Πρόσθετα τροφίμων: Ποιοι είναι οι πραγματικοί κίνδυνοι για την υγεία

Δεν είναι όλα τα πρόσθετα επιβλαβή για την υγεία, ορισμένα μάλιστα με την χρήση τους συμβάλουν στην προστασία τους. Επομένως, καλό είναι να ενημερωθούμε για αυτά παρά να τα φοβόμαστε χωρίς λόγο.

Τα πρόσθετα τροφίμων, τα γνωστά «Ε» που αναγράφονται στις ετικέτες των τροφίμων μαζί με κάποιον τριψήφιο αριθμό, έχουν μπει στις ζωές μας εδώ και πολλά χρόνια, λίγοι όμως είναι οι καταναλωτές που γνωρίζουν πραγματικά το ρόλο που παίζουν

Σύμφωνα με τον Ενιαίο Φορέα Ελέγχου Τροφίμων (Ε.Φ.Ε.Τ.), «τα πρόσθετα τροφίμων είναι φυσικές ή συνθετικές ουσίες που προστίθενται σκόπιμα στα τρόφιμα για να εκτελέσουν ορισμένες τεχνολογικές λειτουργίες. Η προσθήκη μπορεί να έχει σκοπό τη βελτίωση των οργανοληπτικών χαρακτηριστικών, τη σταθερότητα και τη συντήρηση των τροφίμων».

Αν και υπάρχει διάχυτη η εντύπωση ότι τα πρόσθετα είναι κάτι αρνητικό, εντούτοις οι ουσίες αυτές έχουν, μεταξύ άλλων, ως ρόλο τους να μας προστατέψουν από αλλοιώσεις και δηλητηριάσεις βελτιώνοντας την ποιότητα, τη γεύση και την αντοχή των τροφίμων. Υπάρχουν ορισμένα πρόσθετα τα οποία βρίσκονται στη φύση (κυρίως ορισμένες χρωστικές ουσίες), υπάρχουν άλλα που υπάρχουν στη φύση αλλά όχι στις ποσότητες που χρειαζόμαστε, με αποτέλεσμα να είμαστε αναγκασμένοι να τα παράγουμε, ενώ υπάρχουν και πολλά πρόσθετα που παρασκευάζονται στο εργαστήριο. Στην τελευταία κατηγορία, ανήκει η ασπαρτάμη, ένα από τα διασημότερα γλυκαντικά της εποχής μας.

Είδη και κατηγορίες
Υπάρχουν πολλές κατηγορίες προσθέτων. Μία από τις πιο γνωστές είναι τα συντηρητικά, ουσίες δηλαδή οι οποίες παρατείνουν το χρόνο διατήρησης των τροφίμων και τα προστατεύουν από τους μικροοργανισμούς που μπορούν να τους προκαλέσουν σοβαρές αλλοιώσεις. Χωρίς τα συντηρητικά, κανένα από τα συσκευασμένα προϊόντα δεν θα μπορούσε να φτάσει και να παραμείνει ασφαλές στο ράφι των καταστημάτων.

Άλλες σημαντικές κατηγορίες πρόσθετων ουσιών τις οποίες συχνά αναγνωρίζουμε και στις ετικέτες των προϊόντων που αγοράζουμε στα σουπερμάρκετ είναι:

Τα αντιοξειδωτικά, ουσίες δηλαδή που προστατεύουν τα τρόφιμα από την οξείδωση και τα διατηρούν για μεγαλύτερο χρόνο ζωής, οι γαλακτωματοποιητές και τα γαλακτωματοποιητικά άλατα, τα οποία επιφέρουν ομοιογενή κατανομή των λιπών και των άλλων συστατικών μέσα στο συσκευασμένο τρόφιμο, οι σταθεροποιητές, που διατηρούν σταθερή την υφή των τροφίμων, τα ενισχυτικά γεύσης, τα γλυκαντικά, που χρησιμοποιούνται για να προσδώσουν γλυκιά γεύση στα τρόφιμα (αντί της ζάχαρης), οι σκληρυντικοί παράγοντες, οι διογκωτικοί παράγοντες, οι οποίοι συμβάλλουν στη διόγκωση του τροφίμου κ.ά.

Επιπλέον, μία από τις κυριότερες κατηγορίες των πρόσθετων τροφίμων είναι και οι χρωστικές ουσίες. Οι ουσίες αυτές, φυτικές ή κατασκευασμένες στο εργαστήριο, προσθέτουν ή αποκαθιστούν το χρώμα ενός τροφίμου που έχει χαθεί κατά την επεξεργασία του. Σε συνδυασμό με άλλα πρόσθετα, τα οποία περιλαμβάνουν επίσης ουσίες που σταθεροποιούν, συντηρούν ή εντείνουν το υπάρχον χρώμα ενός τροφίμου, οι χρωστικές ουσίες παίζουν σημαντικό ρόλο στην εικόνα των σύγχρονων προϊόντων.

Τέλος, ας σημειωθεί ότι κανένα πρόσθετο δεν χρησιμοποιείται στη βιομηχανία τροφίμων και ποτών εάν προηγουμένως δεν έχει λάβει έγκριση από τους αρμόδιους φορείς. Τα πρόσθετα υποβάλλονται σε τοξικολογική ανάλυση και αξιολόγηση και χρησιμοποιούνται από τις βιομηχανίες μόνον εφόσον αποδειχθεί επιστημονικά ότι δεν παρουσιάζουν κανέναν απολύτως κίνδυνο για τον άνθρωπο.