Χαμηλή τεστοστερόνη: Από τι προκαλείται και πώς αντιμετωπίζεται;

Η χαμηλή τεστοστερόνη (ανδρικός υπογοναδισμός) είναι μια κατάσταση κατά την οποία οι όρχεις (ανδρικοί αναπαραγωγικοί αδένες) δεν παράγουν αρκετή τεστοστερόνη (ανδρική σεξουαλική ορμόνη).

Στους άνδρες, η τεστοστερόνη βοηθά στη διατήρηση και ανάπτυξη των εξής:

• Μυική μάζα
• Επαρκή επίπεδα ερυθρών αιμοσφαιρίων
• Οστική πυκνότητα
• Αίσθηση ευεξίας
• Σεξουαλική και αναπαραγωγική λειτουργία

Πόσο συχνή είναι η χαμηλή τεστοστερόνη;

Η χαμηλή τεστοστερόνη επηρεάζει σχεδόν το 40% των ανδρών ηλικίας 45 ετών και άνω. Είναι δύσκολο να καθοριστούν τα φυσιολογικά επίπεδα τεστοστερόνης, επειδή ποικίλλουν κατά τη διάρκεια της ημέρας και επηρεάζονται από:

• τον δείκτη μάζας σώματος
• τη διατροφή
• την κατανάλωση αλκοόλ
• ορισμένα φάρμακα
• την ηλικία
• πιθανές ασθένειες

Από τι προκαλείται η χαμηλή τεστοστερόνη;

Καθώς ένας άνδρας μεγαλώνει, η ποσότητα τεστοστερόνης στο σώμα του μειώνεται σταδιακά. Αυτή η φυσική πτώση ξεκινά μετά την ηλικία των 30 ετών και συνεχίζεται (περίπου 1% ετησίως) σε όλη του τη ζωή.

Υπάρχουν πολλές άλλες πιθανές αιτίες χαμηλής τεστοστερόνης, όπως:

• Τραυματισμός (τραύμα, διακοπή της παροχής αίματος στους όρχεις) ή μόλυνση των όρχεων (ορχίτιδα)
• Χημειοθεραπεία για τον καρκίνο
• Μεταβολικές διαταραχές, όπως η αιμοχρωμάτωση (πολύ σίδηρος στο σώμα)
• Δυσλειτουργία, ή όγκοι της υπόφυσης
• Φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων οπιοειδών, ορμονών που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του καρκίνου του προστάτη και στεροειδών (όπως πρεδνιζόνη)
• Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
• Κίρρωση του ήπατος
• Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια
• HIV/AIDS
• Φλεγμονώδεις καταστάσεις, όπως η σαρκοείδωση (μια κατάσταση που προκαλεί φλεγμονή των πνευμόνων και άλλων οργάνων)
• Σύνδρομο Kallman (μη φυσιολογική ανάπτυξη του υποθαλάμου, ενός αδένα στον εγκέφαλο που ελέγχει πολλές ορμόνες)
• Σύνδρομο Klinefelter (μια γενετική πάθηση κατά την οποία ένας άνδρας γεννιέται με ένα επιπλέον αντίγραφο του χρωμοσώματος Χ). Ονομάζεται επίσης Σύνδρομο XXY
• Υψηλά επίπεδα της ορμόνης προλακτίνης, που παράγει το γάλα
• Παχυσαρκία, ή υπερβολική απώλεια βάρους
• Εκτός ελέγχου σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2
• Αποφρακτική άπνοια ύπνου
• Περίσσεια οιστρογόνων (συνήθως από εξωτερική, ή περιβαλλοντική πηγή)
• Προηγούμενη κατάχρηση αναβολικών στεροειδών
• Σοβαρός πρωτοπαθής υποθυρεοειδισμός
• Καθυστέρηση εφηβείας
• Τραύμα στο κεφάλι
• Έκθεση σε ακτινοβολία, ή προηγούμενη χειρουργική επέμβαση στον εγκέφαλο

Χαμηλή τεστοστερόνη: Συμπτώματα

Τα συμπτώματα της χαμηλής τεστοστερόνης εξαρτώνται από την ηλικία του ατόμου και περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

• Χαμηλή σεξουαλική ορμή
• Στυτική δυσλειτουργία
• Μειωμένη αίσθηση ευεξίας
• Κατάθλιψη
• Δυσκολίες συγκέντρωσης και μνήμης
• Κούραση
• Κυκλοθυμία και ευερεθιστότητα
• Απώλεια μυϊκής δύναμης

Άλλες αλλαγές που συμβαίνουν από την χαμηλή τεστοστερόνη περιλαμβάνουν:

• Μείωση της αιμοσφαιρίνης και ήπια αναιμία
• Μείωση των τριχών του σώματος
• Αραίωση των οστών (οστεοπόρωση)
• Αυξημένο σωματικό λίπος
• Γυναικομαστία
• Υπογονιμότητα

Πώς αντιμετωπίζεται η χαμηλή τεστοστερόνη

Η χαμηλή τεστοστερόνη αντιμετωπίζεται με θεραπεία υποκατάστασης τεστοστερόνης, η οποία μπορεί να χορηγηθεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπους:

• Ενδομυϊκές ενέσεις συνήθως κάθε 10 έως 14 ημέρες
• Επιθέματα τεστοστερόνης, τα οποία χρησιμοποιούνται καθημερινά και εφαρμόζονται σε διάφορα μέρη του σώματος, συμπεριλαμβανομένων των γλουτών, των χεριών, της πλάτης και της κοιλιάς
• Τζελ τεστοστερόνης, που εφαρμόζεται καθημερινά σε καθαρό και στεγνό δέρμα του άνω μέρους της πλάτης και των χεριών (τα τζελ απαιτούν προσοχή για να διασφαλιστεί ότι η ορμόνη δεν μεταφέρεται κατά λάθος σε άλλο άτομο, ή σύντροφο)

Μπορεί να προληφθεί η χαμηλή τεστοστερόνη;

Δεν υπάρχουν γνωστοί τρόποι για την πρόληψη της χαμηλής τεστοστερόνης, που προκαλείται από γενετικές παθήσεις, ή βλάβη στους όρχεις, ή στην υπόφυση.

Ένας υγιεινός τρόπος ζωής που περιλαμβάνει καλή διατροφή, τακτική άσκηση, διαχείριση βάρους και αποφυγή αλκοόλ μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση των επιπέδων τεστοστερόνης σε φυσιολογικά επίπεδα.