Διεθνής Οικονομία
Είναι η Ρωσία πραγματικά χρεοκοπημένη, όπως ισχυρίζονται αυτάρεσκα οι δυτικοί; Γιατί οι κυρώσεις της Δύσης καθιστούν τις πληρωμές τόσο περίπλοκες; Πόσα ομόλογα έχει ακόμη σε κυκλοφορία η Ρωσία; Και πόσο μεγάλος είναι ο κίνδυνος ενός ντόμινο σε περίπτωση χρεοκοπίας της Ρωσίας;
“Όχι”, λέει ο Kater από την Dekabank: “Το ρωσικό δημόσιο χρέος σε σχέση με το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν βρίσκεται σε χαμηλό ποσοστό 20% και η Ρωσία διαθέτει συναλλαγματικά αποθέματα ύψους περίπου 640 δισεκατομμυρίων δολαρίων”.
Ως εκ τούτου, η Ρωσία δεν έχει χρέος – ακόμη και αν περίπου το ήμισυ των συναλλαγματικών αποθεμάτων κατέχονται από ξένες κεντρικές τράπεζες και έχουν παγώσει εκεί ως μέρος των κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
Ο Zsolt Papp, ειδικός σε θέματα επενδύσεων στην JP Morgan Asset Management στο Λονδίνο, έχει παρόμοια άποψη και προσθέτει:
“Επιπλέον, η Ρωσία εξακολουθεί να διαθέτει μεγάλες πηγές εσόδων, τουλάχιστον θεωρητικά, χάρη στα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου που διαθέτει”. Το αν η Δύση θα σταματήσει όλες τις εισαγωγές από τη Ρωσία δεν είναι ακόμη προβλέψιμο, λέει ο Papp: “Αλλά η πηγή εσόδων από πρώτες ύλες δεν θα στερέψει εντελώς, η Ρωσία μπορεί ακόμη να προμηθεύει πετρέλαιο και φυσικό αέριο σε χώρες όπως η Κίνα, για παράδειγμα”.
Ως εκ τούτου, μια πραγματική εθνική χρεοκοπία είναι απίθανη στο ορατό μέλλον, ακόμη και αν η Ρωσία απειλείται με ύφεση.
Γιατί τότε γίνεται λόγος για χρεοκοπία της Ρωσίας;
Μιλάμε για τη λεγόμενη τεχνική χρεοκοπία. Τελικά, όμως, θα είχε τα ίδια αποτελέσματα με μια πραγματική κρατική πτώχευση: Οι επενδυτές δεν θα λάβουν χρήματα.
Ο λόγος είναι οι πολυάριθμες κυρώσεις που έχουν επιβάλει οι ΗΠΑ, η ΕΕ και η Μεγάλη Βρετανία ειδικότερα στη Ρωσία.
“Μέχρι στιγμής, η Ρωσία ήταν σε θέση να εξυπηρετεί τα ομόλογά της, αλλά ο κίνδυνος να μην πραγματοποιηθούν πληρωμές λόγω των κυρώσεων είναι υψηλός”, λέει ο Kater από την Dekabank.
Ένας εμπειρογνώμονας ενός μεγάλου διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων θεωρεί μάλιστα ότι ο κίνδυνος είναι “πολύ υψηλός” επειδή υπάρχουν “πολλές αβεβαιότητες όσον αφορά τις ροές πληρωμών” λόγω των κυρώσεων.
Τα λεγόμενα ευρωομόλογα είναι καθοριστικά. Πρόκειται για ομόλογα που εκδίδονται σύμφωνα με τη βρετανική ή την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Τα περισσότερα από αυτά τα ομόλογα εκφράζονται σε δολάρια.
Σύμφωνα με στοιχεία της JP Morgan, το ρωσικό κράτος έχει ανεξόφλητα ευρωομόλογα αξίας 39 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Επιπλέον, υπάρχουν ευρωομόλογα ρωσικών εταιρειών αξίας 98 δισεκατομμυρίων δολαρίων, για τα οποία οι πληρωμές τόκων και αποπληρωμής είναι επίσης αμφισβητήσιμες λόγω των κυρώσεων. Συνολικά, μιλάμε για ομόλογα αξίας 137 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Επιπλέον, υπάρχουν κρατικά ομόλογα που ονομάζονται OFZ, τα οποία εκδόθηκαν βάσει του ρωσικού δικαίου.
Σύμφωνα με την JP Morgan, η Ρωσία έχει σε κυκλοφορία το ισοδύναμο των 212 δισεκατομμυρίων δολαρίων τέτοιων εγχώριων ομολόγων, συν τα ομόλογα που έχουν εκδοθεί στη Ρωσία από ρωσικές εταιρείες συνολικού ύψους 221 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Οι διεθνείς επενδυτές κατέχουν 20 δισεκατομμύρια δολάρια σε ευρωομόλογα και 38 δισεκατομμύρια δολάρια σε ρωσικά κρατικά ομόλογα σε ρούβλια, σύμφωνα με την JP Morgan.
Επιπλέον, οι διεθνείς επενδυτές κατέχουν ευρωομόλογα αξίας λίγο πάνω από 21 δισεκατομμύρια δολάρια που έχουν εκδοθεί από ρωσικές εταιρείες. Η πλειονότητα του ομολογιακού χρέους κατέχεται συνεπώς από Ρώσους επενδυτές, όπως τράπεζες, ασφαλιστές και ταμεία.
Μέχρι στιγμής η Ρωσία έχει εξυπηρετήσει τα χρέη της, αλλά τη Δευτέρα η χώρα πρέπει να αποπληρώσει ένα ομόλογο αξίας δύο δισεκατομμυρίων δολαρίων, σημειώνει η Handelsblatt. Και πάλι, οι επενδυτές ανησυχούν για την αποπληρωμή
Οι κυρώσεις, πάντως, παίζουν μεγάλο ρόλο και προκαλούν συνεχώς σύγχυση. Ως αντίμετρο στις δυτικές κυρώσεις, ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν και ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ ανακοίνωσαν στις αρχές Μαρτίου, για παράδειγμα, ότι οι επενδυτές από χώρες που έχουν επιβάλει κυρώσεις κατά της Ρωσίας θα λαμβάνουν τα χρήματά τους μόνο σε ρούβλια, ακόμη και για ομόλογα σε δολάρια.
Οι μεγάλοι οίκοι αξιολόγησης S&P Global, Moody’s και Fitch είχαν θεωρήσει ότι επρόκειτο για αθέτηση πληρωμών. Σε αντίθεση με την αρχική ανακοίνωση, ωστόσο, η Ρωσία όντως μετέφερε τους οφειλόμενους τόκους αρκετών ομολόγων σε δολάρια στο αμερικανικό νόμισμα, και μετά από καθυστερήσεις τα χρήματα έφτασαν επίσης στους επενδυτές.
Οι καθυστερήσεις δεν αποτελούν αθέτηση υποχρέωσης εάν τα χρήματα καταβληθούν εκπρόθεσμα εντός της συμφωνηθείσας περιόδου χάριτος. Αυτή η περίοδος χάριτος είναι συνήθως 30 ημέρες για κρατικά ομόλογα δολαρίου-ευρώ.
Στην περίπτωση του ομολόγου των δύο δισεκατομμυρίων δολαρίων που λήγει στις 4 Απριλίου, το υπουργείο Οικονομικών απείλησε και πάλι με πληρωμή σε ρούβλια πριν από λίγες ημέρες, αλλά στη συνέχεια υπαναχώρησε και υποσχέθηκε πληρωμή σε δολάρια.
