτηνό Αιπυόρνιθα (Aepyornis), το οποίο εξαφανίστηκε μόλις τον 17ο αιώνα από ανθρώπινη παρέμβαση! Παρόμοιοι μύθοι για μεγαλόσωμα πουλιά υπάρχουν και στην Αμερικανική Μυθολογία, όπως το Thunderbird των Ινδιάνων.

22) Κένταυρος : Μισός άνθρωπος, μισός άλογο. Θεωρείται ότι οι Κένταυροι ζούσαν στην περιοχή του Πηλίου.

23) Δράκος : Μοχθηρό τέρας που υπάρχει στους μύθους, θρύλους και παραδόσεις όλων σχεδόν των λαών, από την Αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας! Σε πολλούς μύθους εικάζεται ότι έβγαζαν φωτιά από το στόμα τους! Η γέννηση του μύθου φαίνεται να εμπνέεται από την εύρεση απολιθωμάτων γιγάντιων ζώων, όπως Αρκούδες των Σπηλαίων στην Κεντρική Ευρώπη, ή οστά Δεινοσαύρων στην Αγγλία και την Κίνα!

Πέραν των μυθολογικών πλασμάτων, φυσικά γίνεται ιδιαίτερη μνεία και σε σημαντικά απολιθώματα που ενέπνευσαν αυτούς τους μύθους. Πιστά αντίγραφα αυτών των απολιθωμάτων αποτελούν :

Σκελετός Μαμουθ (Mammuthus primigenius)

Κρανίο Μαμούθ (Mammuthus primigenius)

Σκελετός Τριχωτού Ρινόκερου (Coelodonta antiquitatis)

Κρανίο Πρωτοκεράτοπα (Protoceratops andrewsi)

Κρανίο Σαμοθήριου (Samotherium boissieri)

Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, οστά από γιγάντια ζώα ενέπνευσαν τα μυθολογικά τέρατα. Έτσι απολιθωμένα κόκαλα από μαμούθ και ρινόκερους στην Ευρώπη και στην Ασία, θύμιζαν τιτάνες και γίγαντες, ενώ το κρανίο των μεγάλων Προβοσκιδωτών με την χαρακτηριστική οπή, φάνταζε ως ο φοβερός και τρομερός μονόφθαλμος Κύκλωπας. Το περίεργο κρανίο του Δεινόσαυρου Πρωτοκεράτοπα, ενέπνευσε τον Γρύπα, ενώ το κρανίο της κοντόλαιμης Καμηλοπάρδαλης Σαμοθήριο, μοιάζει εκπληκτικά με το Θαλάσσιο Τέρας της Τροίας (Κήτος Τροίας), όπως απεικονίζεται σε αρχαίο Κορινθιακό κρατήρα!

Σερταρίδης Γεώργιος Κ.Φ.Α,

Υπεύθυνος Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων

Πολυχώρου Πολιτισμού Εκπαίδευσης & Ψυχαγωγίας ‘Διάπλαση’.

Πηγή: parkodeinosauron.gr