
Η Παναγία Κακαβιώτισσα είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά και δημοφιλή αξιοθέατα της Λήμνου, και αν βρεθείς στο νησί, είναι αδύνατο να μην επισκεφτείς το εκκλησάκι που κατέχει παγκόσμιο ρεκόρ. Πρόκειται για την μοναδική εκκλησία στον κόσμο χωρίς σκεπή.
Η Παναγία Κακαβιώτισσα είναι λαξευμένη σε έναν βράχο κοντά στο χωριό Ζεματά, μόλις 4 χλμ από το λιμάνι της Μύρινας. Το όνομά της προέρχεται από το βουνό Κάκαβο, στην περιοχή του οποίου βρίσκεται, και χρονολογείται περίπου από το 1300. Στην αρχή, ερημίτες μοναχοί επέλεξαν το συγκεκριμένο σημείο για να ασκητέψουν, και από το 1305 ανήκει στη μονή Μεγίστης Λαύρας.
Οι ασκητές είχαν χτίσει τον ναό κάτω από το βραχώδες μπαλκόνι για να τελούν τις λειτουργίες τους, αλλά με την πάροδο των χρόνων οι μοναχοί αποχώρησαν και ο τελευταίος, φεύγοντας από τη Λήμνο, κατευθύνθηκε στο Άγιο Όρος για να συνεχίσει τη μοναστική του ζωή.
Σύμφωνα με την παράδοση, πριν φύγει για το Άγιο όρος, βρήκε ένα Λημνιό, που είχε τη μάντρα του εκεί κοντά και του εμπιστεύτηκε την εικόνα της Παναγίας, το «Ρόδον το αμάραντον». Ο μοναχός ζήτησε από το βοσκό να τοποθετεί την εικόνα στο ναό κάθε Τρίτη μετά τη Λαμπρή για να λειτουργείται. Σήμερα, εδώ πραγματοποιείται μόνο μια λειτουργία το χρόνο, κάθε Τρίτη μετά το Πάσχα.