Υπάρχει μία ελληνική λέξη που ούτε το Google Translate ούτε δέκα λεξικά μαζί μπορούν να μεταφράσουν σωστά. Ο λόγος για το «φιλότιμο» — μια έννοια τόσο βαθιά ριζωμένη στον ελληνικό χαρακτήρα, που μέχρι και το BBC… «σηκώνει τα χέρια ψηλά».

Στο αφιέρωμά του με τίτλο «The Greek word that can’t be translated», το BBC ξεκινά από το Τολό της Πελοποννήσου, εκεί όπου ένας Γερμανός ταξιδιώτης έμαθε τι σημαίνει «φιλότιμο» με μια… κοτόσουπα.

Μια γιαγιά, η Βαγγελιώ, άκουσε ότι «δεν ήταν καλά» και τον τάισε, χωρίς δεύτερη κουβέντα. Όχι από υποχρέωση. Από φιλότιμο.

Μα τι είναι τελικά αυτό το περίφημο φιλότιμο; Για άλλους είναι η εσωτερική φωνή που σε σπρώχνει να κάνεις το σωστό. Για άλλους, το να βοηθάς χωρίς αντάλλαγμα. Ο καθένας δίνει τον δικό του ορισμό – κανείς όμως δεν μπορεί να το εξηγήσει ακριβώς.

Από τους ήρωες της Κρήτης στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μέχρι τις γιαγιάδες της Λέσβου που κράτησαν στην αγκαλιά τους προσφυγόπουλα – το φιλότιμο είναι τρόπος ζωής. Μια λέξη που δε χρειάζεται μετάφραση. Χρειάζεται μονάχα καρδιά.