Η πρώτη αιτία θνησιμότητας στην Ελλάδα – Πώς θα μειωθούν οι θάνατοι από αυτήν;

Με καρκίνο του πνεύμονα διαγνώστηκαν στην Ελλάδα 9.964 άτομα το 2018, με την πλειοψηφία των κρουσμάτων (7.862) να αφορούν στους άνδρες. Πρόκειται για την πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο στη χώρα μας, καθώς δεν παρουσιάζει συμπτώματα παρά μόνο όταν πια η νόσος είναι σε προχωρημένο στάδιο.

Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη της Ένωσης Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ) και του Συλλόγου Καρκινοπαθών Εθελοντών-Φίλων-Ιατρών (ΚΕΦΙ) Αθηνών, οι ειδικοί τόνισαν την ανάγκη ένταξης της πρώιμης διάγνωσης στον συνολικό σχεδιασμό της Πολιτείας στη μάχη κατά του καρκίνου.

Ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί μια νόσο που σχηματίζεται σε ιστούς των πνευμόνων, προερχόμενη από διάφορα είδη κυττάρων των αεραγωγών. Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι, ο Μη-Μικροκυτταρικός Καρκίνος του Πνεύμονα (ΜΜΚΠ) και αφορά στο 85-90% των περιπτώσεων και o Μικροκυτταρικός Καρκίνος του Πνεύμονα (ΜΚΠ), που αναλογεί στο 10-15% των περιστατικών.

Δυστυχώς, οι περισσότεροι άνθρωποι με καρκίνο του πνεύμονα δεν παρουσιάζουν συμπτώματα μέχρι ο καρκίνος να φτάσει σε προχωρημένο στάδιο. Αυτό έχει ως συνέπεια να είναι η συχνότερη μορφή καρκίνου στους άνδρες και η τρίτη συχνότερη στις γυναίκες.

Ο πιο θανατηφόρος καρκίνος στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δεδομένα, τα νέα περιστατικά καρκίνου του πνεύμονα το 2018 ανήλθαν σε 9.964 (15% επί του συνόλου των τύπων καρκίνου). Στους άντρες ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί την πιο συχνά εμφανιζόμενη μορφή καρκίνου, με τα νέα περιστατικά το 2018 να ανέρχονται σε 7.862 (20,2% επί του συνόλου των περιστατικών καρκίνου στην Ελλάδα), αποτελώντας την πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο (28%) επί των συνολικών θανάτων από καρκίνο στην χώρα μας.

Παράλληλα, παγκοσμίως, το 2018 καταγράφηκαν 2,1 εκατομμύρια νέα περιστατικά, καθιστώντας τον τη συχνότερη μορφή καρκίνου και τη συχνότερη αιτία καρκινικού θανάτου επίσης, καθώς εκτιμάται ότι ευθύνεται για σχεδόν έναν στους πέντε θανάτους που προκύπτουν από καρκίνο (1,76 εκατ. θάνατοι το 2018).

Κάπνισμα: Η βασική αιτία νόσησης
Το κάπνισμα αποτελεί με διαφορά τον σημαντικότερο παράγοντα κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου του πνεύμονα, καθώς εκτιμάται ότι τουλάχιστον το 80% των θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα διεθνώς οφείλεται στο κάπνισμα. Σε αυτήν την κατηγορία περιλαμβάνεται και το παθητικό κάπνισμα.

Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες του National Comprehensive Cancer Network (NCCN), ασθενείς υψηλού κινδύνου για καρκίνο του πνεύμονα είναι:
– τα άτομα ηλικίας 55-74 ετών με ιστορικό καπνίσματος >30 πακέτα-έτη (θεωρείται ότι διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο για καρκίνο του πνεύμονα) ή πρώην καπνιστές που έχουν διακόψει το κάπνισμα μέχρι και 15 χρόνια πριν.
– τα άτομα ηλικίας >50 ετών που καπνίζουν συστηματικά με ιστορικό καπνίσματος >20 πακέτα-έτη κι έχουν έναν ακόμη παράγοντα κινδύνου για καρκίνο του πνεύμονα.

Άλλοι βασικοί παράγοντες κινδύνου είναι η έκθεση σε ραδόνιο, αμίαντο ή άλλες ουσίες που υπάρχουν στο χώρο εργασίας, η ατμοσφαιρική ρύπανση, η ακτινοθεραπεία στους πνεύμονες, το αρσενικό στο πόσιμο νερό και το ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό.

Σωτήρια η πρώιμη διάγνωση
Η πρώιμη διάγνωση αποτελεί σήμερα ένα από τα βασικά εργαλεία για τη βέλτιστη αντιμετώπιση του καρκίνου με χαρακτηριστικά παραδείγματα τα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου για τους καρκίνους του μαστού, του τραχήλου της μήτρας και του παχέος εντέρου. Στον καρκίνο του πνεύμονα, πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι ο προσυμπτωματικός έλεγχος σε ομάδες υψηλού κινδύνου επέφερε μείωση της θνησιμότητας κατά 26% στου άνδρες και 39% στις γυναίκες.

Στην Ελλάδα, η πρώιμη διάγνωση για τον καρκίνο του πνεύμονα δεν έχει ενταχθεί ακόμα στον κεντρικό σχεδιασμό για την αντιμετώπιση του καρκίνου, σε αντίθεση με την πρόληψη ή τη διαχείριση της νόσου. Τέτοια προγράμματα πρώιμης διάγνωσης του καρκίνου του πνεύμονα έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, εστιάζοντας αρχικά σε ομάδες υψηλού κινδύνου σε περιοχές με τα μεγαλύτερα ποσοστά θνησιμότητας από καρκίνο του πνεύμονα.

«Μπορείς να καταλάβεις ποιος είναι καπνιστής;»
Με κύριο μήνυμα «Μπορείς να καταλάβεις ποιος είναι καπνιστής;» και τονίζοντας ότι τα συμπτώματα του καρκίνου του πνεύμονα σε αρχικό στάδιο μπορεί να μην είναι ορατά, η φαρμακευτική εταιρεία MSD με την υποστήριξη της Ένωσης Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ) και του Συλλόγου Καρκινοπαθών Εθελοντών-Φίλων-Ιατρών (ΚΕΦΙ) Αθηνών πραγματοποιεί εκστρατεία ευαισθητοποίησης.

Στόχος της καμπάνιας είναι παρακινήσει -κυρίως τα άτομα υψηλού κινδύνου- να συμβουλευτούν τον γιατρό τους προκειμένου να υποβληθούν σε διαγνωστικό έλεγχο.

Βασικό εργαλείο της εκστρατείας είναι η ιστοσελίδα www.karkinos-pnevmona.gr στην οποία συγκεντρώνονται πληροφορίες για τη νόσο, τους παράγοντες κινδύνου, τους πληθυσμούς υψηλού κινδύνου και τους τρόπους διάγνωσης.