Αθλητισμός
22 Ιουνίου 1986, Παγκόσμιο Κύπελλο στο Μεξικό. Στο κατάμεστο στάδιο Αζτέκα, μπροστά σε 114.000 θεατές και εκατομμύρια τηλεθεατές παγκοσμίως, ο Ντιέγκο Αρμάντο Μαραντόνα χαράζει ανεξίτηλα το όνομά του στην ιστορία του ποδοσφαίρου.
Μια στιγμή που προκάλεσε διχασμό, έγινε αντικείμενο λατρείας και εξακολουθεί να συζητιέται σχεδόν τέσσερις δεκαετίες μετά: το θρυλικό «Χέρι του Θεού».
Στον προημιτελικό ανάμεσα στην Αργεντινή και την Αγγλία, σε ένα ματς με τεράστιο πολιτικό και συναισθηματικό φορτίο λόγω του πολέμου των Φώκλαντ λίγα χρόνια νωρίτερα, το σκορ είναι 0-0. Ο Άγγλος μέσος Στιβ Χοτζ κάνει ένα αδέξιο διώξιμο, η μπάλα παίρνει ύψος και κατευθύνεται προς την περιοχή του τερματοφύλακα Πίτερ Σίλτον.
Ο Μαραντόνα, αν και είκοσι εκατοστά πιο κοντός, πηδάει ψηλά, προσποιείται ότι θα χτυπήσει την μπάλα με το κεφάλι, αλλά τελικά τη σπρώχνει στα δίχτυα με το αριστερό του χέρι. Ο Τυνήσιος διαιτητής Αλί Μπεν Νάσερ κατακύρωσε το γκολ, καθώς ούτε ο ίδιος ούτε ο βοηθός του αντιλήφθηκαν τη χρήση του χεριού.
Ο Μαραντόνα, γυρίζοντας το κεφάλι προς τον διαιτητή, πανηγύρισε με επιφύλαξη. Όταν είδε ότι το γκολ μετρά, ξέσπασε σε ξέφρενους πανηγυρισμούς. Η φωτογραφία του Μεξικανού Αλεχάντρο Οχέντα, που αποθανάτισε τη στιγμή της παράνομης επαφής, έγινε εμβληματική.
Μετά το τέλος του αγώνα, όταν ρωτήθηκε αν χρησιμοποίησε το χέρι του, ο Μαραντόνα απάντησε με το αφοπλιστικό και αινιγματικό: «Ήταν λίγο με το κεφάλι του Μαραντόνα και λίγο με το χέρι του Θεού». Αυτή η φράση έμελλε να συνοδεύει για πάντα το γκολ, να γίνεται τίτλος, σύμβολο και σημείο αναφοράς για το ίδιο το ποδόσφαιρο.
Χρόνια αργότερα, το 2005, σε τηλεοπτική εκπομπή στην Αργεντινή, παραδέχτηκε δημόσια ότι χρησιμοποίησε το χέρι του και ότι θεωρούσε το γκολ «συμβολική εκδίκηση» για τον πόλεμο των Φόκλαντς, τέσσερα χρόνια νωρίτερα.
“The Hand of God” ball is set to be auctioned in London in November. 🇦🇷⚽
The winning bid is expected to be in the region of £2.5M and £3M. 🤑
Last May, the shirt that Maradona wore in the same game sold for £7.14M. pic.twitter.com/TTZo6vN14I
— Football Tweet ⚽ (@Football__Tweet) October 14, 2022
Η πολιτική και εθνική σημασία του αγώνα Αργεντινής–Αγγλίας στο Μουντιάλ του 1986 ήταν τεράστια και ξεπερνούσε κατά πολύ τα στενά όρια του ποδοσφαίρου. Ο συγκεκριμένος προημιτελικός αποτέλεσε το πεδίο όπου εκφράστηκαν ανοιχτά οι πληγές, οι μνήμες και τα πάθη δύο εθνών που είχαν συγκρουστεί μόλις τέσσερα χρόνια νωρίτερα στον Πόλεμο των Φόκλαντ.
Για την Αργεντινή, η νίκη επί της Αγγλίας και κυρίως το γκολ του Μαραντόνα με το «χέρι του Θεού» συμβόλισε μια μορφή εθνικής εκδίκησης και αποκατάστασης του πληγωμένου εθνικού γοήτρου. Η χώρα, που μόλις είχε βγει από μια σκληρή στρατιωτική δικτατορία και μια ταπεινωτική ήττα στα Φώκλαντ, βρήκε στο ποδόσφαιρο και στον Μαραντόνα έναν τρόπο να ξανασηκώσει κεφάλι. Το γκολ έγινε αντιληπτό ως «θεία δίκη», μια συμβολική νίκη απέναντι στην πρώην αποικιοκρατική δύναμη και αντίπαλο στο πεδίο της μάχης. Ο ίδιος ο Μαραντόνα χαρακτήρισε αργότερα το γκολ ως ιστορική εκδίκηση για τον πόλεμο, ενώ ολόκληρος ο λαός της Αργεντινής οικειοποιήθηκε την επιτυχία αυτή ως συλλογική λύτρωση.
Για την Αγγλία, ο αγώνας και το αμφιλεγόμενο γκολ του Μαραντόνα θεωρήθηκαν μεγάλη αδικία, προσθέτοντας νέο υλικό σε μια ήδη τεταμένη αθλητική και πολιτική αντιπαλότητα που είχε ξεκινήσει από το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1966. Η ήττα αυτή δεν ήταν απλώς ένας αποκλεισμός, αλλά ένα πλήγμα σε ένα έθνος που είχε νικήσει στρατιωτικά την Αργεντινή λίγα χρόνια πριν.
Στο ντοκιμαντέρ «Diego Maradona» του 2019, σε σκηνοθεσία Ασίφ Καπάντια, ο Μαραντόνα συνδέει ανοιχτά το γκολ με τον πόλεμο:
«Εμείς οι Αργεντινοί δεν ξέραμε τι έκανε πραγματικά ο στρατός. Μας έλεγαν ότι κερδίζουμε τον πόλεμο. Στην πραγματικότητα, η Αγγλία μας νικούσε 20-0. Ήταν σκληρό. Το παιχνίδι με την Αγγλία φάνταζε σαν άλλος ένας πόλεμος. Ήξερα ότι ήταν το χέρι μου. Δεν ήταν προσχεδιασμένο, αλλά όλα έγιναν τόσο γρήγορα που ο επόπτης δεν το είδε. Ο διαιτητής με κοίταξε και είπε “Γκολ”. Ήταν ένα υπέροχο συναίσθημα. Σαν συμβολική εκδίκηση απέναντι στους Άγγλους.»
Για τους Αργεντινούς, το γκολ έγινε σύμβολο ευφυίας, πονηριάς και νίκης απέναντι σε έναν ιστορικό αντίπαλο, ενώ για τους Άγγλους παρέμεινε ως μια αδικία που στιγμάτισε τη σχέση των δύο χωρών στο ποδόσφαιρο.
Η ποδοσφαιρική αντιπαλότητα είχε ξεκινήσει ήδη από το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1966, όταν η Αγγλία απέκλεισε την Αργεντινή σε έναν επεισοδιακό προημιτελικό, με τους Αργεντινούς να θεωρούν ότι αδικήθηκαν από τη διαιτησία.
Ο Πόλεμος των Φόκλαντ το 1982 κορύφωσε την εθνική ένταση, μεταφέροντας το βάρος της ιστορικής σύγκρουσης και στα γήπεδα. Το ματς του 1986 αποτέλεσε τη «συνέχεια» αυτής της αντιπαλότητας, με το ποδόσφαιρο να λειτουργεί ως πεδίο έκφρασης εθνικών συναισθημάτων και υπερηφάνειας.
Η ατμόσφαιρα πριν και κατά τη διάρκεια του αγώνα ήταν ηλεκτρισμένη, με επεισόδια μεταξύ οπαδών και ένταση τόσο στις εξέδρες όσο και εντός αγωνιστικού χώρου.
Το δεύτερο γκολ και η πρόκριση
Μόλις τέσσερα λεπτά μετά τη φάση με το «Χέρι του Θεού», ο Μαραντόνα σημείωσε ένα από τα πιο ωραία γκολ στην ιστορία των Παγκοσμίων Κυπέλλων, περνώντας σχεδόν όλη την αγγλική άμυνα και τον τερματοφύλακα Σίλτον για να κάνει το 2-0. Ο Γκάρι Λίνεκερ μείωσε σε 2-1, αλλά η πρόκριση πήγε στην Αργεντινή, που τελικά κατέκτησε και το τρόπαιο.
Για την Αγγλία, το «Χέρι του Θεού» παραμένει ένα σημείο πικρίας – ένα στιγμιότυπο που θεωρείται ντροπή για τη δικαιοσύνη του αθλήματος. Για την Αργεντινή όμως, μετατράπηκε σε σύμβολο θριάμβου και αντίστασης, ένα γκολ που υπερέβη τα όρια του ποδοσφαίρου και εντάχθηκε στο εθνικό αφήγημα.
Το γκολ του Μαραντόνα, μαζί με το δεύτερο του ίδιου αγώνα («γκολ του αιώνα»), θεωρούνται μέχρι σήμερα ως οι πιο εμβληματικές ποδοσφαιρικές στιγμές μιας αξεπέραστης ποδοσφαιρικής ιδιοφυΐας.
