Γάζα – Παλαιστίνη: Πώς η Ινδία μετατρέπει την κρίση σε ευκαιρία

Από τις 10 Οκτωβρίου 2025, όταν τέθηκε σε ισχύ η τετραμερής εκεχειρία (ΗΠΑ, Κατάρ, Αίγυπτος, Ισραήλ), η κατάσταση στη Λωρίδα της Γάζας παραμένει εξαιρετικά εύθραυστη.

Παρά τη συμφωνία, οι συγκρούσεις δεν σταμάτησαν πλήρως· στις 28–29 Οκτωβρίου, οι ισραηλινές Δυνάμεις εξαπέλυσαν σφοδρές αεροπορικές επιθέσεις που προκάλεσαν πάνω από 100 θανάτους, εκ των οποίων περίπου οι μισοί ήταν παιδιά. Το Ισραήλ υποστήριξε ότι επρόκειτο για απάντηση σε παραβίαση της εκεχειρίας από τη Χαμάς, κάτι που η οργάνωση αρνείται.

Παράλληλα, στη Δυτική Όχθη εντείνονται οι περιορισμοί και τα οδοφράγματα, επιδεινώνοντας την καθημερινότητα των Παλαιστινίων.

Η εκεχειρία υφίσταται κυρίως στα λόγια, καθώς η εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο πλευρών είναι ανύπαρκτη και ο κίνδυνος για νέα μεγάλη κλιμάκωση παραμένει υψηλός.

Η διεθνής κοινότητα προσπαθεί να διατηρήσει το πλαίσιο της συμφωνίας και να διευκολύνει ανταλλαγές ομήρων και ανθρωπιστική βοήθεια, όμως οι επιθέσεις και οι απώλειες πολιτών δείχνουν ότι η κρίση βαθαίνει. Η ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα είναι δραματική, με εκτεταμένες καταστροφές, ελλείψεις σε τρόφιμα και φάρμακα και αβέβαιο μέλλον για τον πληθυσμό.

Η στάση των ΗΠΑ απέναντι στη σύγκρουση Γάζας–Ισραήλ παραμένει ενεργή αλλά στρατηγικά ισορροπημένη: Η κυβέρνηση διατηρεί ισχυρούς δεσμούς με το Ισραήλ, υποστηρίζοντας το δικαίωμα της αυτοάμυνας του, ενώ παράλληλα προσπαθεί να προωθήσει ανθρωπιστική βοήθεια και προσωρινές εκεχειρίες για να περιοριστεί η διεθνής κατακραυγή.

Η πολιτική του πρώην προέδρου Τραμπ εστίαζε περισσότερο σε μονομερείς συμφωνίες υπέρ του Ισραήλ και στη μεταφορά πρεσβείας στην Ιερουσαλήμ, δείχνοντας ότι η εξωτερική πολιτική του είχε έντονα οικονομικά και γεωπολιτικά κίνητρα, ενισχύοντας δεσμούς με μεγάλες επιχειρηματικές ομάδες των ΗΠΑ που σχετίζονται με όπλα και ενέργεια.

Η λήξη του πολέμου, ειδικά αν φέρει σταθερότητα και ανοίξει ξανά τα λιμάνια και τις εμπορικές διαδρομές, θα μπορούσε να ωφελήσει σημαντικά τις αμερικανικές αγορές: εταιρείες όπλων, τεχνολογίας, ενέργειας και κατασκευών θα έχουν νέες ευκαιρίες εξαγωγών, ενώ η αύξηση της εμπιστοσύνης στην περιοχή μπορεί να ενισχύσει επενδύσεις σε υποδομές και εμπορικές συμφωνίες, δίνοντας ώθηση σε κερδοφόρα επιχειρηματικά συμφέροντα των ΗΠΑ.

Ο πόλεμος στη Γάζα επηρεάζει τη Μέση Ανατολή σε πολλαπλά επίπεδα, τόσο οικονομικά όσο και γεωπολιτικά. Οικονομικά, οι περιοχές γύρω από τη Γάζα πλήττονται άμεσα: η παλαιστινιακή οικονομία καταρρέει, η Δυτική Όχθη αντιμετωπίζει εμπόδια στις μετακινήσεις και στο εμπόριο, ενώ η ισραηλινή οικονομία υφίσταται προσωρινές απώλειες σε τουρισμό, επενδύσεις και εξαγωγές.

Παράλληλα, οι τιμές ενέργειας στην περιοχή επηρεάζονται, καθώς οι χώρες εξαγωγής πετρελαίου (Σαουδική Αραβία, ΗΑΕ, Κουβέιτ) παρακολουθούν με ανησυχία την αστάθεια που μπορεί να διαταράξει τις διεθνείς αγορές πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Γεωπολιτικά, οι χώρες που ενισχύουν τη στρατηγική τους θέση είναι κυρίως εκείνες που προσφέρουν διπλωματική διαμεσολάβηση ή υποστηρίζουν ενεργά τα αντίστοιχα μέρη για να κερδίσουν επιρροή: η Αίγυπτος και το Κατάρ προβάλλονται ως διαμεσολαβητές και κερδίζουν γεωπολιτική αξιοπιστία, ενώ το Ιράν ενισχύει την επιρροή του μέσω υποστήριξης στη Χαμάς και σε άλλες σιιτικές ομάδες στην περιοχή.

Αντίθετα, χώρες που χάνουν είναι κυρίως εκείνες που συνδέονται οικονομικά ή στρατηγικά με την Παλαιστίνη και τη Γάζα, όπως η Ιορδανία, η οποία αντιμετωπίζει πίεση λόγω προσφυγικών ροών και κοινωνικής αναταραχής, και το Λίβανο, όπου οι εντάσεις εντείνονται με πιθανές επιπτώσεις στην εσωτερική ασφάλεια και οικονομία. Συνολικά, η σύγκρουση ενισχύει τα γεωπολιτικά παιχνίδια ισχύος στην περιοχή και δημιουργεί νέες ευκαιρίες αλλά και προκλήσεις για κράτη που επιδιώκουν στρατηγική επιρροή.

Η κρίση στη Γάζα–Παλαιστίνη συμβάλλει στην αποδυνάμωση μουσουλμανικών κρατών που εμπλέκονται ενεργά, όπως η Τουρκία και το Πακιστάν, τόσο γεωπολιτικά όσο και εσωτερικά.

Η Τουρκία υποστηρίζει ρητά τη Χαμάς και τις παλαιστινιακές οργανώσεις στη Λωρίδα της Γάζας, προσπαθώντας να εμφανιστεί ως προστάτης των Παλαιστινίων και ηγετική δύναμη του σουνιτικού κόσμου, αλλά αντιμετωπίζει αυξημένη πίεση από την αβεβαιότητα στη Μέση Ανατολή, τις διεθνείς επικρίσεις και τις οικονομικές συνέπειες από πιθανές κυρώσεις ή περιορισμούς στις εμπορικές σχέσεις.

Αντίστοιχα, το Πακιστάν υποστηρίζει επίσης τη Χαμάς και τις παλαιστινιακές οργανώσεις, αλλά η εμπλοκή του στη διεθνή σκηνή περιορίζεται λόγω αυξημένων δαπανών, μειωμένων επενδύσεων και φθίνουσας φήμης, γεγονός που απειλεί την οικονομική του σταθερότητα και τη δυνατότητα να επηρεάσει αποτελεσματικά τις εξελίξεις στην περιοχή.

Ο πόλεμος στη Γάζα επηρεάζει αρνητικά τις κινεζικές αγορές κυρίως μέσω τριών κατευθύνσεων: εμπορικής αβεβαιότητας, ενεργειακής πίεσης και γεωπολιτικού ρίσκου.

Καταρχάς, η Κίνα εξαρτάται από τις εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου από τη Μέση Ανατολή — η αστάθεια στην περιοχή μπορεί να προκαλέσει αύξηση των τιμών ενέργειας και διαταραχές στις εφοδιαστικές αλυσίδες, επιβαρύνοντας το κόστος παραγωγής και τις εξαγωγές.

Επιπλέον, οι κινεζικές εταιρείες που έχουν επιχειρηματικά συμφέροντα σε χώρες όπως το Ισραήλ ή οι αραβικές αγορές αντιμετωπίζουν υψηλότερους κινδύνους επενδύσεων, ανασφάλεια στα λιμάνια και καθυστερήσεις στις εμπορικές συναλλαγές.

Γεωπολιτικά, η Κίνα κινείται σε ένα ευαίσθητο πλαίσιο: η στήριξή της σε ουδέτερη ή ισορροπημένη στάση μπορεί να προσφέρει πρόσβαση στην αγορά, αλλά οι συνεχείς συγκρούσεις αυξάνουν την αβεβαιότητα και περιορίζουν τη δυνατότητα να επεκταθεί στρατηγικά μέσω υποδομών ή επενδύσεων στο πλαίσιο του «Belt and Road Initiative».

Η αστάθεια ενισχύει την αβεβαιότητα στις διεθνείς χρηματαγορές, επηρεάζοντας αρνητικά τις κινεζικές μετοχές, το γουάν και την εμπιστοσύνη των επενδυτών, καθιστώντας δυσκολότερη τη σταθερή οικονομική ανάπτυξη.

Η Ινδία, αντίθετα, διατηρεί σταθερά μια διπλωματικά ισορροπημένη και ουδέτερη στάση τόσο στον πόλεμο Γάζας–Παλαιστίνης όσο και στον πόλεμο Ρωσίας–Ουκρανίας, αναδεικνύοντας την ικανότητά της να λειτουργεί ως αξιόπιστος διαμεσολαβητής σε περίπλοκες διεθνείς συγκρούσεις.

Σε κάθε περίπτωση, υποστηρίζει ανθρωπιστική βοήθεια και προωθεί πολιτικές λύσεις χωρίς να ευνοεί υπερβολικά κάποιο από τα εμπλεκόμενα μέρη, εξασφαλίζοντας παράλληλα τα εθνικά της συμφέροντα και την πρόσβαση σε κρίσιμες αγορές.

Αυτή η διπλωματική ωριμότητα και η στρατηγική ουδετερότητα όχι μόνο προστατεύουν την Ινδία από διεθνείς πιέσεις και αντιπαραθέσεις, αλλά ταυτόχρονα της επιτρέπουν να κερδίζει διεθνή σεβασμό, να διευρύνει τις εμπορικές και γεωπολιτικές της συνεργασίες και να αναβαθμίζει την επιρροή της σε παγκόσμιο επίπεδο, καθιστώντας την ένα πρότυπο ισορροπημένης και αποτελεσματικής εξωτερικής πολιτικής.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Ινδία μπορεί να ευνοηθεί περισσότερο από τον πόλεμο Γάζας–Παλαιστίνης σε σχέση με τα άλλα μέλη του QUAD, καθώς συνδυάζει στρατηγική ουδετερότητα με ενεργή οικονομική και τεχνολογική διείσδυση στην περιοχή.

Ενώ οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία και η Αυστραλία διαθέτουν περιορισμένες εμπορικές ή ενεργειακές εξαρτήσεις από τις πληγείσες περιοχές, η Ινδία έχει τη δυνατότητα να αναλάβει άμεσα έργα ανοικοδόμησης, υποδομών και ενεργειακών κοινοπραξιών, αξιοποιώντας την εμπειρία της σε κατασκευές, logistics και τεχνολογία.

Επιπλέον, η γεωγραφική και οικονομική της ευελιξία της επιτρέπει να συμμετέχει σε συμφωνίες που ανοίγουν μακροπρόθεσμα εμπορικές και ενεργειακές ροές με προνομιακούς όρους, κάτι που τα άλλα μέλη του QUAD δεν μπορούν να κάνουν τόσο γρήγορα ή σε τόσο μεγάλο εύρος.

Παράλληλα, η Ινδία ενισχύει τη γεωπολιτική της επιρροή και την «soft power», αξιοποιώντας την ουδέτερη και διαμεσολαβητική της στάση για να αναδειχθεί ως αξιόπιστος ηγετικός παίκτης στη Μέση Ανατολή.

Μέσω συνεργασιών με τα άλλα μέλη του QUAD, μπορεί να συνδυάσει τεχνολογική και στρατιωτική ανάπτυξη με οικονομική διείσδυση, αποκτώντας πρόσβαση σε νέες αγορές και στρατηγικά λιμάνια, ενώ παράλληλα ενισχύει την εικόνα της ως ειρηνοποιού και αξιόπιστου εταίρου. Αυτή η συνδυαστική στρατηγική καθιστά την Ινδία τον πιο άμεσα ωφελούμενο παίκτη εντός του QUAD από τις ευκαιρίες που προκύπτουν μετά τη λήξη του πολέμου.

Σε οικονομικό επίπεδο, η Ινδία κερδίζει κυρίως μέσω εμπορικών ευκαιριών και ενεργειακής στρατηγικής. Καθώς η Μέση Ανατολή πλήττεται από αστάθεια, η Ινδία μπορεί να επεκτείνει τις εισαγωγές πετρελαίου από πιο ευέλικτους προμηθευτές και να διαπραγματευτεί καλύτερους όρους, μειώνοντας το ενεργειακό κόστος και ενισχύοντας τη σταθερότητα της βιομηχανικής παραγωγής της.

Παράλληλα, η αυξημένη ανάγκη για ανασυγκρότηση υποδομών και εμπορίου στη Μέση Ανατολή δημιουργεί ευκαιρίες για τις ινδικές κατασκευαστικές, τεχνολογικές και υπηρεσιών εταιρείες να εξάγουν προϊόντα και υπηρεσίες, ενισχύοντας την οικονομική τους ανάπτυξη και την παρουσία της Ινδίας στις διεθνείς αγορές.

Στρατιωτικά, η Ινδία επωφελείται από την αυξημένη ζήτηση για ασφάλεια και στρατιωτικό εξοπλισμό στην περιοχή. Οι χώρες της Μέσης Ανατολής, ανησυχώντας για τη σταθερότητα και την προστασία των υποδομών τους, αναζητούν συνεργασίες με αξιόπιστους προμηθευτές όπλων και τεχνολογιών ασφαλείας, δίνοντας στις ινδικές εταιρείες όπλων και στρατιωτικού εξοπλισμού την ευκαιρία να αυξήσουν τις εξαγωγές τους και να ενισχύσουν τόσο την οικονομία όσο και τη στρατηγική επιρροή της Ινδίας σε μια περιοχή υψηλής γεωπολιτικής σημασίας.

Τεχνολογικά, η Ινδία κερδίζει μέσω της ανάπτυξης ψηφιακών και υποδομικών λύσεων για χώρες που επηρεάζονται από τις συγκρούσεις. Η αυξανόμενη ζήτηση για ασφαλή τηλεπικοινωνιακά δίκτυα, συστήματα επιτήρησης, logistics και υποστήριξη σε εμπορικές ροές δίνει στις ινδικές τεχνολογικές εταιρείες σημαντικές ευκαιρίες εξαγωγών και συνεργασιών.

Επιπλέον, η Ινδία μπορεί να χρησιμοποιήσει την εμπειρία αυτή για να αναπτύξει καινοτόμες λύσεις ασφαλείας και διαχείρισης κρίσεων, ενισχύοντας περαιτέρω την τεχνολογική της φήμη και επιρροή σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η Ινδία αξιοποιεί τη στρατηγική της ουδετερότητα και τη διπλωματική της ωριμότητα για να μετατρέψει κάθε κρίση σε ευκαιρία, όπως λέει και ο Ραμ Εμανουέλ: «Ποτέ δεν αφήνεις μια σοβαρή κρίση να πάει χαμένη… αποτελεί ευκαιρία να κάνεις πράγματα που πριν νόμιζες ότι δεν θα μπορούσες».

Μέσα από οικονομική διείσδυση, τεχνολογική και στρατιωτική ανάπτυξη και διαμεσολαβητική δράση στη Μέση Ανατολή, η Ινδία όχι μόνο ενισχύει την παρουσία της στις διεθνείς αγορές, αλλά αναδεικνύεται ως πρότυπο σταθερής και αποτελεσματικής εξωτερικής πολιτικής, κερδίζοντας στρατηγικά πλεονεκτήματα μακροπρόθεσμα.