Lifestyle
Τα οικονομικά προβλήματα του Βρετανού σεφ, επιχειρηματία και τηλεοπτικού παρουσιαστή δεν αποτελούν είδηση δεδομένου ότι οι προάγγελοί τους κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου εδώ και περισσότερα από δύο χρόνια. Ο ίδιος διανύει σίγουρα μια από τις πιο δύσκολες περιόδους της επαγγελματικής του πορείας αφού εκτός από το κλείσιμο των εστιατορίων του -και ό,τι αυτό συνεπάγεται- έχει να αντιμετωπίσει και τα Μέσα που τον «απογυμνώνουν» ανηλεώς.
«Η άνοδος και η πτώση της υπερ-φιλόδοξης αυτοκρατορίας εστίασης του Jamie Oliver», «Η αυτοκρατορία του Jamie Oliver καταρρέει με κλείσιμο 22 εστιατορίων στη Βρετανία», «Η κατάρρευση αλυσίδας εστιατορίων του Jamie Oliver κοστίζει 1.000 θέσεις εργασίας», «Τι πήγε στραβά με τα Jamie’s Italian» είναι μερικοί από τους τίτλους που κοσμούν πλείστα όσα άρθρα έχουν γραφτεί από την Τρίτη που ανακοινώθηκε ότι οι επιχειρήσεις του σεφ στη Βρετανία τίθενται υπό καθεστώς ειδικής διαχείρισης. Ωστόσο, πέρα από την καταγραφή των γεγονότων, είναι άξιο απορίας το πώς μπορεί ο ηγέτης μιας «Μαγειρικής Επανάστασης» να αντιμετωπίσει μια κατάσταση αποδεκατίσματος της ομάδας των υποστηρικτών του και με ποιον τρόπο διαχειρίζεται τις επιθέσεις από όλα τα μέτωπα.
Ο «γυμνός χορός» στην οικογενειακή pub και το χτίσιμο ενός brand
Τα επαγγελματικά επιτεύγματα του Jamie Oliver, ευρύτερα γνωστά από τις τηλεοπτικές εκπομπές, τη δράση για την καταπολέμηση της παιδικής παχυσαρκίας, τα βιβλία μαγειρικής και την παρουσία του στην εστίαση με αλυσίδες εστιατορίων εντός και εκτός Βρετανίας, είναι προφανώς κάθε άλλο παρά αμφισβητήσιμα. Σε ποιον κλάδο άλλωστε θα μπορούσε να φανταστεί τον εαυτό του να διαπρέπει ένας πιτσιρικάς που από 8 χρονών δούλευε στην pub-εστιατόριο των γονιών του και έως τα 11 μπορεί να μπορεί να χειρίζεται μαχαίρια και να κόβει λαχανικά όπως ένας επαγγελματίας; Πώς όμως εξελίχθηκε σε τηλεοπτικό αστέρα, κάτι που ουσιαστικά αποτέλεσε και το εισιτήριο για να θέσει τα θεμέλια μιας νέας μαγειρικής «αυτοκρατορίας»;
Ξεκινώντας από τη βάση, δηλαδή σπουδές στο Westminster Catering College, σε ηλικία 16 ετών, προχώρησε σε θητεία σε εστιατόρια στη Γαλλία και επιστρέφοντας στο Λονδίνο, μεταξύ άλλων στο The Neal Street Restaurant, δίπλα στον Gennaro Contaldo, που θεωρεί και έναν από τους μέντορές του. Ωστόσο, ορόσημο στην καριέρα που ξεπέρασε κάθε προσδοκία στάθηκε το λονδρέζικο εμβληματικό River Cafe, στο οποίο εργάστηκε 3½ χρόνια. Εκεί, μετά το επεισόδιο του ντοκιμαντέρ «Χριστούγεννα στο River Cafe», στο οποίο έκανε και την παρθενική τηλεοπτική του εμφάνιση, δράττεται της ευκαιρίας να ξεκινήσει δική του εκπομπή, μετά από πέντε προτάσεις τηλεοπτικών παραγωγών. Τελικά συνεργάζεται με την Optomen Television που ανέλαβε την παραγωγή τουThe Naked Chef (Ο Γυμνός Σεφ), που εκτόξευσε και τη φήμη του. Ο τίτλος παραπέμπει στη «γυμνή» απλότητα των συνταγών του, για την οποία φημίζεται μέχρι σήμερα, ο ίδιος, αστειευόμενος ωστόσο, έχει αποδώσει την έμπνευση του ονόματός της στα παιδικά του χρόνια, όταν «σύμφωνα με το θρύλο», χόρευε ως άκρως «επικοινωνιακός» πιτσιρικάς γυμνός στο παράθυρο του δωματίου του, που βρισκόταν στην pub των γονιών του, για να καλωσορίσει τους πελάτες…
Η The Cricketers Pub στο Clavering των Trevor και Sally Oliver, που, πριν την αναλάβουν to 1970 ήταν γνωστή ως Princess of Wales
Η ιστορία έχει μέχρι σήμερα αποδείξει ότι ο Oliver είναι μια από τις πιο χαρισματικές τηλεοπτικές παρουσίες δεδομένης της ανταπόκρισης του κοινού σε ντοκιμαντέρ, όπως το Jamie’s Kitchen, όπου ο Oliver εκπαίδευε άνεργους επίδοξους μάγειρες για να στελεχώσει το πρώτο εστιατόριό του ή το Jamie’s School Dinners, όπου αναλάμβανε τη διατροφή των μαθητών του Kidbrooke School στο Γκρίνουιτς, με την καμπάνια βελτίωσης των σχολικών γευμάτων Feed Me Better να έχει εδώ τον πρώτο λόγο. Η συγκεκριμένη καμπάνια μάλιστα ώθησε τη βρετανική κυβέρνηση στην υπόσχεση να επενδύσει 280 εκ. λίρες στη σχολική διατροφή. Ακολούθησαν μεταξύ πολλών άλλων η εκπομπή Oliver’s Twist, όπου ο σεφ εξερευνούσε τις καλύτερες αγορές του Λονδίνου και στη συνέχεια μαγείρευε για φίλους στο σπίτι, η Jamie’s Great Escape, ένα γαστρονομικό οδοιπορικό ανά την Ιταλία αλλά και μία από τις ίσως πιο αγαπημένες στο διεθνές τηλεοπτικό κοινό εκπομπές, τα «Γεύματα των 30 λεπτών», όπου ο σεφ παρουσίαζε εγκάρδια, σπιτικά, γήινα γεύματα με τη χαρακτηριστική αμεσότητα που σε καμιά περίπτωση δεν θύμιζε τηλεοπτική περσόνα.
Ο Jamie ανέκαθεν μαγείρευε απλά και με αυτοπεποίθηση. Το πρώτο βιβλίο μαγειρικής του έγινε το Νο 1 εκδοτικό best seller, έχει μαγειρέψει για τον Tony Blair ενώ το Jamie’s Food Revolution, η εκπομπή που φιλοδοξούσε να κάνει την επανάσταση στον αγώνα κατά της παιδικής παχυσαρκίας στην Αμερική, ήταν ένα από τα πιο ενδιαφέροντα μέσα για να περάσει μηνύματα κατά της παιδικής παχυσαρκίας. Σε λίγα μόλις χρόνια έχτισε το δικό του δυνατό brand και το 2004 οι Sunday Times τον συμπεριέλαβαν στη λίστα με τους πιο πλούσιους Βρετανούς που δεν έχουν κλείσει τα τριάντα τους χρόνια. Ωστόσο, ήταν και αυτοί που «έθαψαν» με περσινή κριτική της Marina O’Loughlin το εστιατόριο Jamie’s Italian, το πρώτο δικό του Ιταλικό που άνοιξε στην Οξφόρδη το 2006 και δυστυχώς δεν ήταν οι μόνοι… Τι πήγε στραβά;
Η φρενήρης επέκταση και η καταστροφή
Οι επιχειρήσεις του μπήκαν πλέον σε καθεστώς διαχείρισης, με αποτέλεσμα να βρίσκονται στον «αέρα» περίπου 1.300 θέσεις εργασίας. Σύμφωνα με το BBC, τα 25 εστιατόρια που έχει ανοίξει ο Οliver εκ των οποίων τα 23 ανήκουν στην ιταλική αλυσίδα Barbecoa και τα 2 στην επωνυμία Fifteen, τέθηκαν υπό καθεστώς ειδικής διαχείρισης χωρίς αυτό να επηρεάζει το franchise. Βέβαια, εδώ και αρκετούς μήνες ο Oliver αναζητούσε αγοραστές, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Μετά τις τελευταίες εξελίξεις ο σεφ εξέφρασε τη λύπη του για τις εκατοντάδες εργαζομένων που θα βρεθούν στο δρόμο σε ένα απολογητικό tweet λέγοντας: «Είμαι βαθιά λυπημένος με αυτή την εξέλιξη και θέλω να ευχαριστήσω όλο το προσωπικό και τους προμηθευτές που έβαλαν την καρδιά και την ψυχή τους σε αυτές τις επιχειρήσεις για πάνω από μια δεκαετία. Συναισθάνομαι πόσο δύσκολη είναι η κατάσταση για όλους όσοι επηρεάζονται άμεσα». Μπορεί να ήταν συγκινητικό, αλλά δεν απάλυνε την κριτική που του άσκησαν έγκυρα βρετανικά ΜΜΕ.
Στις αρχές του 2018, δύο από τα σημαντικότερα εστιατόριά του στο Λονδίνο, έκλεισαν το ένα πίσω από το άλλο στο πλαίσιο νέων πλάνων που αποσκοπούσαν στην διατήρηση της βιωσιμότητας των επιχειρήσεών του. Ο λόγος το steak house «Βarbecoa», στο Picadilli- το οποίο έκλεισε μόλις ένα χρόνο μετά το εκ νέου λανσάρισμά του- και ένα ακόμα της ίδιας αλυσίδας το οποίο βρισκόταν κοντά στον Καθεδρικό του Αγίου Παύλου, επίσης στο Λονδίνο. Πρόκειται για μερικές μόνο από τις πρωτοβουλίες του Ομίλου Εστιατορίων του σεφ ο οποίος προέβη σε σειρά περικοπών προκειμένου να μειωθούν τα κόστη των επιχειρήσεών του. Είχε προηγηθεί ανακοίνωση του κλεισίματος 12 από τα 37 υποκαταστήματα της αλυσίδας εστιατορίων «Jamie’s Italian» ενώ, σύμφωνα με δικαστικά έγγραφα, τα χρέη της εν λόγω αλυσίδας άγγιζαν τότε το ποσό των 71.5 εκατ. λιρών στο οποίο συμπεριλαμβάνονταν μισθοί των εργαζόμενων, πιστώσεις, δάνεια και υπεραναλήψεις, χρέη στους ιδιοκτήτες των κτηρίων που φιλοξενούσαν τις επιχειρήσεις, προμηθευτές κ.ο.κ. Βέβαια, σχετικές δημοσιεύσεις του BBC αναφέρουν ότι οι επιχειρήσεις του Oliver είναι ένα μόνο τμήμα αυτών που δύσκολα επιβιώνουν στη χώρα λόγω του «Brexit». Ο ίδιος, με αφοπλιστική ειλικρίνεια, έχει παραδεχτεί ότι το 40% των επιχειρηματικών εγχειρημάτων του ήταν αποτυχημένες.
Για όλους όσους τον έχουν ζήσει, είναι ένας εξαιρετικός μάγειρας, που παθιάζεται όταν μπαίνει στην κουζίνα, αλλά δεν έγινε ποτέ ένας σωστός επιχειρηματίας. Οι επικριτές του σύμφωνα με τα βρετανικά ΜΜΕ του χρεώνουν ότι επένδυσε περισσότερο στην αυτοπροβολή του παρά στα μαγαζιά που άνοιγε με ρυθμό «πολυβόλου». Όταν είσαι αναγκασμένος να βάλεις λουκέτο σε 25 δικά σου εστιατόρια και να αφήσεις στο δρόμο χίλια τριακόσια άτομα, δεν μπορείς απλά να υποκριθείς ότι αυτό δεν είναι μια καταστροφή.
Το λουκέτο στην αλυσίδα των ιταλικών του εστιατορίων στην Βρετανία που κάποτε ήταν 42, έδειξε ότι η φρενήρης επέκταση και το αλόγιστο franchise αποδείχτηκαν λανθασμένες κινήσεις. Ο Oliver-δεν είναι ο μόνος- που απέτυχε να δει την επερχόμενη κρίση στην εστίαση με την εκτόξευση των ενοικίων και την αύξηση του delivery στη χώρα. Κι αν η χρεοκοπία της εταιρείας με τα μαγειρικά σκεύη που λάνσαρε ήταν κάτι που μπόρεσε να αντέξει, η πτώχευση της τρίτης τον πόνεσε πολύ. Αυτόν που ταξίδεψε ακόμη και στην Ικαρία για να μάθει γιατί οι κάτοικοι του νησιού ζουν παραπάνω από όλους τους Ευρωπαίους και ποιο είναι το μυστικό της διατροφής τους. Η εικόνα του να τρώει τραχανά σε ένα μικρό σπίτι μαζί με ένα ηλικιωμένο ζευγάρι είναι μια από τις εκατοντάδες που έχτισαν τον μύθο του και πιθανόν την αυτοκρατορία του, αυτή που «έκαψε» επειδή δεν πρόλαβε να «σβήσει» τη φωτιά που είχε ήδη ανάψει εδώ και τρία περίπου χρόνια.
Μένει να δούμε την εξέλιξη των πραγμάτων δεδομένου ότι δεν θα είναι λίγοι αυτοί που πιθανόν θα εκμεταλλευτούν τη δύσκολη αυτή περίοδο που διανύει ο σεφ. «Δρυός πεσούσης, πάς ανήρ ξυλεύεται» εξάλλου…
