«Πίστευε και μη ερεύνα»: Πώς προέκυψε η φράση;

Συχνά ακούμε ή λέμε τη φράσή : «Το Ευαγγέλιο λέει: πίστευε και μη ερεύνα». Έχετε λάβει, όμως, ποτέ απάντηση στο ερώτημα «σε ποιό σημείο το αναφέρει αυτό το Ευγγέλιο;».

Πριν μπείτε σε σκέψεις, σας απαντάμε θετικά ότι στο Ευγγέλιο δεν υπάρχει πουθενά αυτή η φράση. Αντίθετα στο Ευαγγέλιο αναφέρεται «Ερευνάτε τας γραφάς». Πιο συγκεκριμένα στο κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο, κεφάλαιο πέμπτο, στίχο 39.: «Ερευνάτε τας γραφάς, ότι υμείς δοκείτε εν αυταίς ζωήν αιώνιον έχειν∙ και εκείναι εισίν αι μαρτυρούσαι περί εμού». Δηλαδή, εξετάζετε, με προσκόλληση στο εξωτερικό γράμμα τις Ἀγιες Γραφές, διότι νομίζετε ότι με μόνη την ανάγνωση και την εξέταση αυτή θα έχετε ζωή αιώνια. Και εκείνες είναι που μαρτυρούν για Μένα.

Αυτή είναι η προσταγή του Κυρίου. Καθώς η Αγία Γραφή μαρτυρεί περί του Χριστού και με αυτή ο Θεός δίδει μαρτυρία περί Αυτού. Πρέπει, λοιπόν, να ερευνά ο κάθε πιστός χριστιανός τις «Γραφές», διότι με την έρευνα θα επιτύχει την αιώνια ζωή. «Και η ζωή αυτή υπάρχει στον Υιό Του και με την ένωση μετά του Υιού Του μεταδίδεται στους πιστούς. Εκείνος, που είναι ενωμένος διά της πίστεως με τον Υιό και έχει Αυτόν ως δικό Του, έχει την αληθινή και αιώνια ζωή». (Α’ Ιω. Ε’ 11-12). Η προτροπή του Κυρίου «ερευνάτε τας γραφάς» αναφέρεται και στην υμνολογία της Εκκλησίας μας. Το δοξαστικό της Λιτής στη γιορτή της Υπαπαντής του Κυρίου λέει τα εξής: «Ερευνάτε τις Γραφές, καθώς είπε ο Χριστός ο Θεός μας στα ιερά Ευαγγέλια, διότι σ’ αυτές βρίσκουμε τον Χριστό να γεννάται και να σπαργανούται, να θηλάζει και να γαλουχείται, να δέχεται περιτομή και να βαστάζεται από τον Συμεών∙ όχι κατά δοξασία, ούτε κατά φαντασία, αλλά αληθινά έχει φανερωθεί στον κόσμο∙ προς Αυτόν ας βοήσουμε∙ ο προ αιώνων Θεός, δόξα σοι».

Στην εύλογη, λοιπόν, απορία, πως προέκυψε η φράση «πίστευε και μη ερεύνα», η απάντηση είναι ότι χρησιμοποιούνται από τους Ιησουίτες. Οι Ιησουίτες, τάγμα μοναχών της δυτικής παπικής εκκλησίας, είχαν τη φράση αυτή, ως αρχή τους. Η έννοια δε της φράσης ερμηνεύεται ως εξής: Κλέψε, ατίμασε, εξαπάτησε, πάτησε πάνω σε πτώματα, αρκεί όλα αυτά να τα κάνεις για καλό σκοπό, οπότε δεν συμβαίνει τίποτε. Αλλά αυτός ο τρόπος σκέψης και δράσης δεν είναι σύμφωνος με την ηθική του Ευαγγελίου. Είναι τελείως ξένος προς αυτό. Είθισται η χρήση της φράσης, να αποβλέπει στο να καθησυχάζουν τη συνείδησή τους και να αποφεύγουν τον έλεγχό της.