X-Files
Υπάρχουν βιβλία που συγκλονίζουν με το περιεχόμενό τους. Υπάρχουν και βιβλία που γίνονται σύμβολα μιας εποχής, μιας ιδεολογίας ή μιας κοινωνικής εξέγερσης. Υπάρχει όμως κι ένα βιβλίο που πέρασε στην ιστορία όχι για τα λόγια του, αλλά για τον θάνατο που έκρυβε στις σελίδες του. Το «Σκιές από τους Τοίχους του Θανάτου» είναι ένα από τα πιο παράξενα, επικίνδυνα και αμφιλεγόμενα βιβλία που τυπώθηκαν ποτέ.
Ένα βιβλίο-όπλο
Το 1887, ο Αμερικανός γιατρός και χημικός Ρόμπερτ Κλαρκ Κέτζι τύπωσε ένα βιβλίο 86 σελίδων με έναν και μόνο στόχο: να σοκάρει τις αρχές και να τους κάνει να ακούσουν. Το περιεχόμενο δεν ήταν λογοτεχνικό — ήταν κυριολεκτικά τοξικό. Ο Κέτζι εμποτίζει κάθε σελίδα με αρσενικό, μια εξαιρετικά δηλητηριώδη ουσία που τότε χρησιμοποιούταν ευρέως σε βαφές τοίχων και ταπετσαρίες.
Το βιβλίο συνοδευόταν από αποσπάσματα κειμένων και αναφορές, αλλά κυρίως ήταν δείγμα ταπετσαρίας εμποτισμένης με αρσενικό, κομμένη και ραμμένη σε σχήμα σελίδας. Ο τίτλος του δεν ήταν τυχαίος: «Shadows from the Walls of Death», δηλαδή «Σκιές από τους Τοίχους του Θανάτου».
Τα αποτελέσματα ήταν άμεσα
Από τα 100 αντίτυπα που έστειλε σε βιβλιοθήκες, ιατρικές σχολές και δημόσιες αρχές, οι αντιδράσεις ήταν σοκαριστικές. Όσοι άνοιξαν το βιβλίο, εμφάνισαν σοβαρά συμπτώματα δηλητηρίασης. Φοιτητές και καθηγητές κατέληξαν στο νοσοκομείο, και σύντομα ξεκίνησαν καταγγελίες.
Αυτό ήταν και το «χτύπημα» που περίμενε ο Κέτζι. Οι αρχές δεν μπορούσαν πια να αγνοούν τους κινδύνους. Το αρσενικό απαγορεύτηκε από τις βαφές και τις ταπετσαρίες στους δημόσιους χώρους και το βιβλίο αποσύρθηκε.
Ένα επικίνδυνο κειμήλιο
Σήμερα, επιβιώνουν μόνο τέσσερα αντίτυπα του βιβλίου και φυλάσσονται υπό αυστηρές προϋποθέσεις — με γάντια, μάσκες και αποστειρωμένους χώρους. Δεν είναι διαθέσιμα για ανάγνωση, παρά μόνο για ερευνητικούς σκοπούς και μόνο από ειδικούς.
Η παρακαταθήκη
Ο Ρόμπερτ Κλαρκ Κέτζι κατάφερε με το βιβλίο του αυτό που δεν πέτυχαν αναφορές, μελέτες και προειδοποιήσεις. Χρησιμοποίησε την απειλή του ίδιου του θανάτου για να προστατεύσει τη ζωή. Αν και το έργο του δεν έγινε ποτέ best-seller, σίγουρα έγραψε μια από τις πιο ανατριχιαστικές και ιδιοφυείς σελίδες της ιστορίας της επιστημονικής διαμαρτυρίας.
