Πόλεμος στην Ουκρανία: Τα 5 σενάρια για το τέλος και το κρίσιμο τετ-α-τετ Τραμπ – Πούτιν που αλλάζει τα δεδομένα

Η παγκόσμια κοινότητα κρατάει την ανάσα της, καθώς οι τελευταίες ώρες πριν το κρίσιμο τετ-α-τετ Τραμπ – Πούτιν σηματοδοτούν μια αποφασιστική καμπή στον πόλεμο της Ουκρανίας.

Η προγραμματισμένη, ιστορικής σημασίας συνάντηση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με τον Ρώσο ηγέτη Βλαντιμίρ Πούτιν αποτελεί το κεντρικό γεγονός σε όλη την υφήλιο, συγκεντρώνοντας τα βλέμματα κυβερνήσεων, αναλυτών και αγορών. Και αυτό γιατί όπως αντιλαμβάνεται κανείς, δεν θα πρόκειται απλώς για μια τυπική διπλωματική επαφή• οι συνέπειες της συνάντησης αναμένεται να επηρεάσουν το μέλλον του πολέμου στην Ουκρανία, τις σχέσεις ΗΠΑ και Ρωσίας, τις ισορροπίες στην Ευρώπη, το διεθνές εμπόριο και κατ’ επέκταση, την παγκόσμια σταθερότητα.

Σύμφωνα με ανάλυση του CNN, η χρονική συγκυρία δεν είναι τυχαία. Οι μάχες στο ουκρανικό μέτωπο έχουν ενταθεί, η διπλωματία παραμένει στάσιμη και οι μεγάλες δυνάμεις αναζητούν τρόπους να ελέγξουν την πορεία ενός πολέμου που διαρκεί πλέον πάνω από τρία χρόνια, φθείροντας στρατιωτικά, πολιτικά και οικονομικά τους εμπλεκόμενους.

Συνάντηση και κίνητρα

Η αμερικανική προσέγγιση: Ο Ντόναλντ Τραμπ, γνωστός για την πεποίθησή του ότι η προσωπική διαπραγμάτευση μπορεί να κάμψει ακόμη και τους πιο σκληρούς ηγέτες, φαίνεται αποφασισμένος να δοκιμάσει την τύχη του απέναντι στον Πούτιν.

Η Ουάσιγκτον θεωρεί ότι η απευθείας επαφή, έξω από τα στενά διπλωματικά πρωτόκολλα, ίσως ανοίξει δρόμο για συμφωνία ή τουλάχιστον για αποκλιμάκωση του πολέμου. Το στοίχημα είναι μεγάλο: να σταματήσει μια σύρραξη που έχει μετατραπεί σε πολυδάπανο αδιέξοδο για τη Δύση, χωρίς όμως να δοθούν «δώρα» στο Κρεμλίνο.

Αντίθετα, η Μόσχα βλέπει στη συνάντηση μια ευκαιρία να κερδίσει πολύτιμο χρόνο. Οι ρωσικές δυνάμεις, που βρίσκονται σε φάση θερινής επίθεσης, καταγράφουν μικρά αλλά σταθερά κέρδη.

Ο Πούτιν, έχοντας ήδη απορρίψει διεθνή πρόταση για άνευ όρων κατάπαυση του πυρός, ποντάρει ότι κάθε μήνας που περνά βελτιώνει τη διαπραγματευτική του θέση.

Οι όποιες συνομιλίες το φθινόπωρο θα γίνουν, πιθανόν, σε ένα διαφορετικό στρατιωτικό και πολιτικό τοπίο – με τη Ρωσία να βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση.

Η επόμενη μέρα σύμφωνα με τα 5 σενάρια

1. Κατάπαυση του πυρός χωρίς όρους – Σενάριο ελάχιστης πιθανότητας
Μια άμεση συμφωνία για τερματισμό των εχθροπραξιών με διατήρηση των τωρινών συνόρων του μετώπου θεωρείται από τους αναλυτές σχεδόν απίθανη. Το Κρεμλίνο έχει αποδείξει ότι δεν προτίθεται να σταματήσει όσο προχωρά στο πεδίο. Οι κυρώσεις δεν έχουν αποτρέψει τη Ρωσία, ενώ η αντοχή των συμμάχων της – Κίνας και Ινδίας – στην αμερικανική πίεση, ενισχύει την πεποίθηση του Πούτιν ότι μπορεί να συνεχίσει απερίσπαστος τουλάχιστον μέχρι το τέλος του καλοκαιριού.

2. Συμφωνία για περισσότερες συνομιλίες – Πάγωμα μετώπου ενόψει χειμώνα
Ένα πιο ρεαλιστικό σενάριο προβλέπει προσωρινή συμφωνία που θα οδηγήσει σε νέες διαπραγματεύσεις αργότερα. Με τον χειμώνα να δυσχεραίνει τις επιχειρήσεις, οι γραμμές του μετώπου θα μπορούσαν να «παγώσουν» γύρω στον Οκτώβριο. Αν μέχρι τότε η Ρωσία έχει καταλάβει στρατηγικές πόλεις όπως το Ποκρόβσκ ή η Κουπιάνσκ, θα εισέλθει στις συνομιλίες με ισχυρό χαρτί. Δεν αποκλείεται να θέσει και πολιτικά ζητήματα, όπως η νομιμότητα της ουκρανικής ηγεσίας.

3. Αντοχή της Ουκρανίας με δυτική στήριξη
Αν η Ουκρανία, χάρη στη συνεχιζόμενη στρατιωτική και οικονομική βοήθεια, καταφέρει να συγκρατήσει τις απώλειες, μπορεί να αναγκάσει τη Μόσχα σε επαναξιολόγηση στρατηγικής. Σχέδια ανάπτυξης «εγγυητριών δυνάμεων» του ΝΑΤΟ στην ουκρανική επικράτεια έχουν ήδη συζητηθεί, προσφέροντας επιπλέον αποτροπή. Το σενάριο αυτό, αν και απαιτεί τεράστια επένδυση πόρων και πολιτικής βούλησης, θα μπορούσε να οδηγήσει σε πιο ισόρροπες διαπραγματεύσεις.

4. Ρήγμα στη Δύση – Νίκη για τη Ρωσία
Η προσέγγιση ΗΠΑ–Ρωσίας, αν συνοδευτεί από μείωση της αμερικανικής στήριξης στο Κίεβο, θα μπορούσε να αφήσει την Ευρώπη να σηκώσει μόνη της το βάρος. Αυτό θα επέτρεπε στον ρωσικό στρατό να εντείνει την πίεση και ίσως να απειλήσει την ίδια την ουκρανική πρωτεύουσα. Η ενότητα του ΝΑΤΟ θα δοκιμαζόταν σοβαρά και η Ουκρανία θα κινδύνευε να χάσει την κυριαρχία της.

5. Ρωσικό αδιέξοδο τύπου Αφγανιστάν
Το πιο «μακροπρόθεσμο» σενάριο περιλαμβάνει φθορά της Ρωσίας από τις απώλειες και τις κυρώσεις, οδηγώντας σε εσωτερικές ρήξεις και πολιτική αστάθεια. Όπως η Σοβιετική Ένωση στο Αφγανιστάν, έτσι και η σημερινή Ρωσία θα μπορούσε να εγκλωβιστεί σε έναν πόλεμο χωρίς σαφές τέλος, με το κόστος να υπονομεύει την ισχύ της.

Καμία από αυτές τις εκβάσεις δεν αποτελεί πραγματική «νίκη» για την Ουκρανία, επισημαίνει το CNN. Μόνο το τελευταίο σενάριο – η στρατηγική φθορά της Ρωσίας – θα μπορούσε να θεωρηθεί αποφασιστικό πλήγμα για τη Μόσχα, όμως είναι και το πιο αβέβαιο.

«Το βέβαιο είναι ότι, χωρίς η Ουκρανία να συμμετέχει ενεργά σε οποιαδήποτε συμφωνία, καμία συνάντηση ηγετών δεν μπορεί να καθορίσει βιώσιμη λύση», σημειώνουν οι αναλυτές.