Γάμος και διαζύγιο στην Ιερουσαλήμ

Με μεγάλο ενδιαφέρον διάβασα το βιβλίο με τίτλο ΓΑΜΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΖΥΓΙΟ ΣΤΗΝ ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ που είχε την καλοσύνη να μου το αποστείλει ο ελλόγιμος συγγραφέας του, Αρχιμανδρίτης Ιγνάτιος Σταυρόπουλος, Διδάκτωρ των Κοινωνικών Επιστημών του Παντείου Πανεπιστημίου.

Όπως φαίνεται και από τον υπότιτλο: Διαφοροποίηση ανάλογα με το θρησκευτικό-κοινωνικό πλαίσιο αναφοράς, πρόκειται για ένα βιβλίο εξόχως επίκαιρο και εξαιρετικά διαφωτιστικό για όλους εκείνους που πολύ λίγα ξέρουν για το κοινωνικό υπόστρωμα που συναντά κανείς σήμερα στην πόλη της Ιερουσαλήμ, όπου συνυπάρχουν αρμονικά οι τρεις μονοθεϊστικές θρησκευτικές παραδόσεις των Εβραίων, των Χριστιανών και των Μουσουλμάνων, με αποκλειστικό σημείο επιστημονικής έρευνας τον θεσμό του Γάμου.

Χρησιμοποίησα τη λέξη επίκαιρο λόγω του μεγάλου θορύβου που προξένησε στον πολιτισμένο κόσμο η επίσημη ανακήρυξη, εκ μέρους των Η.Π.Α., της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του κράτους του Ισραήλ. Είναι, λοιπόν, παρεπόμενο να δημιουργηθούν για μια ακόμα φορά συγκρουσιακές καταστάσεις ανάμεσα στους Παλαιστινίους και τους Ισραηλινούς, επειδή και οι δύο θεωρούν την Ιερουσαλήμ ως δική τους Ιερή Πόλη.

Οπωσδήποτε, όμως, η επικυρίαρχος χώρα αυτής της πόλης θεωρείται και είναι το Ισραήλ που αναγνωρίζει ισότιμα και απαραβίαστα τα θρησκευτικά δικαιώματα όλων των κατοίκων της. Το βιβλίο του πατρός Ιγνατίου Σταυρόπουλου έρχεται να προσθέσει μια σειρά από επιστημονικά, πολιτικά και θρησκευτικά γεγονότα που αποδεικνύουν πως τα στεγανά και το αυστηρό περιχαράκωμα των τριών μεγάλων θρησκειών στα κοινωνικά θέματα, όπως είναι ο θεσμός του Γάμου, αντέχουν ακόμα στις παγκόσμιες πιέσεις και η πολυπολιτισμικότητα της κοινωνίας της Ιερουσαλήμ ελάχιστα έχει συντελέσει στην πρόκληση ήρεμου κυματισμού αμφισβήτησης των καθιερωμένων.

Παρόλα αυτά και μέσα σε αυτό το έντονα συγκρουσιακό επί αιώνες περιβάλλον και τη δύσκολη ιστορική συγκυρία αχνοφαίνεται στον ορίζοντα μια ελπίδα δικαιικής αναγνώρισης των δικαιωμάτων των πολιτών, όπου αναγνωρίζεται η ελευθερία των διαπροσωπικών σχέσεων, χωρίς φραγμούς θρησκευτικούς και χωρίς εξωτερικές παρεμβάσεις.

Από αυτήν την άποψη το υπ’ όψιν βιβλίο είναι μια απάντηση από έναν επιφανή Ορθόδοξο κληρικό στα οξύτατα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία απέναντι στο θεσμό του Γάμου. Με διακριτικό τρόπο ο πανοσιολογιότατος υποδεικνύει στους ταγούς των χριστιανικών εκκλησιών και των μουσουλμανικών και εβραϊκών κοινοτήτων ότι υπάρχει ακόμα χρόνος όλοι απέναντι στο δικαίωμα της ελευθερίας των σχέσεων άνδρα και γυναίκας, στη μορφή της συμβίωσης και της δημιουργίας νέας οικογένειας να απομακρυνθούν από τα σκληρά και σε πολλές περιπτώσεις απάνθρωπα στερεότυπα και να προσανατολισθούν προς την αναντικατάστατη αξία του ανθρώπου ασχέτως φύλλου, θρησκείας, χρώματος επιδερμίδας και κοινωνικής προέλευσης.

Πάνω από παραδόσεις, πάνω από οικονομικά συμφέροντα, πάνω από ιδεοληψίες στέκεται ο άνθρωπος από τη στιγμή που γεννιέται μέχρι τη στιγμή που θα βρεθεί στον τάφο. «Πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος». Ας μην ξεχνάμε εμείς οι Χριστιανοί πως τον άνθρωπο και την υπερτάτη αξία του ενσάρκωσε ο ίδιος ο Θείος ιδρυτής της χριστιανικής εκκλησίας, Ιησούς Χριστός.

Κι ενώ γράφω αυτές τις σκέψεις, δεν μπορώ να κρύψω την απογοήτευσή μου, όταν διάβασα πως σε ορεινό χωριό ενός ελληνικού νησιού που αν το έβλεπε κανείς από έναν τεχνητό δορυφόρο θα χρειαζόταν το τελειότερο τηλεσκόπιο του Αστεροσκοπείου του Γκρίνουιτς για να το διακρίνει, εκεί κοντά στη Ρόδο, σ’ αυτό το χωριό παρατηρείται ακόμα ένα πολύ λίγο αξιοπρεπές για τον σύγχρονο άνθρωπο έθιμο. Ένας άνδρας να παντρεύεται μία γυναίκα και τανάπαλιν μόνο από το ίδιο το χωριό ούτε καν άνδρα-γυναίκα του διπλανού χωριού στο όνομα, δήθεν, μιας αρχαίας παγανιστικής ή μάλλον παραδόπιστης παράδοσης. Σκέφτομαι με θλίψη τον συναισθηματικό και κοινωνικό ακρωτηριασμό που υφίστανται οι νέοι που κατάγονται (όχι απλά ζουν) από το συγκεκριμένο ορεινό χωριό του νησιού και τις δραματικές μικροιστορίες που εκτυλίσσονται εξ αυτού του λόγου.

Οφείλω και πάλι να συγχαρώ τον εξαίρετο και ευσεβή Ελληνοαμερικανό αρχιμανδρίτη πατέρα Ιγνάτιο Σταυρόπουλο, Γραμματέα της Ιεράς Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Ναυπάκτου και εύχομαι αυτό το καλαίσθητο και με πολλές γκραβούρες των Ιερών Τόπων διανθισμένο βιβλίο να διαβαστεί και να εκτιμηθεί δεόντως από όλους εκείνους ιδιαίτερα που ερευνούν τα σύγχρονα δρώμενα και διαμορφώνουν την κοινή γνώμη.

* Ο Αντώνης Ιακώβου Ελευθεριάδης είναι Καθηγητής Δρ. Φιλολογίας και Θεολόγος