Αν το παιδί σας έχει φτάσει στα 5 του χρόνια και ακόμα κοιμάται κάθε μεσημέρι σαν ρολόι, μην ανησυχείτε. Ο «ύπνος θρέφει το παιδί», όπως λέει και η ελληνική παροιμία, και θα τον μειώσει από μόνο του όταν ο εγκέφαλός του θα είναι έτοιμος, σύμφωνα με μία νέα μελέτη.
Το εύρημα αυτό αντικρούει την ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι τα μικρά παιδιά πρέπει σε μια συγκεκριμένη ηλικία να σταματούν να κοιμούνται την ημέρα. Οι ερευνητές λένε ότι το κλειδί δεν είναι η ηλικία, αλλά ο εγκέφαλός τους.
Όπως εξηγούν σε άρθρο τους που δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences, ο ύπνος το μεσημέρι είναι σημαντικός για την ανάπτυξη του εγκεφάλου στην προσχολική ηλικία. Είναι επίσης απαραίτητος για τις μνημονικές διεργασίες.
Ωστόσο παρέμενε άγνωστο έως τώρα γιατί μερικά παιδιά σταματούν να κοιμούνται το μεσημέρι στα 3 τους χρόνια και άλλα συνεχίζουν μέχρι τα 4 ή τα 5 τους.
«Η μετάβαση από τις πολλαπλές ημερήσιες περιόδους ύπνου σε μία μεμονωμένη τη νύχτα, είναι βασική διεργασία της ανάπτυξης του ανθρώπου», σημειώνουν στο άρθρο τους. «Ο μεσημβρινός ύπνος είναι σημαντικός στη νηπιακή και πρώιμη παιδική ηλικία, καθώς ενισχύει τη μάθηση μέσω εμπέδωσης της μνήμης. Κάποια στιγμή, όμως, πρέπει να σταματά».
Κλειδί ο ιππόκαμπος
Το όλο θέμα διερευνά η καθηγήτρια Rebecca Spencer, από το Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης. Όπως εξηγεί, υπάρχει συσχέτιση ανάμεσα στην μετάβαση από το μεσημβρινό ύπνο και στην υποκείμενη ανάπτυξη του εγκεφάλου.
Ειδικότερα, η έρευνά της επικεντρώνεται στον ιππόκαμπο. Είναι μία δομή του εγκεφάλου που παίζει σημαντικό ρόλο στην αναπτυξιακή μάθηση και τη μνήμη. Προγενέστερες μελέτες της ίδιας ερευνητικής ομάδας έχουν καταδείξει διαφορές στην ανάπτυξη του ιπποκάμπου, αναλόγως με τον μεσημβρινό ύπνο.
Όταν τα μικρά παιδιά έχουν ανώριμο ιππόκαμπο, αυτός διαθέτει ένα όριο αναμνήσεων που μπορεί να αποθηκεύσει. Όταν φθάνει σε αυτό το όριο, ενεργοποιείται η ανάγκη για ύπνο.
Ο μεσημβρινός ύπνος επιτρέπει στο στέλεχος του εγκεφάλου να επεξεργαστεί τις αποθηκευμένες αναμνήσεις. Έτσι απελευθερώνεται χώρος στον ιππόκαμπο για να αποθηκευτούν και άλλες.
«Είναι σαν να έχει το παιδάκι μικρό κουβαδάκι. Αυτό θα γεμίσει γρήγορα και θα ξεχειλίσει. Έτσι, μερικές αναμνήσεις θα ξεχαστούν, εάν το παιδί δεν κοιμηθεί», εξήγησε η Dr. Spencer.
«Αυτός είναι ο λόγος που ο μεσημβρινός ύπνος είναι απαραίτητος σε μερικά παιδιά μέχρι τα 5 τους χρόνια», συνέχισε. «Ο ιππόκαμπός τους είναι λιγότερο ώριμος και πρέπει να «αδειάζουν το κουβαδάκι» των αναμνήσεών τους πιο συχνά».
Όταν ο ιππόκαμπος ωριμάσει, τότε το παιδί θα διακόψει τον μεσημβρινό ύπνο, πρόσθεσε.
Τι να κάνετε
Τα ευρήματα αυτά πρακτικά σημαίνουν πως σε όλα τα μικρά παιδιά πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα να κοιμηθούν το μεσημέρι. Αν ο ύπνος επέρχεται γρήγορα, σημαίνει ότι τον χρειάζονται. Αν όχι, σημαίνει πως δεν τους είναι απαραίτητος.
Το να πιέζετε όμως ένα παιδάκι να μείνει ξύπνιο, είναι λάθος. «Μπορεί να το οδηγείτε σε υποδεέστερη μάθηση και μνήμη», προειδοποιεί η Dr. Spencer.