Περιβάλλον
Μελετώντας σεισμικά δεδομένα από την αποστολή InSight, οι επιστήμονες εντόπισαν γιγάντιες μάζες στο εσωτερικό του Άρη, πιθανότατα θραύσματα αστεροειδών που έπληξαν τον πλανήτη πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια, σχηματίζοντας ωκεανούς λάβας σε μέγεθος ηπείρου.
Παραμένει άγνωστο τι ακριβώς χτύπησε τον Άρη. Γνωρίζουμε όμως ότι εκείνη την εποχή, περίπου ένα δισ. χρόνια μετά τον σχηματισμό της Γης, το Ηλιακό Σύστημα βομβαρδιζόταν από αδέσποτους αστεροειδείς και βραχώδη σώματα στο μέγεθος μικρού πλανήτη.
Όπως υπολογίζει η νέα μελέτη στο περιοδικό Science, το σώμα ή τα σώματα που άφησαν τα κομμάτια τους στον Άρη πρέπει να απελευθέρωσαν αρκετή ενέργεια για να λιώσουν την επιφάνεια του πλανήτη και να σχηματίσουν ωκεανούς λάβας σε μέγεθος ηπείρου.
Οι θαμμένες μάζες πετρωμάτων, με πλάτος έως τέσσερα χιλιόμετρα, ανιχνεύθηκαν χάρη στην αποστολή Insight της NASA, το πρώτο σεισμόμετρο που εστάλη σε άλλο πλανήτη, το οποίο κατέγραψε σχεδόν 1.400 ασθενείς σεισμικές δονήσεις πριν σταματήσει να λειτουργεί το 2022.
Τόσο στη Γη όσο και στον Άρη, τα σεισμικά κύματα αλλάζουν καθώς συναντούν υλικά διαφορετικής πυκνότητας και σύστασης, και ένα μέρος τους ανακλάται στα επιμέρους στρώματα.
Παρακολουθώντας πώς τα κύματα μακρινών δονήσεων διασχίζουν το εσωτερικό του Άρη μέχρι να φτάσουν στο σεισμόμετρο, η αποστολή InSight προσέφερε την πρώτη σαφή εικόνα για την εσωτερική δομή του.
«Δεν έχουμε ξαναδεί το εσωτερικό ενός πλανήτη σε τέτοια λεπτομέρεια» σχολίασε ο Κωνσταντίνος Χαραλάμπους του Imperial College στο Λονδίνο, επικεφαλής της μελέτης.
Ο Άρης έχει διαφορετική δομή από τη Γη, καθώς ο φλοιός του είναι ένα σχεδόν μονοκόμματο στρώμα και δεν χωρίζεται σε τεκτονικές πλάκες.
Η έλλειψη τεκτονικών πλακών και ρηγμάτων σημαίνει ότι οι σεισμοί στον Άρη είναι ασθενείς και σπάνιοι και οφείλονται κυρίως σε προσκρούσεις μετεωριτών ή τη θραύση πετρωμάτων σε μεγάλα βάθη λόγω της υψηλής πίεσης.
Αυτή η γεωλογική αδράνεια του Άρη, λένε οι ερευνητές, είναι που επέτρεψε τη διατήρηση των θραυσμάτων.
Στη Γη, αντίθετα, ο μανδύας και ο φλοιός είναι δυναμικοί και διαρκώς ανακυκλώνονται στην κλίμακα του γεωλογικού χρόνου.
Ακόμα και ο πλανήτης μας, όμως, μπορεί να κρύβει στα έγκατα ουλές του παρελθόντος: σύμφωνα με μελέτη του 2023 στο Nature, δύο μάζες σε μέγεθος ηπείρου που διακρίνονται στον γήινο μανδύα, μία κάτω από την Αφρική και μία κάτω από τον Νότιο Ειρηνικό, ίσως είναι θραύσματα του πλανήτη που πιστεύουμε ότι μας χτύπησε πριν από 4,5 δισ. χρόνια.
Τα συντρίμμια που εκτοξεύτηκαν στο Διάστημα σχημάτισαν τη Σελήνη.
