Η επιδημία του βακτηρίου STEC, που προκαλεί σοβαρές γαστρεντερικές λοιμώξεις και έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του εντέρου, οδήγησε σε προειδοποίηση από τις υγειονομικές αρχές, καθώς σύμφωνα με τις τελευταίες αναφορές, η μόλυνση προήλθε από σαλάτες, οι οποίες ήταν μολυσμένες με κοπριά.
Η αυξανόμενη ανησυχία, που προήλθε μετά από αύξηση των αριθμών των αφορά κυρίως τα παιδιά και τους ηλικιωμένους, ενώ αυξημένο κίνδυνο αντιμετωπίζουν και όσοι ταξιδεύουν.
Σε αυτή τη συγκυρία, η σωστή υγιεινή των τροφίμων και η έγκαιρη ιατρική παρέμβαση είναι πιο σημαντικές από ποτέ. Ο Οργανισμός Προτύπων Τροφίμων (FSA) έχει ήδη αναλάβει δράση με σκοπό να ενημερώσει το κοινό και να μειώσει τον κίνδυνο επιπλοκών.
Συνήθως, τα βακτήρια STEC προκαλούν γαστρεντερίτιδα, με συμπτώματα που κυμαίνονται από ήπια έως αιμορραγική διάρροια, κράμπες στο στομάχι, εμετό και αφυδάτωση.
Οι Υγειονομικές Υπηρεσίες εκδίδουν επείγουσα προειδοποίηση μετά την ανίχνευση αύξησης του θανατηφόρου βακτηρίου E. coli που σχετίζεται με τον καρκίνο του εντέρου – θεωρείται ύποπτη η σαλάτα μολυσμένη από κόπρανα.
Έχουν καταγραφεί 1.980 περιπτώσεις άλλων οροτύπων του STEC (μη O157), οι οποίες γίνονται ολοένα και πιο συχνές και, ενώ στο παρελθόν θεωρούνταν λιγότερο επικίνδυνες, είναι πλέον γνωστό ότι προκαλούν σοβαρές επιπλοκές και τον μεγαλύτερο αριθμό θανάτων που σχετίζονται με το STEC.
Ορισμένες μελέτες έχουν υποστηρίξει ότι η χρόνια έκθεση σε ορισμένες τοξικογόνες παραλλαγές του E. coli, όπως το STEC, μπορεί να παίζει ρόλο στην ανάπτυξη καρκίνου του εντέρου, αν και απαιτούνται περισσότερες έρευνες για να επιβεβαιωθεί άμεση σχέση.
Τι προκαλεί η μόλυνση από το STEC
Συνήθως, το βακτήριο STEC προκαλεί γαστρεντερίτιδα, με συμπτώματα που κυμαίνονται από ήπια έως αιμορραγική διάρροια, κράμπες στο στομάχι, εμετό και αφυδάτωση.
Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να οδηγήσει σε αιμολυτικό ουραιμικό σύνδρομο (HUS) – μια απειλητική για τη ζωή επιπλοκή που επηρεάζει τα νεφρά.
Τα τρόφιμα μπορούν να μολυνθούν από το STEC μέσω επαφής με κοπριά ζώων κατά τη διάρκεια της γεωργίας, της σφαγής ή της επεξεργασίας. Μπορεί επίσης να συμβεί αν προϊόντα όπως τα φύλλα σαλάτας αρδεύονται ή πλένονται με μολυσμένο νερό.
Η αύξηση του 2024 οφείλεται εν μέρει σε μια μεγάλη έξαρση που συνδέθηκε με μολυσμένη σαλάτα, η οποία προκάλεσε 293 περιπτώσεις σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο, εκ των οποίων 196 στην Αγγλία.
Από τους ανθρώπους που μολύνθηκαν, 126 χρειάστηκαν νοσηλεία, 11 ανέπτυξαν HUS και δύο πέθαναν.
Η ειδικός για τη δηλητηρίαση από τρόφιμα, Δρ. Gauri Godbole από τον UKHSA, δήλωσε: «Οι άνθρωποι πρέπει να πάρουν μέτρα για να προλάβουν τη μόλυνση. Σπάνια το STEC μπορεί να εξελιχθεί σε νεφρική ανεπάρκεια και απειλητική για τη ζωή ασθένεια, ιδιαίτερα σε μικρά παιδιά και ηλικιωμένους. Παρακαλούμε συμβουλευτείτε τον γιατρό σας αν έχετε αίμα στα κόπρανα ή σοβαρή αφυδάτωση και συνεχίστε να ενυδατώνεστε».
Ο μεγαλύτερος αριθμός κρουσμάτων το 2024 καταγράφηκε μεταξύ των παιδιών ηλικίας 1-4 ετών, με 84 περιπτώσεις STEC O157 και 273 περιπτώσεις μη O157.
Ο UKHSA ανέφερε ότι αυτό μπορεί να οφείλεται σε συνδυασμό παραγόντων, όπως η φυσικά χαμηλότερη ανοσία, οι κακές πρακτικές υγιεινής και η αυξημένη έκθεση σε παράγοντες κινδύνου όπως η επαφή με ζώα, ιδιαίτερα σε φάρμες για παιδιά.
Οι περιπτώσεις που σχετίζονται με ταξίδια αυξήθηκαν κατά 60,5% – από 114 το 2023 σε 183 το 2024. Ο UKHSA δήλωσε ότι αυτό μπορεί να αντανακλά αλλαγές στα μοτίβα διεθνών ταξιδιών ή καλύτερη καταγραφή του ιστορικού ταξιδιών κατά τη διάρκεια των ερευνών, αν και η ακριβής αιτία παραμένει ασαφής.
Οι πιο επικίνδυνοι μήνες
Το 2024 καταγράφηκαν επτά θάνατοι συνολικά – δύο συνδεόμενοι με το STEC O157 και πέντε με παραλλαγές μη O157. Ο UKHSA διερεύνησε πέντε εξάρσεις του STEC το 2024, οι οποίες οδήγησαν σε 467 περιπτώσεις – 348 στην Αγγλία. Όλες οι εξάρσεις προκλήθηκαν από το STEC μη O157. Οι πηγές για τρεις από τις εξάρσεις ταυτοποιήθηκαν ως μολυσμένο βοδινό κρέας, φρέσκα φρούτα και φύλλα σαλάτας.
Οι περιπτώσεις μη O157 έχουν αυξηθεί σχεδόν στο τριπλάσιο από το 2019. Ο UKHSA ανέφερε ότι αυτή η αύξηση οφείλεται εν μέρει στη χρήση εξελιγμένων διαγνωστικών μεθόδων, όπως η μέθοδος PCR, η οποία έχει βελτιώσει την ανίχνευση. Ενώ οι περιπτώσεις STEC O157 τείνουν να κορυφώνονται τους καλοκαιρινούς μήνες, οι περιπτώσεις μη O157 συνήθως κορυφώνονται το φθινόπωρο – ενισχύοντας την προειδοποίηση ότι οι μολύνσεις μπορούν να συμβούν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Η Natasha Smith, Διευθύντρια Πολιτικής Τροφίμων στον Οργανισμό Προτύπων Τροφίμων (FSA), δήλωσε: «Η δημόσια ασφάλεια είναι η υψηλότερη προτεραιότητά μας. Ο FSA συνεργάζεται στενά με τον UKHSA και άλλους εταίρους για να παρακολουθεί και να αξιολογεί τα τελευταία δεδομένα σχετικά με τις ασθένειες που μεταδίδονται μέσω τροφίμων. Συνεργαζόμαστε με σκοπό να καταλάβουμε τις αιτίες της αύξησης των περιστατικών STEC, καθώς και τις τάσεις άλλων παθογόνων που θα μας βοηθήσουν ν’ αναλάβουμε δράσεις προστασίας της δημόσιας υγείας».
«Έχουμε ξεκινήσει μια νέα εκστρατεία για την ασφάλεια των τροφίμων στο Ηνωμένο Βασίλειο» σημειώνει.
Αρχές ασφάλειας για τους καταναλωτές
«Ακόμη, συνεργαζόμαστε με τις τοπικές αρχές και τις βιομηχανίες για να στηρίξουμε τις επιχειρήσεις ώστε να είναι νομικά υπεύθυνες και να διασφαλίζουν την προστασία των τροφίμων τους. Οι καταναλωτές μπορούν να ενημερώνονται από τις αρμόδιες κυβερνητικές υπηρεσίες και τις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
«Ο κίνδυνος τροφικής δηλητηρίασης όταν μαγειρεύετε στο σπίτι, περιορίζεται αν ακολουθείτε τις πρακτικές της υγιεινής των τροφίμων και των 4 βασικών αρχών: Πάγωμα – καθάρισμα – μαγείρεμα και αποφυγή της μόλυνσης».
Αναλυτικά, η ψύξη των φαγητών πρέπει να γίνεται κάτω από τους 5°C, όπου επιβραδύνεται η ανάπτυξη των βακτηρίων, να γίνεται καλός καθαρισμός του εξοπλισμού και των επιφανειών, το μαγείρεμα να γίνεται για την κατάλληλη ώρα και στη σωστή θερμοκρασία και ενώ πρέπει να δίνετε προσοχή στην αποφυγή της μόλυνσης από άλλα τρόφιμα, μη φέρνοντας σε επαφή ωμή με μαγειρεμένη τροφή.
Ακόμη, ο FSA προειδοποιεί τους καταναλωτές να προσέχουν τις ημερομηνίες κατανάλωσης και λήξης, αλλά και να παρατηρούν την όψη και την οσμή των φαγητών, αφού τα βλαβερά βακτήρια, όπως το STEC δεν ανιχνεύονται από τη γεύση.
