X-Files
Από τη στιγμή που ο άνθρωπος άρχισε να μελετά το σύμπαν, ξεκίνησε και η σταδιακή απομυθοποίηση της θέσης του μέσα σε αυτό.
Δεν είμαστε το κέντρο του κόσμου, ούτε του ηλιακού μας συστήματος και αυτή η συνειδητοποίηση, όσο απογοητευτική κι αν ακούγεται, μας έφερε πιο κοντά στην κατανόηση της πραγματικής φύσης του σύμπαντος.
Η ιδέα αυτή συνοψίζεται στην Αρχή του Κοπέρνικου, σύμφωνα με την οποία η Γη και η ανθρωπότητα δεν κατέχουν καμία ιδιαίτερη θέση στον χώρο.
Η παραδοχή αυτή οδήγησε σε θεμελιώδεις ανακαλύψεις, όπως η κοσμική μικροκυματική ακτινοβολία υποβάθρου και η θεωρία του διαστελλόμενου σύμπαντος (FLRW).
Όταν ο χρόνος μπαίνει στην εξίσωση
Πέρα όμως από το πού βρισκόμαστε στο σύμπαν, υπάρχει και το ερώτημα του «πότε». Ο Αυστραλός αστροφυσικός Brandon Carter και ο συνάδελφός του J. Richard Gott διατύπωσαν μια εκδοχή της αρχής του Κοπέρνικου που δεν αφορά τον χώρο, αλλά τον χρόνο.
Αν δεχτούμε ότι δεν ζούμε σε κάποια «ειδική εποχή», τότε στατιστικά, η ανθρωπότητα βρίσκεται κάπου στη μέση της ιστορίας της. Από αυτή την ιδέα προέκυψε το γνωστό «Doomsday Argument» ή «Επιχείρημα της Συντέλειας».
Η εξίσωση που προβλέπει το τέλος της ανθρωπότητας
Σύμφωνα με τον Gott, αν θεωρήσουμε ότι ο χρόνος ύπαρξης της ανθρωπότητας εκτείνεται από το σημείο αρχής (tbegin) έως το σημείο τέλους (tend), τότε η σημερινή μας εποχή (tnow) κατανέμεται τυχαία σε αυτό το διάστημα.
Η πιθανότητα δείχνει ότι: 1/39 × (παρελθόν) < μέλλον < 39 × (παρελθόν) (με 95% βεβαιότητα). Με απλά λόγια: το πόσο καιρό έχει υπάρξει κάτι στο παρελθόν μπορεί να υποδεικνύει, κατά προσέγγιση, πόσο ακόμη θα διαρκέσει στο μέλλον.
Για να ελέγξει τη θεωρία του, ο Gott την εφάρμοσε σε απτά παραδείγματα. Το Τείχος του Βερολίνου, για παράδειγμα, υπήρχε επί 8 χρόνια όταν το επισκέφθηκε το 1969.
Η εξίσωση προέβλεπε ότι θα καταρρεύσει εντός 39×8 = 312 ετών, ή νωρίτερα και πράγματι, έπεσε μόλις 20 χρόνια αργότερα, εντός του στατιστικού ορίου.
Το ίδιο ισχύει και για την ανθρώπινη παρουσία. Αν υπολογίσουμε ότι έχουν γεννηθεί περίπου 100 δισεκατομμύρια άνθρωποι, και αν θεωρήσουμε ότι συνολικά θα υπάρξουν έως 2,7 τρισεκατομμύρια, τότε στατιστικά βρισκόμαστε προς το τέλος της κατανομής, όχι στην αρχή.
Πόσος χρόνος μάς απομένει σύμφωνα με την εξίσωση του Gott;
Με βάση τη μαθηματική εξίσωση και τα δεδομένα γεννήσεων του 1993, ο Gott υπολόγισε ότι η ανθρωπότητα έχει πιθανότατα λιγότερα από 19.000 χρόνια ζωής, εκτός αν μειωθεί δραστικά ο ρυθμός γεννήσεων ή αλλάξουν δραματικά οι συνθήκες επιβίωσης.
«Αν θέλουμε να φτάσουμε τα 7,8 εκατομμύρια χρόνια ύπαρξης, θα πρέπει ο ρυθμός γεννήσεων να μειωθεί κατά 400 φορές», έγραψε ο Gott.
Αν και το «Doomsday Argument» έχει ισχυρή λογική βάση, πολλοί επιστήμονες το θεωρούν φιλοσοφικά προβληματικό και θέτουν τα παρακάτω ερωτήματα:
Πώς ορίζεται ποιος είναι «παρατηρητής»;
Πρέπει να συμπεριλάβουμε τους προγόνους μας ή τους μελλοντικούς ανθρώπους που θα συγχωνευθούν με μηχανές;
Μπορεί η τεχνολογία ή ένα ιατρικό άλμα να αλλάξει τη στατιστική αυτή;
Η απάντηση είναι ότι πρόκειται για ένα πιθανολογικό μοντέλο και όχι για προφητεία. Ο ίδιος ο Gott παραδέχτηκε για τη θεωρία του: «Δεν προβλέπει με ακρίβεια το μέλλον, αλλά θέτει όρια πιθανότητας. Η εξίσωση ικανοποιήθηκε όχι επειδή η επίσκεψή μου προκάλεσε το τέλος του Τείχους, αλλά επειδή ο χρόνος που έτυχε να το παρατηρώ ήταν απλώς… τυχαίος».
