Πρόσωπα
Το καλοκαίρι του 1934, ο Μάρκος Βαμβακάρης συμμετείχε μαζί με τον Γιώργο Μπάτη, τον Στράτο Παγιουμτζή και τον Ανέστη Δελιά στο πρωτοποριακό -για την εποχή- μουσικό σχήμα «Η Τετράς η ξακουστή του Πειραιώς» στο μαγαζί του Σαραντόπουλου στον Πειραιά.
Εκεί καθιέρωσε για πρώτη φορά την ορχήστρα με μπουζούκια και μπαγλαμάδες, η οποία παραμέρισε την προηγούμενη επιτυχημένη λαϊκή ορχήστρα των σαντουροβιολιών που εμφανιζόταν στην ταβέρνα.
Το περίφημο βαρύ ζεϊμπέκικο πρωτοτραγουδήθηκε από την περίφημη «Πειραιώτικη Κομπανία», εκείνη την εποχή. Αν και ο Μάρκος Βαμβακάρης δεν πήγε φυλακή, όμως έγραψε γι’ αυτή μερικά αριστουργηματικά τραγούδια όπως το «Στα σίδερα με βάλανε».
«Πρώτη φορά έπαιξα στην Ανάσταση του Πειραιά, που υπάρχει ακόμα σήμερα, στην περιοχή της Ευγένιας, πιο πέρα από τον Άγιο Διονύση.
Ήταν το 1934-35. Ο Κωνσταντόπουλος είχε εκεί ένα μικρό μαγαζί, μια παράγκα φτιαγμένη από ξύλα. Εκεί παίζαμε εγώ, ο Μπάτης, ο Ανέστος, ο Στράτος. Περνούσαμε εκεί πέντε με έξι μήνες. Μαζευόταν ένας ατελείωτος κόσμος, τόσος που δεν μπορούσες να περπατήσεις από τον κόσμο.»
Εκεί εσεργιανούσε όλος ο κόσμος. Ερχόντουσαν πολλοί από διάφορα μέρη, δηλαδή από την Αθήνα και απ’ όλες τις συνοικίες, από τις επαρχίες, και εκαθόντουσαν και εγλεντούσαν.
Δηλαδή ήταν η πρώτη φορά που έγινε αυτό στον Πειραιά με τη λαϊκή ορχήστρα. Ήταν για πρώτη φορά ε; Μεγάλη δουλειά. Εκεί ελανσάρισα το Αντιλαλούν οι φυλακές», γράφει ο Μάρκος Βαμβακάρης στην αυτοβιογραφία του.
Όταν το 1960 κυκλοφορούν δίσκοι 78 και 45 στροφών με τραγούδια του Μάρκου που ερμηνεύει ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, ανάμεσά τους είναι και το «Αντιλαλούν οι φυλακές».
Το 2003 κυκλοφόρησε ένα διπλό cd του Γιώργου Νταλάρα με ζωντανή ηχογράφηση από συναυλία-αφιέρωμα στο Μάρκο Βαμβακάρη. Ένα από τραγούδια του αφιερώματος ήταν το «Αντιλαλούν οι φυλακές».
Το ιδιαίτερο βαρύ ζεϊμπέκικο έχει ερμηνεύσει με ξεχωριστό τρόπο και ο Γιώργος Μαργαρίτης.
Το «Αντιλαλούν οι φυλακές» ακούγεται στην ταινία «Παραγγελιά» του Παύλου Τάσσιου, από τον Γιώργο Καμπουρίδη. Η ταινία είναι βασισμένη στην ιστορία του Νίκου Κοεμτζή, που μαχαίρωσε σε κέντρο διασκέδασης μια παρέα αντρών, ανάμεσά τους και αστυνομικοί, επειδή πήραν τη σειρά στο χορό από τον αδελφό του.
Η επίμαχη σκηνή στην ταινία διαδραματίζεται την ώρα που ακούγεται αυτό το τραγούδι, με τον Αντώνη Αντωνίου στο ρόλο του Νίκου Κοεμτζή και τον Αντώνη Καφετζόπουλο στο ρόλο του αδελφού του.
Οι στίχοι
Αντιλαλούν οι φυλακές
τ’ Ανάπλι και Γεντί Κουλές.
Αντιλαλούν τα σήμαντρα
Συγγρού και Παραπήγματα.
Αν είσαι μάνα και πονείς
έλα μια μέρα να με δεις.
Έλα πριν με δικάσουνε
κλάψε να μ’ απαλλάξουνε.
(Οι στίχοι από την αυτοβιογραφία του Μάρκου)
