Διάστημα
Ένα ταξίδι στον πλανήτη Άρη ή στη Σελήνη μπορεί να ακούγεται συναρπαστικό, ωστόσο σύμφωνα με την NASA, υπάρχουν αρκετοί κίνδυνοι.
Η NASA εργάζεται ήδη για την επιστροφή ανθρώπων στην επιφάνεια της Σελήνης και ο Άρης είναι ο προφανής επόμενος σταθμός.
Για να αυτή η αποστολή από επιστημονική φαντασία σε πραγματικότητα, το Human Research Program της NASA έχει εντοπίσει πέντε βασικούς κινδύνους που θα αντιμετωπίσουν όσοι θελήσουν να επισκεφθούν τόσο τον «Κόκκινο Πλανήτη», όσο και το Φεγγάρι:
- Διαστημική ακτινοβολία
- Απομόνωση και περιορισμός
- Απόσταση από τη Γη
- Βαρύτητα (ή έλλειψή της)
- Κλειστά ή εχθρικά περιβάλλοντα
Αυτοί οι κίνδυνοι δεν δρουν ανεξάρτητα, μπορούν να ενισχύουν ο ένας τον άλλον, επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο το ανθρώπινο σώμα και μυαλό.
1. Διαστημική ακτινοβολία
Η διαστημική ακτινοβολία αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για όποιον περνάει μεγάλο χρονικό διάστημα μακριά από τη Γη.
«Αόρατη για το ανθρώπινο μάτι, η διαστημική ακτινοβολία δεν είναι μόνο αθόρυβη αλλά θεωρείται μία από τις πιο επικίνδυνες πτυχές των διαστημικών πτήσεων», προειδοποιεί η NASA.
Όταν βρίσκεστε στη Γη, προστατεύεστε από το μαγνητικό της πεδίο και την ατμόσφαιρά της. Όταν όμως πηγαίνετε στο διάστημα, κινδυνεύετε από ιονίζουσα ακτινοβολία – και δεν είστε πλέον θωρακισμένοι όπως θα ήσασταν στη Γη.
Δεν μπορείτε να τη δείτε ή να την αισθανθείτε, αλλά η NASA προειδοποιεί ότι οι επιπτώσεις αυτού του «σιωπηλού κινδύνου» είναι πολύ πραγματικές.
Εάν περάσετε περίπου έξι μήνες στο διάστημα, η NASA λέει ότι το σώμα σας θα εκτεθεί σε περίπου την ίδια ποσότητα ακτινοβολίας με την ακτινοβολία που δέχεστε σε 1.000 ακτινογραφίες θώρακος.
Αυτό σας θέτει σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, αλλά η NASA προειδοποιεί ότι μπορεί επίσης να οδηγήσει σε «βλάβη του κεντρικού νευρικού συστήματος, απώλεια οστών και ορισμένες καρδιαγγειακές παθήσεις».
2. Απομόνωση και περιορισμός
Ενώ εκτοξεύεστε από τη διαστημική ακτινοβολία, θα πρέπει να αντιμετωπίσετε μια άλλη δυσκολία: να είστε άνθρωπος. Αρχικά, θα απομονωθείτε από όλους τους ανθρώπους στην πατρίδα σας.
Στο διαστημικό σταθμό, μπορείτε να επικοινωνείτε με τη Γη – αλλά θα είστε μακριά από τους αγαπημένους σας για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αν πάτε στον κόκκινο πλανήτη, τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα.
«Στη Γη, έχουμε την πολυτέλεια να σηκώνουμε τα κινητά μας τηλέφωνα και να είμαστε αμέσως συνδεδεμένοι με σχεδόν τα πάντα και όλους γύρω μας», εξηγεί η NASA.
«Σε ένα ταξίδι στον Άρη, οι αστροναύτες θα είναι πιο απομονωμένοι και περιορισμένοι από όσο μπορούμε να φανταστούμε.
«Η απώλεια ύπνου, ο αποσυγχρονισμός του κιρκάδιου συστήματος και η υπερφόρτωση με εργασία επιτείνουν αυτό το ζήτημα και μπορεί να οδηγήσουν σε μειωμένη απόδοση, δυσμενή αποτελέσματα για την υγεία και συμβιβασμό των στόχων της αποστολής».
3. Απόσταση από τη Γη
Η απόσταση από τη Γη δεν είναι κακή μόνο από άποψη απομόνωσης, αλλά και από άποψη σχεδιασμού της αποστολής.
Χρειάζεται πολύς χρόνος για να μεταφερθούν άνθρωποι στον Άρη και να επιστρέψουν από αυτόν. Οι επικοινωνίες θα χρειαστούν επίσης πολύ χρόνο.
Αν έχετε παίξει ποτέ ένα διαδικτυακό παιχνίδι με μεγάλη καθυστέρηση ή έχετε συμμετάσχει σε μια κλήση Zoom με καθυστέρηση, να ξέρετε ότι η επίσκεψη στον Άρη θα ήταν πολύ χειρότερη. Εξάλλου, ο Άρης απέχει 140 εκατομμύρια μίλια από τη Γη κατά μέσο όρο.
Έτσι, ενώ ένα ταξίδι στη Σελήνη και πίσω θα μπορούσε να επιτευχθεί σε λίγες ημέρες, η NASA λέει ότι οι αστροναύτες που θα κάνουν το ταξίδι στον Άρη θα είναι μακριά από τη Γη για «περίπου τρία χρόνια».
Αυτό καθιστά τον προγραμματισμό της αποστολής πολύ δύσκολο. «Δεδομένης αυτής της απόστασης, ο σχεδιασμός και η αυτάρκεια θα είναι απαραίτητα για την επιτυχία των αποστολών στον Άρη», σημειώνει η NASA.
«Αντιμετωπίζοντας μια καθυστέρηση στην επικοινωνία έως και 20 λεπτά προς μία κατεύθυνση, την πιθανότητα βλαβών στον εξοπλισμό ή ιατρικών έκτακτων περιστατικών και την κρίσιμη ανάγκη να μοιραστούν τρόφιμα και προμήθειες, οι αστροναύτες πρέπει να είναι ικανοί να αντιμετωπίσουν μια σειρά από καταστάσεις με ελάχιστη υποστήριξη από τις ομάδες στη Γη».
4. Βαρύτητα
Αν δεν είστε επιστήμονας ή αν δεν σας πέφτουν τακτικά μήλα στο κεφάλι, μάλλον σπάνια σκέφτεστε τη βαρύτητα.
Όμως οι αστροναύτες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν όχι μία αλλά τρεις διαφορετικές βαρυτικές προκλήσεις στο ταξίδι τους στον Άρη.
Πρώτον, θα πρέπει να προσαρμοστούν στην έλλειψη βαρύτητας κατά τη μακρά διαστημική διαδρομή προς τον Άρη, η οποία μπορεί να διαρκέσει περίπου έξι μήνες.
Στη συνέχεια, όταν βρεθούν στον Άρη, θα βιώσουν ένα διαφορετικό είδος βαρύτητας. Δεν πρόκειται για πλήρη έλλειψη βαρύτητας, αλλά για το ένα τρίτο περίπου της γήινης βαρύτητας.
Και όταν τελικά επιστρέψουν στην πατρίδα τους, θα πρέπει να προσαρμοστούν ξανά στη γήινη βαρύτητα.
«Η μετάβαση από ένα πεδίο βαρύτητας σε ένα άλλο είναι πιο δύσκολη από ό,τι ακούγεται», προειδοποίησε η NASA. «Η μετάβαση επηρεάζει τον χωρικό προσανατολισμό, τον συντονισμό κεφαλιού-ματιού και χεριού-ματιού, την ισορροπία και την κίνηση, με ορισμένα μέλη του πληρώματος να βιώνουν διαστημική ναυτία».
Οι αστροναύτες μπορεί ακόμη και να λιποθυμήσουν όταν προσγειώσουν το σκάφος τους στον Άρη.
Αλλά δεν είναι μόνο αυτό: οι αστροναύτες που πετούν στο διάστημα αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρούς κινδύνους για την υγεία τους ως αποτέλεσμα της έλλειψης βαρύτητας.
«Χωρίς το συνεχές φορτίο της γήινης βαρύτητας, τα οστά που φέρουν βάρος χάνουν κατά μέσο όρο 1% έως 1,5% της οστικής πυκνότητας ανά μήνα κατά τη διάρκεια της διαστημικής πτήσης», εξηγεί η NASA.
«Το νερό και άλλα υγρά στο σώμα μετατοπίζονται προς τα πάνω, προς το κεφάλι, γεγονός που μπορεί να ασκήσει πίεση στα μάτια και να προκαλέσει προβλήματα όρασης.
«Εάν δεν εφαρμοστούν προληπτικά μέτρα, τα πληρώματα μπορεί να αντιμετωπίσουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης πέτρας στα νεφρά λόγω της αφυδάτωσης και της αυξημένης απέκκρισης ασβεστίου από τα οστά τους».
5. Κλειστά ή εχθρικά περιβάλλοντα
Όταν βρίσκεστε σε ένα διαστημόπλοιο, η NASA θα κάνει ό,τι μπορεί για να το κρατήσει κλειστό από τον εχθρικό έξω κόσμο.
Αυτό είναι πολύ βολικό, καθώς υπάρχουν πολλά πράγματα στο διάστημα (και στον Άρη) που θα μπορούσαν να σας σκοτώσουν.
Αλλά κρατώντας τους αστροναύτες περιορισμένους σε μικρούς και κλειστούς χώρους, υπάρχουν και άλλοι κίνδυνοι που μπορεί να εμφανιστούν.
«Τα μικρόβια μπορούν να αλλάξουν χαρακτηριστικά στο διάστημα και οι μικροοργανισμοί που ζουν φυσιολογικά στο ανθρώπινο σώμα μεταφέρονται πιο εύκολα από άτομο σε άτομο σε κλειστούς χώρους διαβίωσης, όπως ο διαστημικός σταθμός», αποκάλυψε η NASA.
«Τα επίπεδα των ορμονών του στρες μπορεί να αυξηθούν και το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να μεταβληθεί, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη ευαισθησία σε αλλεργίες ή άλλες ασθένειες.
«Χρειάζεται περισσότερη έρευνα για το αν αυτές οι αλλαγές ενέχουν σοβαρούς κινδύνους για τους αστροναύτες».
Συν τοις άλλοις, η NASA πρέπει επίσης να σκεφτεί πώς θα κάνει τα διαστημόπλοια, τους σταθμούς και τις βάσεις της άνετα για διαβίωση.
Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να διασφαλίσει ότι η θέρμανση, η ποσότητα του ελεύθερου χώρου, ο θόρυβος του περιβάλλοντος και ο φωτισμός είναι όλα σωστά – ώστε να μην τρελαθείτε στην περιπέτειά σας στον Άρη.
Μελέτη των κινδύνων: Η NASA προετοιμάζεται
Για την αντιμετώπιση αυτών των απειλών, η NASA εφαρμόζει μια στρατηγική ομαδοποίησης των προκλήσεων. Αυτή η προσέγγιση βοηθά στη συστηματική ανάπτυξη λύσεων που θα διευκολύνουν τις μελλοντικές διαστημικές αποστολές μεγάλης διάρκειας.
Οι κίνδυνοι μελετώνται μέσω πειραμάτων σε επίγεια εργαστήρια, προσομοιωμένα περιβάλλοντα και φυσικά, στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS), όπου επιστήμονες αξιολογούν την ανθρώπινη απόδοση και αντοχή στο διάστημα.
Μέσα από αυτήν την ενδελεχή έρευνα, η NASA αποκτά πολύτιμες γνώσεις σχετικά με το πώς το ανθρώπινο σώμα και ο εγκέφαλος προσαρμόζονται σε πολύχρονες αποστολές.
Τα δεδομένα, η τεχνολογία και οι μέθοδοι που αναπτύσσονται, θα αποτελέσουν τη βάση για τις πρώτες επανδρωμένες αποστολές στον Άρη!
