Γεννιέται ένα νέο υποθαλάσσιο ηφαίστειο στην Σαντορίνη;

">

Πώς όμως σχηματίζονται καινούργια ηφαίστεια; Ποια είναι η σχέση μεταξύ τεκτονικών πλακών, σεισμών και ηφαιστείων;

Βλέποντας χάρτες που απεικονίζουν την κατανομή των σεισμών σε όλο τον κόσμο, είναι ξεκάθαρο ότι τείνουν να συγκεντρώνονται κατά μήκος καλά καθορισμένων ζωνών.

Ο παρακάτω χάρτης είναι του British Geological Survey.

Φαίνεται από την κατανομή των ηφαιστείων σε όλο τον κόσμο ότι τα περισσότερα βρίσκονται στα όρια των πλακών.

Η Σαντορίνη βρίσκεται κοντά σε σημεία σύγκρουσης τεκτονικών πλακών.

Οι τεκτονικές πλάκες είναι σε επαφή μεταξύ τους, αλλά κινούνται επίσης η μία σε σχέση με την άλλη.

Η κίνηση των ρηγμάτων στα όρια των πλακών μπορεί να προσφέρει ένα βολικό μονοπάτι για το μάγμα να φτάσει στην επιφάνεια.

Βοηθά να το εξηγήσουμε αυτό εξετάζοντας τους τρεις κύριους τύπους ορίων πλακών:

Αποκλίνοντα: Όπου οι πλάκες απομακρύνονται η μία από την άλλη καθώς δημιουργείται νέος φλοιός μεταξύ των δύο πλακών

Συγκλίνοντα: Όπου οι πλάκες κινούνται η μία προς την άλλη και ο παλιός φλοιός είτε σύρεται προς τα κάτω στον μανδύα σε μια ζώνη βύθισης είτε ωθείται προς τα πάνω για να σχηματίσει οροσειρές.

Συντηρητικά: Όπου οι πλάκες κινούνται η μία δίπλα στην άλλη και ο φλοιός δεν δημιουργείται ούτε καταστρέφεται.

Η περίπτωση των Κυκλάδων αφορά τα λεγόμενα συγκλίνοντα όρια.

Τα συγκλίνοντα, όρια πλακών είναι εκεί όπου οι τεκτονικές πλάκες κινούνται η μία προς την άλλη.

Τα ηφαίστεια σχηματίζονται εδώ σε δύο περιβάλλοντα όπου είτε η ωκεάνια πλάκα κατεβαίνει κάτω από μια άλλη ωκεάνια πλάκα είτε μια ωκεάνια πλάκα κατεβαίνει κάτω από μια ηπειρωτική πλάκα.

Αυτή η διαδικασία ονομάζεται καταβύθιση και δημιουργεί διακριτικούς τύπους ηφαιστείων ανάλογα με τη ρύθμιση:

Η καταβύθιση ωκεάνιας πλάκας έναντι ηπειρωτικής, παράγει ένα ηφαίστειο με νησιωτικό τόξο αυτό που συμβαίνει δηλαδή στον ελληνικό χώρο στις Κυκλάδες!

Εδώ μάλιστα έχει συμβεί μία πολύ μεγάλη ανατροπή:

Επι εκατομμύρια χρόνια το βόρειο τμήμα της Αφρικανικής τεκτονικής πλάκας “βυθιζόταν” κάτω από το νότιο τμήμα της ευρωπαϊκής πλάκας.

Σύμφωνα με τις νέες εκτιμήσεις οι δύο πλάκες συνεχίζουν να συγκλίνουν αλλά η ευρωπαϊκή πλάκα είναι πλέον εκείνη που γλιστράει κάτω από την Αφρικανική φαινόμενο που οι ειδικοί χαρακτηρίζουν “επιστημονικά συναρπαστικό”!

Η διαδικασία σύγκλισης των δύο πλακών παρεμποδίζεται μερικώς στην περιοχή της Τουρκίας επειδή σε εκείνο το σημείο οι δύο πλάκες συγκρούονται.

Αυτή η εξέλιξη σε συνδυασμό με το γεγονός ότι αφρικανική ήπειρος είναι πιο ελαφριά διακόπτει την βύθιση της αφρικανικής πλάκας κάτω από την ευρωπαϊκή.

Επιπλέον ορισμένα μέρη της αφρικανικής πλάκας από αυτά που ήταν βυθισμένα κάτω από την ευρωπαϊκή αποσπάστηκαν και πλέον έχουν πορεία βύθισης βαθιά στον μανδύα της Γης.

Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι για να καλυφθεί το κενό ορισμένα τμήματα της ευρωπαϊκής πλάκας έχουν αρχίσει να κινούνται προς τον Νότο.

Σύμφωνα με τους ερευνητές οι Βαλεαρίδες, η Κορσική, η Σαρδηνία αλλά και η Κρήτη είναι ανάμεσα στις περιοχές που έχουν αρχίσει να κινούνται νότια.

Οι ερευνητές μελέτησαν επίσης την σεισμική δραστηριότητα στην Μεσόγειο και υποστηρίζουν ότι έχει χαρακτηριστικά που υποδηλώνουν ότι είναι πιθανή η γεωλογική μεταβολή που θα οδηγήσει στη βύθιση της ευρωπαϊκής πλάκας κάτω από την αφρικανική.

Τα ηφαίστεια μπορούν να σχηματιστούν σε ζώνες βύθισης όπου οι τεκτονικές πλάκες κινούνται η μία προς την άλλη και η μία πλάκα κατεβαίνει κάτω από την άλλη.

Η καταβύθιση παρέχει έναν μηχανισμό για την εισαγωγή ιζημάτων που φέρουν νερό στον μανδύα.

Καθώς η καταβυθισμένη ωκεάνια πλάκα βυθίζεται και θερμαίνεται, το νερό απελευθερώνεται σταδιακά από τα ιζήματα και τα ορυκτά μέσα στην «πλάκα» της πλάκας.

Το νερό έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της θερμοκρασίας τήξης του μανδύα κατά περίπου 60–100°C.

Είναι αυτή η διαδικασία που επιτρέπει τη δημιουργία μάγματος σε βάθος που τροφοδοτεί τα ηφαίστεια που σχηματίζονται στην επιφάνεια.

Η διαδικασία είναι η ίδια είτε πρόκειται για υποθαλάσσια είτε για χερσαία ηφαίστεια.

Αυτή την στιγμή λοιπόν βρισκόμαστε προφανώς σε μία διαδικασία δημιουργίας νέου μάγματος το οποίο βοηθάει στον σχηματισμό νέων υποθαλάσσιων ηφαιστείων, τουλάχιστον ενός, όπως πιστεύει ότι συμβαίνει ο Κ.Συνολάκης.