Κόσμος
Η λίμνη Bacalar είναι μία από τις ελάχιστες τοποθεσίες στον κόσμο όπου εξακολουθούν να ζουν μέχρι και σήμερα αρχαίοι οργανισμοί.
Στην καρδιά του Κουιντάνα Ρόο, στη νοτιοανατολική πλευρά του Μεξικού, κοντά στα σύνορα με τη Μπελίζ, βρίσκεται ένα από τα πιο εντυπωσιακά φυσικά θαύματα της Λατινικής Αμερικής – η λίμνη Bacalar, ή αλλιώς “η Λίμνη των Επτά Χρωμάτων”.
Εκτός από την απαράμιλλη φυσική της ομορφιά, αυτό το γλυκό νερό κρύβει ένα εξαιρετικά σπάνιο και αρχέγονο μυστικό: φιλοξενεί μία από τις αρχαιότερες μορφές ζωής στη Γη – τους στρωματόλιθους.
Η λίμνη Bacalar εκτείνεται για περίπου 42 χιλιόμετρα κατά μήκος και μόνο 2 χιλιόμετρα πλάτος. Αν και ονομάζεται “λίμνη”, στην πραγματικότητα είναι μια μεγάλη λιμνοθάλασσα που συνδέεται με υπόγεια ποτάμια και σπήλαια.
Το προσωνύμιο “Λίμνη των Επτά Χρωμάτων” προέρχεται από τα εντυπωσιακά και διαρκώς εναλλασσόμενα χρώματα του νερού – από το γαλάζιο του πάγου μέχρι το βαθύ τιρκουάζ. Αυτή η ποικιλία χρωμάτων οφείλεται στις διαφορές στο βάθος, στην καθαρότητα του νερού και στο ασβεστολιθικό υπόβαθρο.
Ωστόσο, η «Λίμνη των Επτά Χρωμάτων» βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο, σύμφωνα με τον Del Valle, ο οποίος όχι μόνο θα μπορούσε να αλλάξει μόνιμα το χρώμα της λίμνης, αλλά και να οδηγήσει στην καταστροφή ενός αρχαίου πληθυσμού στρωματολιθών, ενός ζωντανού απολιθώματος που προϋπήρχε των ανθρώπων, των δεινοσαύρων και ακόμη και των φυτών.
Το πιο εντυπωσιακό εύρημα που έχει φέρει την επιστημονική κοινότητα στη λίμνη Bacalar είναι η παρουσία στρωματόλιθων (stromatolites) – αποικιών κυανοβακτηρίων που δημιουργούν στρώσεις από ασβέστιο και άλλα μεταλλικά στοιχεία με την πάροδο του χρόνου.
Οι στρωματόλιθοι είναι οι παλαιότερες γνωστές μορφές ζωής στη Γη, με απολιθώματα που χρονολογούνται σε ηλικίες έως και 3,5 δισεκατομμυρίων ετών. Αν και σπάνιοι σήμερα, οι στρωματόλιθοι έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της ζωής στον πλανήτη, καθώς ήταν υπεύθυνοι για την παραγωγή οξυγόνου στην ατμόσφαιρα μέσω της φωτοσύνθεσης.
Η Bacalar είναι μία από τις ελάχιστες τοποθεσίες στον κόσμο – μαζί με τη Shark Bay στην Αυστραλία – όπου στρωματόλιθοι εξακολουθούν να ζουν και να αναπτύσσονται σε φυσικό περιβάλλον. .
Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, η λίμνη απειλείται από ανθρώπινες δραστηριότητες: ραγδαία αστικοποίηση, ανεξέλεγκτος τουρισμός, απορρίμματα, φυτοφάρμακα και απορροή λυμάτων από τα κοντινά χωριά, οδηγούν σε υπερφόρτωση θρεπτικών ουσιών και αυξημένη θολότητα, που μπορεί να καταστρέψει τους στρωματόλιθους.
Ορισμένα τμήματα της λίμνης έχουν ήδη χάσει την κρυστάλλινη διαύγειά τους, με τους επιστήμονες να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου: αν χαθεί η ισορροπία του οικοσυστήματος, οι στρωματόλιθοι – και μαζί τους ένα ζωντανό απολίθωμα της εξέλιξης – θα χαθούν για πάντα.
Η πρόκληση για τη διατήρηση της Bacalar έγκειται στη λεπτή ισορροπία μεταξύ ανάπτυξης και προστασίας. Το 2023, οι τοπικές αρχές ανακοίνωσαν σειρά περιβαλλοντικών πρωτοβουλιών, ενώ διάφορες οργανώσεις πιέζουν για την ανακήρυξη της λίμνης ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO – κίνηση που θα μπορούσε να προσφέρει νομική προστασία και διεθνή αναγνώριση.
Οι στρωματόλιθοι που αναπαράγονται ήσυχα κάτω από την επιφάνεια είναι υπενθύμιση ότι η ζωή, όπως την ξέρουμε, ξεκίνησε από κάτι φαινομενικά ταπεινό – μια αποικία μικροβίων που παρήγαγε οξυγόνο, διαμορφώνοντας την ατμόσφαιρα της Γης.
