Επιστήμες
Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Nature δείχνει ότι οι βασίλισσες σε ένα συγκεκριμένο είδος μυρμηγκιών γεννούν συνήθως αυγά όχι μόνο του ίδιου είδους, αλλά και αρσενικά ενός άλλου είδους, ανατρέποντας όλα όσα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα.
Οι ερευνητές μάλιστα επινόησαν και μια λέξη για αυτό, την ξενογονία, που σημαίνει «ξένη γέννηση» (xenoparity). Αυτό διευρύνει τα όρια αυτού που εννοούμε με τον όρο «είδος».
Και αυτή είναι η πρώτη γνωστή περίπτωση στο ζωικό βασίλειο που συμβαίνει αυτό ως μέρος του κύκλου ζωής ενός ζώου.
Η απίστευτη αυτή ανακάλυψη έγινε όταν μια ομάδα επιστημόνων, με επικεφαλής τον Jonathan Romiguier του Πανεπιστημίου του Μονπελιέ στη Γαλλία, προσπαθούσε να λύσει το μυστήριο ενός φαινομενικά χαμένου είδους μυρμηγκιού.
Προκαταρκτικά στοιχεία έδειχναν ότι οι βασίλισσες στα μυρμήγκια-θεριστές της Ιβηρικής, το είδους Messor ibericus, παρήγαγαν υβριδικά μυρμήγκια-εργάτες, μέσω αναπαραγωγής με ένα άλλο είδος, τον Messor structor.
Ωστόσο, υπήρχε ένα μεγάλο πρόβλημα. Οι αποικίες του Messor ibericus εντοπίστηκαν στη Σικελία της Ιταλίας, μια περιοχή που απέχει περίπου 1.000 χιλιόμετρα από τον πλησιέστερο γνωστό πληθυσμό του Messor structor. Αυτό το γεωγραφικό παράδοξο οδήγησε τους ερευνητές σε μια ενδελεχή, πενταετή έρευνα. Αλληλουχώντας τα γονιδιώματα εκατοντάδων μυρμηγκιών από 120 διαφορετικούς πληθυσμούς σε όλη την Ευρώπη, η ομάδα ανακάλυψε μια αναπαραγωγική στρατηγική τόσο παράξενη που θα μπορούσε να ανήκει στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας.
Τα αυγά αναπτύσσονται ανάλογα με τον σκοπό τους
Παρατήρησαν δύο διαφορετικά είδη μυρμηγκιών – ένα τριχωτό και ένα σχεδόν άτριχο – να αναδύονται από αυγά που γεννήθηκαν από την ίδια βασίλισσα! Όπως αποδείχθηκε, τα αυγά των βασιλισσών Messor ibericus αναπτύσσονται με διαφορετικό τρόπο ανάλογα με τον σκοπό τους:
Όταν ο στόχος είναι η δημιουργία νέων βασιλισσών για την αναπαραγωγή, τα αυγά αυτά παράγουν καθαρόαιμα θηλυκά.
Όταν όμως η αποικία χρειάζεται εργατικό δυναμικό -το οποίο αποτελεί το 99% της αποικίας- τα αυγά παράγουν υβριδικούς εργάτες.
Οι βασίλισσες του είδους Messor ibericus κάποια στιγμή στην εξελικτική τους πορεία έχασαν την ικανότητα να παράγουν δικές τους εργάτριες.
Ως αποτέλεσμα, άρχισαν να ζευγαρώνουν με αρσενικά του είδους Messor structor για να δημιουργήσουν ένα υβριδικό εργατικό δυναμικό.
Αλλά η φύση είναι γεμάτη εκπλήξεις. Αντί να αναγκάζονται να εντοπίζουν συνεχώς αρσενικά άλλου είδους, οι βασίλισσες Messor ibericus ανέπτυξαν μια ακόμα πιο εντυπωσιακή στρατηγική: την κλωνοποίηση του σπέρματος του Messor structor, μια διαδικασία που ονομάστηκε «σεξουαλική εξημέρωση».
Σύμφωνα με τον Jonathan Romiguier, είναι σαν η βασίλισσα να απέκτησε τον έλεγχο της αναπαραγωγής των αρσενικών που κάποτε εκμεταλλεύονταν.
Οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι η βασίλισσα Messor ibericus μπορεί να διαγράψει το δικό της γενετικό υλικό από το ωάριο και να παράγει απογόνους που βασίζονται σχεδόν αποκλειστικά στο DNA του ξένου σπέρματος.
Με αυτόν τον τρόπο, διατήρησε μια γενεαλογία κλωνοποιημένων αρσενικών Messor structor μέσα στην ίδια τη φωλιά, εξαλείφοντας την ανάγκη να ζει στην ίδια περιοχή με αυτά.
Ενώ οι ερευνητές συνεχίζουν να μελετούν τον ακριβή μηχανισμό αυτής της διαδικασίας, η ανακάλυψη αυτή ανοίγει νέους δρόμους στην κατανόηση της εξέλιξης και της αναπαραγωγής.
Η κατανόηση της φυσικής κλωνοποίησης στα μυρμήγκια θα μπορούσε να προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για την τεχνητή κλωνοποίηση σε άλλα είδη.
