Πολιτική Προστασία
Τι συμβαίνει με το ηφαίστειο της Σαντορίνης; Ποιες είναι οι πιθανότητες έκρηξής του;
Γιατί η σεισμική-ηφαιστειακή δραστηριότητα που παρατηρείται, βάσει των ενόργανων παρατηρήσεων στο χώρο της καλδέρας της Σαντορίνης έχει προκαλέσει ανησυχία καθώς πρόκειται για ένα ενεργό ηφαίστειο, το οποίο ανά πάσα στιγμή μπορεί να εκραγεί.
Η ηφαιστειακή δραστηριότητα που παρουσιάζει τώρα είναι παρόμοια με την αντίστοιχη του 2011-2012, η οποία διήρκεσε περίπου 14 μήνες και ολοκληρώθηκε ευτυχώς χωρίς κάποιο ηφαιστειακό συμβάν.
Όμως το ερώτημα παραμένει: Μπορεί να εκραγεί ξανά; Βεβαίως και μπορεί γιατί απλούστατα είναι ενεργό!
Πριν δύο χρόνια ο Guardian πραγματοποίησε εκτενές ρεπορτάζ γιατί τις ίδιες ανησυχίες έχουν και στην Βρετανία καθώς χιλιάδες Βρετανών τουριστών το καλοκαίρι βρίσκονται στις Κυκλάδες και στην ίδια την Σαντορίνη φυσικά.
Το Κολούμπο, το υποθαλάσσιο ηφαίστειο λίγο έξω από το ελληνικό νησί της Σαντορίνης, δεν κοιμάται και τελευταία φορά που ενεργοποιήθηκε ήταν πριν τέσσερις αιώνες.
Τότε ο Guardian είχε αποκαλύψει πολύ ενδιαφέροντα και ανησυχητικά ευρήματα: «Ένας θάλαμος μάγματος που δεν είχε ανιχνευθεί προηγουμένως γεμίζει σταδιακά με τήγμα, ωθώντας τους ερευνητές να συστήσουν παρακολούθηση του ηφαιστείου σε πραγματικό χρόνο.
Την τελευταία φορά που εξερράγη το Κολούμπο, το 1650, σκότωσε 70 ανθρώπους, αλλά η πληθυσμιακή αύξηση και ο τουρισμός στη Σαντορίνη σημαίνουν ότι ο αντίκτυπος μιας ισοδύναμης έκρηξης σήμερα θα μπορούσε να είναι πολύ μεγαλύτερος.
Το Κολούμπο ανήκει στην εξαιρετικά εκρηκτική οικογένεια των ηφαιστείων, ικανά να δημιουργήσουν μια στήλη έκρηξης ύψους δεκάδων χιλιομέτρων.
Είναι επίσης πιθανό να προκαλέσει τσουνάμι, καθιστώντας το μια εξαιρετικά επικίνδυνη προοπτική.
Χρησιμοποιώντας μια νέα τεχνική απεικόνισης – παρόμοια με έναν ιατρικό υπερηχογράφημα – ο Kajetan Chrapkiewicz, από το Imperial College του Λονδίνου, και οι συνεργάτες του εντόπισαν τη συγκέντρωση τήγματος περίπου δύο μίλια κάτω από το ηφαίστειο.
Τα συμπεράσματά τους, τα οποία δημοσιεύονται στο περιοδικό Geochemistry, Geophysics, Geosystems , υποδηλώνουν ότι, παρόλο που μια έκρηξη δεν είναι επικείμενη, το ηφαίστειο αποτελεί σοβαρή απειλή.
Μια άλλη ομάδα ερευνητών στο ερευνητικό σκάφος Joides Resolution τρυπά ιζήματα γύρω από το Κολούμπο για να ανακατασκευάσει την ιστορία των εκρήξεων του τα τελευταία εκατομμύρια χρόνια.
Μεταξύ άλλων, ελπίζουν να κατανοήσουν τους δεσμούς μεταξύ σεισμών και ηφαιστείων σε αυτήν την περιοχή και να διερευνήσουν την επίδραση της αλλαγής της στάθμης της θάλασσας στο μέγεθος και τη συχνότητα των εκρήξεων.
Με λίγα λόγια αυτό που αναφέρει το βρετανικό ρεπορτάζ είναι ότι το ηφαίστειο «φορτώνει» και αυτή είναι μία διαδικασία που συνεχίζεται!
Δε χρειάζεται να κάνει κάποιος αναδρομή στην έκρηξη του ηφαιστείου κάπου στο μακρινό 1.300 π.Χ, όπου σύμφωνα με τα ιστορικά δεδομένα κατέστρεψε την Μινωική Αυτοκρατορία και μάλλον και την Αυτοκρατορία των Χετταίων.
Στις 9 Ιουλίου του 1956 έλαβε χώρα στο νησί ένας φονικός σεισμός. της τάξεως των 7,5 Ρίχτερ που σκόρπισε το θάνατο και ενεργοποίησε ξανά το…. ηφαίστειο.
Εννοούμε το χερσαίο ηφαίστειο και όχι το υποθαλάσσιο Κολούμπο, το οποίο πραγματοποίησε κανονική έκρηξη όπως δείχνουν οι φωτογραφίες της εποχής.
Πολλά υπήρξαν τα ανθρώπινα θύματα και ολικές οι καταστροφές οικιών.
Ο καθηγητής σεισμολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης κ. Κώστας Παπαζάχος είχε πει τα εξής σε σχετική συνέντευξη του 2019:
“Ο σεισμός της 9η Ιουλίου 1956 (μέγεθος 7.5), που έλαβε χώρα στο ρήγμα της θαλάσσιας λεκάνης της νότιας Αμοργού, ήταν ο μεγαλύτερος σεισμός του 20ου αιώνα σε ολόκληρη την Ευρώπη, από τα Ουράλια έως το Γιβραλτάρ και από τη Μάλτα έως τη Λαπωνία. Το έργο του κύριου σεισμού ολοκλήρωσε ο καταστρεπτικός μετασεισμός (μέγεθος 6.9) που ακολούθησε 12 λεπτά αργότερα.
Οι δύο σεισμοί όχι μόνο σκότωσαν 53 άτομα και τραυμάτισαν περισσότερα από 100, αλλά δημιούργησαν ένα από τα μεγαλύτερα θαλάσσια κύμα βαρύτητας (tsunami) στο Αιγαίο, το ύψος του οποίου το ύψος έφθασε τα 25m στη νοτιοανατολική ακτή της Αμοργού τα 20m στη βορειοδυτική ακτή της Αστυπάλαιας και τα 10m στη Φολέγανδρο.
Στη Σαντορίνη οι σημαντικότερες βλάβες παρατηρήθηκαν σε οικισμούς της καλδέρας (Οία, Φηρά, Ημεροβίγλι, κλπ.) και μικρότερες σε άλλους οικισμούς όπως στο Μεγαλοχώρι, τον Πύργο, την Επισκοπή Γωνιάς, κλπ.
O σεισμός του 1956, προκάλεσε παγκόσμιο ενδιαφέρον. Μπορεί η Σαντορίνη τότε να ήταν μια μικρή και άσημη κουκίδα στο χάρτη (το Ακρωτήρι, δεν είχε ανακαλυφθεί, ο τουρισμός δεν είχε ξεκινήσει), αλλά το πρωτοφανές για την Ευρώπη μέγεθος της δόνησης προκάλεσε σοκ.
Τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία, έστειλαν αμέσως ρεπόρτερ και φωτογράφους που από την ίδια κιόλας μέρα (με τα μέσα της εποχής) έστειλαν γλαφυρές περιγραφές και συγκλονιστικές εικόνες από την τραγωδία που βίωσε το νησί.
Έκρηξη είχε συμβεί όμως και το 1925!
Εκρήξεις συνέβησαν και το 1928!
Όπως βλέπουμε δεν είναι και τόσο σπάνιες όσο θα ήθελαν να πιστεύουν οι σύγχρονοι Έλληνες.
Το ερώτημα είναι κατά πόσο η σύγχρονη Ελλάδα θα μπορούσε να αντιμετωπίσει μία μεγάλη ηφαιστειακή έκρηξη στην Σαντορίνη.
Καταρχάς το άμεσο πρόβλημα θα ήταν οικονομικό. Μία τέτοια έκρηξη θα «εξαφάνιζε» τον τουρισμό στο Αιγαίο τουλάχιστον για ένα χρόνο και όλοι καταλαβαίνουν τι σημαίνει αυτό για την χώρα…
Να μην επεκταθεί η συζήτηση το αν θα προκληθούν θύματα και καταστροφές στις υποδομές μεγάλου μέρους της χώρας γιατί θα είναι πολύ θλιβερή.
Το ερώτημα είναι έχουν σκεφτεί στην κυβέρνηση πως θα αντιμετώπιζαν μία τέτοια κατάσταση;
