Ιστορική ελάττωση της τρύπας του όζοντος επάνω από την Ανταρκτική

Σύμφωνα με μελέτες που διεξήχθησαν από τη NASA και την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (ΝΟΑΑ) των ΗΠΑ, μέσω επίγειων, αλλά και διαστημικών οργάνων, η τρύπα του όζοντος, ιδιαίτερα πάνω από την Ανταρκτική έχει ελαττωθεί σε μεγάλο βαθμό.

Σίγουρα, τα αποτελέσματα αυτά έχουν να κάνουν και με τα μέτρα που λήφθηκαν τα προηγούμενα χρόνια, για την καταπολέμηση του προβλήματος, ενώ περιορίζουν σημαντικά της διάφορες καταστροφολογίες, που λιγότερο έχουν να κάνουν με «πράσινη ανάπτυξη» και περισσότερο με σχέδια υφαρπαγής χρημάτων από τους πολίτες, μέσω «πράσινων» φόρων.

Η τρύπα του όζοντος πάνω από την Ανταρκτική εμφάνισε σημαντική συρρίκνωση φέτος και είχε την μικρότερη έκταση από το 1988, σύμφωνα με στοιχεία από δορυφόρους, μετεωρολογικά μπαλόνια και επίγεια όργανα (φασματοφωτόμετρα) της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA) και της Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (ΝΟΑΑ) των ΗΠΑ.

Οι επιστήμονες των δύο οργανισμών συνεργάζονται για να παρακολουθούν την εξέλιξη του όζοντος. Όπως είπε ο επικεφαλής επιστήμονας στον τομέα των γεωεπιστημών Πολ Νιούμαν του Κέντρου Goddard της NASA, «η τρύπα του όζοντος ήταν φέτος ιδιαίτερα εξασθενημένη. Είναι αυτό που περιμέναμε να δούμε, δεδομένων των θερμών καιρικών συνθηκών στη στρατόσφαιρα της Ανταρκτικής».

Στο αποκορύφωμά της, στις 11 Σεπτεμβρίου φέτος, η τρύπα του όζοντος έφθασε τα 7,6 εκατομμύρια τετραγωνικά μίλια, μια έκταση περίπου δυόμιση φορές μεγαλύτερη από τις ΗΠΑ. Το 2016 στο αποκορύφωμά της η τρύπα είχε έκταση 8,9 εκατομμυρίων τετραγωνικών μιλίων, περίπου δύο εκατομμύρια λιγότερα από ό,τι το 2015. Η μέση έκταση που είχε στο αποκορύφωμά της η τρύπα μετά το 1991 ήταν γύρω στα δέκα εκατομμύρια τετραγωνικά μίλια.

Όσο θερμότερες μάζες αέρα φθάνουν στη στρατόσφαιρα, τόσο περιορίζεται η τρύπα του όζοντος, κάτι που συνέβη τόσο φέτος όσο και πέρυσι. Παρόλα αυτά, η τρύπα παραμένει μεγάλη, επειδή παραμένουν υψηλά τα επίπεδα των χημικών ουσιών που έχουν παραχθεί στο παρελθόν και συνεχίζουν να καταστρέφουν το όζον.

Πάνω από την Αρκτική στο Βορρά, η καταστροφή του όζοντος είναι αρκετά μικρότερη. Η τρύπα της Ανταρκτικής είχε ανιχνευθεί για πρώτη φορά το 1985 και με το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ η διεθνής κοινότητα έλαβε μέτρα για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα.

Η τρύπα περιορίζεται αργά-αργά, καθώς σταδιακά διαλύονται οι χλωροφθοράνθρακες που είχαν συσσωρευθεί πάνω από την Ανταρκτική.

Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις των επιστημόνων, η τρύπα του όζοντος θα επανέλθει στα επίπεδα του 1980 περίπου το 2070.

Το όζον είναι ένα μόριο αποτελούμενο από τρία άτομα οξυγόνου, το οποίο δημιουργείται με φυσικό τρόπο και στη στρατόσφαιρα δρα σαν «αντηλιακό», προστατεύοντας τον πλανήτη από τις δυνητικά επικίνδυνες υπεριώδεις ακτίνες του Ήλιου, οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο του δέρματος, καταρράκτη στα μάτια, καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος, βλάβες στα φυτά κ.α.

Σε χαμηλότερο ύψος από την επιφάνεια του εδάφους, το όζον μπορεί να δημιουργηθεί από τις φωτοχημικές αντιδράσεις ανάμεσα στην ηλιακή ακτινοβολία και στη ρύπανση από τις εξατμίσεις των οχημάτων και άλλες πηγές, συμβάλλοντας στο επιβλαβές νέφος πάνω από τις πόλεις.