Πρόσωπα
Ο διάσημος ηθοποιός Ρίτσαρντ Γκιρ είχε προκαλέσει αναστάτωση το 1993, όταν εμφανίστηκε στην 65η απονομή και, αντί να παρουσιάσει απλώς το βραβείο, διάλεξε να μιλήσει ανοιχτά για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την Κίνα στο Θιβέτ.
Μπροστά σε εκατομμύρια θεατές διεθνώς, ο Ρίτσαρντ Γκιρ απηύθυνε δημόσια έκκληση στον τότε ηγέτη της Κίνας, αναρωτώμενος αν ο Ντενγκ Σιαοπίνγκ παρακολουθούσε την τελετή και καλώντας τον να σταματήσει την καταπίεση στο Θιβέτ.
Η στιγμή χειροκροτήθηκε από το κοινό, όχι όμως και από τους ανθρώπους της Ακαδημίας, που ενοχλήθηκαν έντονα.
Το ότι ο Ρίτσαρντ Γκιρ αγνόησε το autocue, προκάλεσε την οργή των αξιωματούχων της Ακαδημίας.
Ο τότε πρόεδρος της AMPAS, Μπομπ Ρέμε, τον επέπληξε άμεσα, τονίζοντας ότι η τελετή προοριζόταν για την ψυχαγωγία και «όχι για πολιτικές δραστηριότητες σε όλο τον κόσμο».
Ο παραγωγός Γκιλ Κέιτς φέρεται να υποβάθμισε πλήρως την παρέμβαση, λέγοντας: «Νοιάζεται κανείς για τα σχόλια του Ρίτσαρντ Γκιρ για την Κίνα; Είναι αλαζονικό».
Οι συνέπειες ήταν άμεσες, καθώς ο Ρίτσαρντ Γκιρ εξαφανίστηκε από τη λίστα των παρουσιαστών των Όσκαρ. Σύμφωνα με την Daily Mail, δεν του απαγορεύτηκε ποτέ η είσοδος στην τελετή και συχνά δεχόταν προσκλήσεις, τις οποίες όμως δεν μπορούσε να αποδεχτεί λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων.
Πηγή που συνδέεται με την Ακαδημία Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών επιβεβαίωσε επίσης στο Page Six ότι «δεν υπήρξε ποτέ επίσημη απαγόρευση».
Για σχεδόν 20 χρόνια, ο Ρίτσαρντ Γκιρ, γνωστός υποστηρικτής της ανεξαρτησίας του Θιβέτ, κρατήθηκε διακριτικά μακριά από το βήμα, ακόμα και όταν οι ταινίες του αποσπούσαν Όσκαρ και καθολική αναγνώριση.
Συμμετείχε στο «Chicago» του 2002, που κυριάρχησε εκείνη τη χρονιά κερδίζοντας το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, ωστόσο και πάλι δεν του επετράπη να ανέβει στη σκηνή.
Μόλις το 2013, σχεδόν δύο δεκαετίες αργότερα, του δόθηκε ξανά η δυνατότητα να παρουσιάσει βραβεία, όταν εμφανίστηκε μαζί με τους συμπρωταγωνιστές του από το «Chicago» για να απονείμουν τα Όσκαρ Καλύτερης Πρωτότυπης Μουσικής και Καλύτερου Πρωτότυπου Τραγουδιού.
Με χαμόγελο στα παρασκήνια, ο Ρίτσαρντ Γκιρ αστειεύτηκε στο HuffPost UK: «Προφανώς, αποκαταστάθηκα. Φαίνεται ότι, αν μείνεις αρκετά χρόνια, ξεχνούν ότι σε έχουν αποκλείσει».
«Δεν το πήρα ιδιαίτερα προσωπικά»
Περισσότερα από 30 χρόνια μετά το περιστατικό, ο Ρίτσαρντ Γκιρ μίλησε για πρώτη φορά ανοιχτά για το τι συνέβη πραγματικά και πώς βίωσε αυτή την άτυπη «μαύρη λίστα».
Σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Variety, τόνισε ότι δεν κράτησε ποτέ κακία.
«Δεν το πήρα ιδιαίτερα προσωπικά. Δεν πίστευα ότι υπήρχαν “κακοί” σε αυτή την ιστορία. Κάνω αυτό που κάνω και σίγουρα δεν θέλω να βλάψω κανέναν», είπε ο πατέρας τριών παιδιών.
Πρόσθεσε ότι ο ακτιβισμός του, που πηγάζει από τη βαθιά φιλία του με τον Δαλάι Λάμα, ήταν πάντα καθοδηγητικός.
«Θέλω να πλήξω τον θυμό. Θέλω να πλήξω τον αποκλεισμό. Θέλω να πλήξω τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων», εξήγησε.
Το 2017, ο Ρίτσαρντ Γκιρ, ο οποίος δεν έχει προταθεί ποτέ για Όσκαρ, δήλωσε ότι πιστεύει πως η έντονη κριτική του προς την Κίνα και η δράση του υπέρ του Θιβέτ έχουν τρομάξει τα μεγάλα στούντιο.
«Υπάρχουν σίγουρα ταινίες στις οποίες δεν μπορώ να συμμετάσχω, επειδή οι Κινέζοι θα πουν “όχι με αυτόν”», είχε πει στο The Hollywood Reporter.
«Πρόσφατα, κάποιος μου είπε ότι δεν μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν μια ταινία μαζί μου, γιατί θα ενοχλούσε την Κίνα».
Την ίδια περίοδο, ο Γκιρ, ο οποίος έχει απαγορευτεί εφ’ όρου ζωής από την Κίνα, είχε δηλώσει ότι δεν τον ενόχλησε ο αποκλεισμός του από τα Όσκαρ.
«Δεν χρειαζόταν να ξαναφορέσω σμόκιν. Μια χαρά ήμουν», είπε με χιούμορ.
Τα τελευταία χρόνια, η Ακαδημία Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών έχει δημιουργήσει λίστα αποκλεισμών για όσους παραβίασαν τον κώδικα δεοντολογίας της. Σε αυτήν προστέθηκε ο Γουίλ Σμιθ μετά το περιστατικό όπου χαστούκισε τον Κρις Ροκ στην τελετή του 2022.
Ο Χάρβεϊ Γουάινστιν αποκλείστηκε το 2017 μετά τις πολλαπλές καταγγελίες σεξουαλικής κακοποίησης, ενώ το 2018 επιβλήθηκε ισόβιος αποκλεισμός και στον Μπιλ Κόσμπι, μετά την καταδίκη του για σεξουαλική επίθεση. Το 2021, η Ακαδημία απέκλεισε επίσης τον διευθυντή φωτογραφίας Άνταμ Κίμελ, λόγω του ιστορικού του σε σεξουαλικά εγκλήματα.
