Tι συμβαίνει στον εγκέφαλό μας όταν φοβόμαστε: Γιατί νιώθουμε τον χρόνο να «παγώνει»

Πολλοί άνθρωποι έχουν περιγράψει να αισθάνονται τον χρόνο να «παγώνει» όταν τρομάζουν.

Αυτό το φαινόμενο, που δεν είναι ψευδαίσθηση αλλά βιολογική πραγματικότητα, έχει απασχολήσει επιστήμονες, νευρολόγους και ψυχολόγους εδώ και δεκαετίες. Κι όμως, η εξήγηση είναι πιο ανθρώπινη απ’ όσο φαντάζεσαι.

Ο φυσικός χρόνος συνεχίζει κανονικά, αλλά ο υποκειμενικός χρόνος, όπως τον αντιλαμβάνεται ο εγκέφαλός σου, μπορεί να διασταλεί ή να συρρικνωθεί ανάλογα με την ψυχική σου κατάσταση.

Όταν τρομάζεις:

• Ο εγκέφαλος εισέρχεται σε λειτουργία επιβίωσης (fight or flight)
• Η αμυγδαλή, το «κέντρο του φόβου», ενεργοποιείται αστραπιαία
• Το σώμα απελευθερώνει κορτιζόλη και αδρεναλίνη, προκαλώντας υπερ-αντίληψη
• Το αποτέλεσμα; Καταγράφεις περισσότερες πληροφορίες ανά δευτερόλεπτο με τρόπο που κάνει τον χρόνο να φαίνεται επιμηκυμένος.

Σε ένα πείραμα του καθηγητή David Eagleman στο Baylor College of Medicine, εθελοντές έπεφταν από μεγάλο ύψος με δίχτυ ασφαλείας. Όταν ρωτήθηκαν πόσο διήρκησε η πτώση, όλοι απάντησαν πολύ μεγαλύτερο χρόνο από τον πραγματικό.

Ο εγκέφαλος τους κατέγραψε περισσότερα «καρέ» -όπως μια κάμερα σε slow motion- προκαλώντας την αίσθηση παράτασης του χρόνου.

Δεν πρόκειται για «κόλπο» ή λάθος, αλλά για εξελικτικό μηχανισμό. Όταν βρίσκεσαι σε απειλή, η φύση σού επιτρέπει να δεις, να επεξεργαστείς και να αντιδράσεις πιο γρήγορα. Ο χρόνος φαίνεται πιο αργός, ώστε να πάρεις ταχύτερες αποφάσεις και να αποκτήσεις… προβάδισμα επιβίωσης. Στην ουσία, ο εγκέφαλός σου «παραμορφώνει» το χρόνο για να σώσει τη ζωή σου.

Το ενδιαφέρον εύρημα είναι ότι ο εγκέφαλος δεν «τρέχει πιο γρήγορα» την ώρα του πανικού. Αντίθετα, αποθηκεύει περισσότερες λεπτομέρειες στη μνήμη. Έτσι, όταν ανακαλείς μια αγχωτική ή τρομακτική εμπειρία, θυμάσαι τόσα πολλά, που σου φαίνεται ότι κράτησε πολύ περισσότερο απ’ όσο πραγματικά διήρκεσε.