Οικονομία
Το ψηφιακό τοπίο του 2025 κυριαρχείται από μια σεισμική νομική σύγκρουση που απειλεί να αναδιαμορφώσει ριζικά τον τεχνολογικό κλάδο: η συντονισμένη προσπάθεια της κυβέρνησης των ΗΠΑ να διαλύσει τμήματα της Alphabet, μητρικής εταιρείας της Google.
Δύο ιστορικές νίκες σε υποθέσεις αντιμονοπωλιακής φύσης κατά των δραστηριοτήτων της Google στον τομέα της αναζήτησης και της διαφήμισης έχουν προετοιμάσει το έδαφος για επανορθωτικά μέτρα, τα οποία ενδέχεται να περιλαμβάνουν σημαντικές αποεπενδύσεις.
Καθώς η νομική διαμάχη εντείνεται, οι επιπτώσεις γίνονται αισθητές στις παγκόσμιες κεφαλαιαγορές, θέτοντας ερωτήματα για το μέλλον της Alphabet, την αποτίμησή της και το ανταγωνιστικό πεδίο για τεχνολογικούς κολοσσούς όπως η Microsoft και η Meta.
Η υπόθεση της κυβέρνησης: Ανελέητο κυνήγι μονοπωλιακής ισχύος
Το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ (DOJ) και ένας διακομματικός συνασπισμός γενικών εισαγγελέων Πολιτειών έχουν εξαπολύσει μια συντονισμένη, διπλής κατεύθυνσης επίθεση κατά της Alphabet, κατηγορώντας την για παράνομη μονοπώληση βασικών ψηφιακών αγορών — κάτι που μπορεί να επηρεάσει άμεσα τη διαπραγμάτευση των μετοχών της.
Η υπόθεση του μονοπωλίου στην αναζήτηση (Ξεκίνησε το 2020):
Η πρωτοποριακή αυτή αγωγή ισχυρίζεται ότι η Google διατήρησε παράνομα την κυριαρχία της στην online αναζήτηση. Το DOJ παρουσίασε στοιχεία για μια συστηματική στρατηγική αποκλειστικών συμφωνιών, με πιο χαρακτηριστικές τις πολυδισεκατομμυριούχες συμβάσεις που καθιστούν τη Google προεπιλεγμένη μηχανή αναζήτησης σε συσκευές όπως τα iPhone και Android.
Το επιχείρημα της κυβέρνησης είναι πως αυτό απέκλεισε τους ανταγωνιστές από την κρίσιμη κλίμακα που χρειάζονται για να ανταγωνιστούν.
Τον Αύγουστο του 2024, ο δικαστής Amit P. Mehta έκρινε ένοχη τη Google για παράνομο μονοπώλιο στην αγορά αναζήτησης, σηματοδοτώντας το σημαντικότερο δεδικασμένο σε υπόθεση ανταγωνισμού στις ΗΠΑ εδώ και 25 χρόνια.
Η υπόθεση του μονοπωλίου στην Ad Tech (Κατατέθηκε το 2023):
Σε ξεχωριστή αλλά εξίσου σημαντική υπόθεση, το DOJ στόχευσε τον κυρίαρχο έλεγχο της Google στον τομέα της διαφημιστικής τεχνολογίας. Οι κατηγορίες αφορούν εξαγορές με στρατηγικό χαρακτήρα και χειραγώγηση των διαφημιστικών δημοπρασιών. Τον Απρίλιο του 2025, η δικαστής Leonie Brinkema του Περιφερειακού Δικαστηρίου της Ανατολικής Περιφέρειας της Βιρτζίνια έκρινε ότι η Google διατηρούσε παράνομα μονοπώλιο στην online διαφήμιση.
Οι απαιτήσεις της κυβέρνησης: Πιθανή διάσπαση και ριζικές λύσεις
Με τις δύο σημαντικές δικαστικές νίκες στο χέρι, το DOJ προωθεί επιθετικά διορθωτικά μέτρα, με τον κίνδυνο διάσπασης της Alphabet να είναι πλέον ορατός. Παρότι οι τελικές αποφάσεις είναι υπό εξέταση και ενδέχεται να αλλάξουν σε επίπεδο έφεσης, τα βασικά αιτήματα περιλαμβάνουν:
Δομικά μέτρα (Αποεπενδύσεις):
- Chrome και Chromium: Η κυβέρνηση θεωρεί πως η κυριαρχία του Chrome επιτρέπει στη Google να ενισχύει αθέμιτα τη θέση της στην αναζήτηση και τα δεδομένα. Ζητείται ο διαχωρισμός της περιήγησης από την αναζήτηση.
- Android: Προτείνεται ο αποχωρισμός του Android από άλλες υπηρεσίες της Google όπως η αναζήτηση και το Play Store, ώστε να σταματήσει η σύζευξη πλατφόρμας-υπηρεσίας.
- Ad Tech: Το DOJ ζητά τη διάσπαση κρίσιμων μονάδων όπως η AdX και το DFP. Πιθανόν, η διαδικασία θα επιβλέπεται από ειδικό διαχειριστή που θα διοριστεί από το δικαστήριο.
Συμπεριφορικά μέτρα:
- Απαγόρευση αποκλειστικών συμφωνιών: Τερματισμός των προεπιλεγμένων μηχανών αναζήτησης μέσω συμφωνιών με κατασκευαστές συσκευών και παρόχους.
- Διαμοιρασμός δεδομένων & διαλειτουργικότητα: Η Google να δώσει άδειες για την αναζήτηση, τα δεδομένα και τα διαφημιστικά της εργαλεία σε ανταγωνιστές.
- Διαφάνεια: Υποχρέωση παροχής πληροφοριών σε διαφημιζόμενους για τις δημοπρασίες αναζητήσεων.
- Συνεχής εποπτεία: Διορισμός στελέχους που θα αναφέρεται στο δικαστήριο για την πρόοδο συμμόρφωσης.
Η σθεναρή υπεράσπιση της Alphabet: Καινοτομία, Ασφάλεια και νομικό προηγούμενο
Η Alphabet απορρίπτει σθεναρά τις κυβερνητικές προτάσεις, χαρακτηρίζοντάς τες ως ριζοσπαστικές και αντίθετες με το νομικό προηγούμενο. Οι βασικοί της ισχυρισμοί είναι:
- Απουσία νομικής βάσης: Υποστηρίζει ότι οι προτεινόμενες αποεπενδύσεις υπερβαίνουν κατά πολύ τα διαπιστωμένα προβλήματα και δεν ευθυγραμμίζονται με την υπόθεση Microsoft της δεκαετίας του 1990.
- Διατεθειμένη σε συμπεριφορικές παραχωρήσεις: Αν και αντιδρά στις αποεπενδύσεις, η εταιρεία δηλώνει διατεθειμένη να κάνει παραχωρήσεις, όπως κατάργηση αποκλειστικών συμφωνιών και μεγαλύτερη διαφάνεια.
Βαθιές επιπτώσεις για επενδυτές: Κύματα αβεβαιότητας αλλά και δυνατότητες αποτίμησης
Η συνεχιζόμενη νομική διαμάχη και η προοπτική διάσπασης δημιουργούν πρωτοφανή αβεβαιότητα για τους μετόχους της Alphabet (tickers: GOOGL, GOOG), οδηγώντας σε έντονη μεταβλητότητα.
- Αυξημένη διαφάνεια: Η διάσπαση θα επέτρεπε στους επενδυτές να δουν ξεκάθαρα τα οικονομικά κάθε τμήματος — ενδεχομένως αυξάνοντας την αποτίμηση επιμέρους μονάδων.
- Μείωση ρυθμιστικού κινδύνου: Οι ανεξάρτητες πλέον εταιρείες θα υπόκεινται σε μικρότερο έλεγχο, αφαιρώντας ένα σημαντικό βάρος που πιέζει τη μετοχή.
- Επίδραση στις βασικές ροές εσόδων: Το Google Search και οι συναφείς διαφημίσεις είναι η καρδιά της κερδοφορίας. Η διάσπαση του ad tech ή περιορισμοί στις συμφωνίες προεπιλογής θα μπορούσαν να πλήξουν άμεσα αυτά τα έσοδα.
Η άνοδος των ανταγωνιστών: Πώς η Meta, η Microsoft και άλλοι μπορεί να επωφεληθούν
Η διάσπαση της Alphabet, ειδικά ως προς την κυριαρχία της στην αναζήτηση και την τεχνολογία διαφήμισης, θα δημιουργούσε αδιαμφισβήτητα σημαντικές ευκαιρίες για τους μακροχρόνιους ανταγωνιστές της, οδηγώντας σε μια βαθιά ανακατανομή ισχύος στο οικοσύστημα της τεχνολογίας.
Microsoft:
Ο τεχνολογικός κολοσσός Microsoft είναι πιθανό να είναι από τους βασικούς ωφελημένους, βασιζόμενος στις ιστορικές αναλογίες με τις δικές του αντιμονοπωλιακές μάχες δεκαετίες νωρίτερα.
- Ανάπτυξη Τεχνητής Νοημοσύνης (AI): Οι επικριτές της Google υποστηρίζουν ότι το μονοπώλιό της στα δεδομένα της δίνει πλεονέκτημα στην κούρσα της τεχνητής νοημοσύνης. Αν αναγκαστεί να μοιραστεί το ευρετήριό της και τα δεδομένα της, αυτό θα μπορούσε να επιταχύνει την ανάπτυξη ανταγωνιστικών μοντέλων AI από τη Microsoft (η οποία έχει μεγάλες επενδύσεις στην OpenAI και τις υπηρεσίες Azure AI). Αυτό θα δημοκρατικοποιούσε την πρόσβαση σε κρίσιμα δεδομένα εκπαίδευσης, ενισχύοντας την καινοτομία σε όλη τη βιομηχανία.
Meta Platforms (Facebook, Instagram, WhatsApp):
Αν και η κύρια δραστηριότητα της Meta είναι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η σχετική διαφήμιση, μια διάσπαση της Google — ιδιαίτερα στο ad tech — θα μπορούσε να της προσφέρει αξιοσημείωτα πλεονεκτήματα.
- Αγορά Διαφήμισης: Η Meta διαχειρίζεται ένα από τα μεγαλύτερα διαφημιστικά δίκτυα παγκοσμίως (Facebook Ads, Instagram Ads), εκτός του οικοσυστήματος της Google. Αν το διαφημιστικό οικοσύστημα της Google κατακερματιστεί, η ικανότητα της Google να αξιοποιεί τα δεδομένα και την ισχύ της στην αγορά θα μειωθεί, διευκολύνοντας τη Meta να ανταγωνιστεί για διαφημιστικά έσοδα. Περισσότερες επιλογές στην ad tech αγορά θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε καλύτερες τιμές και αποδοτικότερες αγορές διαφημίσεων σε πολλές πλατφόρμες — γεγονός που ενδεχομένως θα ενίσχυε τις ροές εσόδων της Meta.
Άλλοι πιθανοί ωφελημένοι:
- Ανταγωνιστές στην Ad Tech: Πολλές μικρότερες εταιρείες τεχνολογίας διαφήμισης θα μπορούσαν να βελτιώσουν δραματικά τη θέση τους στην αγορά. Η διάσπαση του ad exchange και του ad server της Google θα δημιουργούσε πιο ισότιμες συνθήκες ανταγωνισμού, οδηγώντας σε αύξηση μεριδίου αγοράς και αποτιμήσεων για αυτές τις εταιρείες.
- Εκδότες περιεχομένου, οι οποίοι διαμαρτύρονται εδώ και χρόνια για τον έλεγχο της Google στα διαφημιστικά τους έσοδα, θα μπορούσαν να επωφεληθούν από αυξημένο ανταγωνισμό στην ad tech αγορά — κάτι που πιθανώς θα αύξανε τα έσοδά τους.
- Εταιρείες όπως η Apple, η Samsung και οι κατασκευαστές Android συσκευών θα αποκτούσαν μεγαλύτερη διαπραγματευτική ισχύ στις συμφωνίες προεπιλεγμένης αναζήτησης, ενδεχομένως εξασφαλίζοντας υψηλότερες πληρωμές ή περισσότερη ευελιξία στην προσφορά εναλλακτικών μηχανών αναζήτησης στους χρήστες.
Ένας μακρύς και πολύπλοκος νομικός δρόμος
Η πορεία προς ένα οριστικό αποτέλεσμα στις υποθέσεις ανταγωνισμού είναι ακόμη μακρά και γεμάτη νομικές περιπλοκές. Η Google αναμένεται να ασκήσει ενστάσεις και να προσφύγει κατά κάθε αρνητικής απόφασης, κάτι που θα μπορούσε να καθυστερήσει τη διαδικασία για χρόνια. Ο δικαστής Amit P. Mehta στην υπόθεση της αναζήτησης σκοπεύει να εκδώσει απόφαση για τα επανορθωτικά μέτρα πριν την Ημέρα Εργασίας (Labor Day) του 2025.
Η υπόθεση ad tech επίσης οδεύει προς τη φάση των επανορθώσεων, με δίκη να έχει προγραμματιστεί για τον Σεπτέμβριο του 2025.
Η τελική επίδραση στην Alphabet, τους επενδυτές της και τον ευρύτερο τεχνολογικό κλάδο εξαρτάται από τα συγκεκριμένα μέτρα που τελικά θα επιβληθούν και τον τρόπο υλοποίησής τους. Μια διάσπαση, όσο επώδυνη και διαταρακτική κι αν είναι βραχυπρόθεσμα, θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει ριζικά την ψηφιακή οικονομία, να ενισχύσει τον ανταγωνισμό και να ξεκλειδώσει σημαντική αξία για τους μετόχους, σε ένα πιο διαφοροποιημένο τεχνολογικό τοπίο.
Ωστόσο, η πολυπλοκότητα των ρυθμιστικών και νομικών παραμέτρων, σε συνδυασμό με την ισχυρή άμυνα της Google, σημαίνουν ότι το μέλλον παραμένει βαθιά αβέβαιο — απαιτώντας συνεχή παρακολούθηση από όλους τους συμμετέχοντες στην αγορά.
