Σούμι: Γιατί το μέτωπο της ουκρανικής περιφέρειας «πάγωσε» για τον ρωσικό Στρατό – Πώς θα κινηθεί η Μόσχα

Στις αρχές του 2025, η ουκρανική περιφέρεια του Σούμι βρέθηκε στο στόχαστρο των ρωσικών δυνάμεων ως ένα νέο μέτωπο, από όπου θα ξεκινούσε η σύγκρουση με τις ένοπλες δυνάμεις του Κιέβου.

Έχοντας ήδη καταλάβει σχεδόν όλο το Λουγκάνσκ, το Ντονέτσκ, την συντριπτική πλειοψηφία της Χερσώνας, το μεγαλύτερο μέρος της Ζαπορίζια, όπως επίσης παίρνοντας πίσω τα χαμένα εδάφη της περιφέρειας του Κουρσκ, η Μόσχα έστρεψε την προσοχή της στο Σούμι.

(Tα ενσωματωμένα εδάφη της Ουκρανίας στη Ρωσική Ομοσπονδία – Πηγή: CNN)

Η ουκρανική περιφέρεια που απαριθμεί πάνω από 1.000.000 κατοίκους με το μεγάλο μέρος εξ αυτών να μένει στην ομώνυμη πρωτεύουσα, φαινόταν μια εύκολη διαδικασία για τις δυνάμεις της Μόσχας.

Ήδη, οι Ρώσοι δημιούργησαν τα πρώτα «ρήγματα» στην περιφέρεια του Ντνιπροπετρόφσκ, καταλαμβάνοντας κάποια τετραγωνικά χιλιόμετρα και δημιουργώντας «πονοκέφαλο» στα στρατιωτικά επιτελεία των AFU (σ.σ.Armed Forces of Ukraine = Ένοπλες Δυνάμεις του Κιέβου).

Πλέον, όλα έδειχναν ότι αυτές οι δύο περιφέρειες θα αποτελούσαν τους επόμενους στόχους, ακριβώς γιατί γεωμορφολογικά ακολουθούσαν των περιφερειών που αναφέρθηκαν (το Σούμι συνορεύει με το Κουρσκ και το Ντνιπροπετρόφσκ με τη Χερσώνα).

Ήδη τον Μάιο του 2025, οι Ρώσοι και τα ΜΜΕ της Μόσχας διατράνωναν την πεποίθησή τους ότι το Σούμι θα καταληφθεί σχετικά εύκολα, με δημοσιεύματα να τόνιζαν ότι η κατάληψή του θα γινόταν μέχρι το καλοκαίρι.

Ωστόσο, το καλοκαίρι πέρασε και το Σούμι στο μεγαλύτερο μέρος του είναι στην κυριαρχία των Ουκρανών. Γιατί όμως δεν υπήρχε κάποια τεράστια κινητικότητα;

Καταρχάς, ας πάρουμε τα πράγματα τμηματικά. Ο ρωσικός Στρατός μολονότι προωθήθηκε αιφνίδια, παίρνοντας υπό τον έλεγχό του, τον έναν οικισμό μετά τον άλλον (τον Απρίλιο αριθμούσε περίπου 14 οικισμούς και χωριά, δηλαδή 17.500 κατοίκους, νούμερο διόλου αδιάφορο, εφόσον ισοδυναμεί με μια μικρή πόλη), εντούτοις «φρέναρε» την προέλασή του.

• Επίλεκτες ουκρανικές Ταξιαρχίες, εκπαιδευμένες στον πόλεμο «σώμα με σώμα»

Οι Ρώσοι ήρθαν αντιμέτωποι με μια σειρά από καλά εκπαιδευμένες Ταξιαρχίες των Ουκρανών, οι οποίες γνώριζαν πώς θα αμυνθούν σε αστικές μάχες, αλλά και σε μάχες αναχαιτίσεων της ομαδικής προώθησης.

Έχοντας «χαρτογραφήσει» τον τρόπο που οι Ρώσοι προχωρούν (ομάδες 3-4 ατόμων διάσπαρτες σε στόχους και θέσεις των Ουκρανών), οι άνδρες των AFU κατάφεραν να απωθήσουν την ορμητικότητα που διέπει τον πολεμικό τρόπο των ρωσικών δυνάμεων.

Κατόπιν απόφασης του ίδιου του Ουκρανού Α/ΓΕΣ, Ολεκσάντρ Σίρσκι, τμήματα των ουκρανικών ειδικών δυνάμεων μεταφέρθηκαν από την περιφέρεια του Χαρκόβου για να κρατήσουν τις θέσεις στο Σούμι. Όπως αποδεικνύεται, αυτό έχει επιφέρει σημαντικά αποτελέσματα μπροστά στην τεράστια ορμή που ακολουθεί από τον ρωσικό Στρατό σε διάφορα σημεία του μετώπου.

• Χρήση των ΜΕΑ: Drones κυρίως UAV στον ουρανό του Σούμι

Εδώ και τρεισήμισι χρόνια πολέμου, αμφότερες οι εμπόλεμες πλευρές επιδίδονται στην συστηματική χρήση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Τα drones κάθε είδους και κάθε κατηγορίας αποδεικνύονται ολοένα και περισσότερο  αποτελεσματικά.

Τα μείζονος σημασίας εναέρια μέσα καλούνται να χτυπήσουν έμφορτα ή χωρίς προσωπικό τεθωρακισμένα οχήματα, άρματα μάχης και μεταφορικά μέσα ανεφοδιασμού.

Αναρίθμητα βίντεο και εικόνες δείχνουν – σαν σε στρατιωτικό video game- την θλιβερή πραγματικότητα του αιματοκυλίσματος αυτού του πολέμου.

Η μαζική παραγωγή των drones από τα εργοστάσια παραγωγής ΜΕΑ των Ρώσων, έχει δώσει το σαφές πλεονέκτημα στις δυνάμεις της Μόσχας – ακόμη και με τη χρήση των φθηνών, όπως έχουμε πει κι άλλες φορές FPV- που αποβλέπουν στο να πλήξουν πολύ πιο ακριβά drones των Ουκρανών.

Ωστόσο, αυτό που παρατηρείται στο Σούμι – και το οποίο έχουν αναφέρει Ουκρανοί στρατιωτικοί bloggers – είναι η μαζική αποστολή των drones και κυρίως των UAV (μη επανδρωμένα αεροσκάφη μεγάλου βεληνεκούς, με στόχο τα βαθιά χτυπήματα σε σημαντικούς στρατιωτικούς στόχους και όχι αποκλειστικά σε οχήματα ή σε ομάδες στρατιωτών) από τις δυνάμεις του Κιέβου.

UAV, όπως τα Leleka, τα Shark-M ή τα RaeFly δεσπόζουν στον ουρανό της ουκρανικής περιφέρειας, θέτοντας ως στόχους τα πλήγματα σε κέντρα διοίκησης και ελέγχου των Ρώσων.

Το κόστος τους κυμαίνεται από 50 έως και 200 χιλιάδες ευρώ, δείχνοντας τη σημασία που δίνει ο ουκρανικός Στρατός για το Σούμι.

Oι Ουκρανοί έχουν επενδύσει πολλά χρήματα ελλείψει έμψυχου δυναμικού στα drones

Απλά να σημειωθεί πως αναλυτές γεωμορφολογικών δεδομένων του ρωσικού Υπουργείου Άμυνας και της ομάδας μάχης «Rubicon» – εξειδικευμένης στην χρήση νέων τεχνολογιών στο πεδίο του πολέμου – έχουν αναφέρει την ύπαρξη τέτοιων πανάκριβων drones στο Σούμι και κοντά σε εργοστασιακές και βιομηχανικές περιοχές ή εγκαταστάσεις του Ντονμπάς, που ελέγχουν οι Ρώσοι.

Αυτό φυσικά δείχνει ότι δεν χρησιμοποιούνται όπου κι όπου, αλλά κυρίως στην εξουδετέρωση αντίπαλων στόχων στρατηγικής σημασίας.

• Το τέλος του Σούμι σημαίνει το «ντόμινο» δραματικών εξελίξεων στο Χάρκοβο

Εάν το Σούμι βρεθεί υπό ρωσικό έλεγχο, οι Ουκρανοί θα βρεθούν μπροστά σε ένα κρεσέντο άσχημων για αυτούς εκπλήξεων. Κουρσκ και Μπέλγκοροντ, – περιοχές που είχαν κατακτήσει κάποια τετραγωνικά χιλιόμετρα – συνορεύουν με το Σούμι, σε πλαίσιο μάλιστα «ασφυκτικό», κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει στην άμεση ενσωμάτωση των εδαφών στη Ρωσική Ομοσπονδία.

Με την απώλεια των εδαφών στα οποία είχαν εισβάλει, οι Ουκρανοί δεν έχουν το περιθώριο να ρισκάρουν σε μια νέα αντεπίθεση – όπως είναι μέχρι στιγμής τα πράγματα – αφού θα αφήσουν εκτεθειμένες τις θέσεις τους στο Σούμι.

Άλλωστε, το Σούμι δεν ήταν ποτέ κομβικής σημασίας περιφέρεια για την Ουκρανία, αφού διακρίνεται κυρίως για την αγροτοδασική και κτηνοτροφική της διάσταση.

Σε πίνακα που αφορά στην παραγωγικότητα των ουκρανικών περιφερειών το 2021 – πριν δηλαδή το ξέσπασμα του πολέμου – το Σούμι βρίσκεται στην 14η θέση της λίστας από τις 25 συνολικά.

Μια περιοχή, χωρίς ισχυρούς εμπορικούς κόμβους και αναπτυξιακές υποδομές, ειδικά μετά το ξέσπασμα του πολέμου, το Σούμι αποτελεί μόνο την «κερκόπορτα» για το Χάρκοβο.

Μια περιφέρεια πολύ μεγαλύτερη, με ισχυρό Ρωσόφωνο πληθυσμό και πολλά περισσότερα πλεονεκτήματα, η οποία βρισκόταν στην 6η θέση της σχετικής λίστας, παραμένοντας μέχρι και σήμερα ισχυρή και παραγωγική.

To Σούμι βρίσκεται στην 14η θέση της πιο παραγωγικής ανά ΑΕΠ περιφέρειας στην Ουκρανία το 2021

Οι Ουκρανοί το γνωρίζουν και για αυτό θέτουν όλες τις δυνάμεις τους έστω και με την τακτική του «μπαλώματος» και της διαρκούς εναλλαγής στρατιωτικών ομάδων, ένοπλων αλλοδαπών και ταξιαρχιών ή συνταγμάτων.

Το Σούμι λόγω της ισχνής αμυντικής προστασίας και της πεδινής του όψης, ευνοεί τους Ρώσους για να προχωρήσουν. Εξάλλου μέσα σε τρεις εβδομάδες έφθασαν μέχρι και 21 χιλιόμετρα έξω από την ομώνυμη πρωτεύουσα.

Πλέον η απόσταση αυτή έχει αυξηθεί (βρίσκονται 29χλμ), αφού τα στρατεύματα μεταφέρονται σε άλλα σημαντικότερα μέτωπα, όπως αυτό του σκληροτράχηλου Ποκρόβσκ, της Ντομπροπρίλια, του Κραματόρσκ ή της Κονσταντινόβκα.

Έτσι, σε μια πιθανή κατάληψη του Σούμι, οι Ρώσοι θα έχουν το πάνω χέρι από όλες τις πλευρές – ηθική, στρατηγική, χρονική και διπλωματική – για να επεκταθούν και στο Χάρκοβο, περιφέρεια πολύ πιο νευραλγική για τους ίδιους, όπως επίσης και για το Κίεβο.

• Ο βασικότερος παράγοντας: Χρησιμοποιούν τα ελάχιστα εδάφη ως διπλωματικό «χαρτί»

Το Σούμι ίσως να μην ενδιαφέρει πραγματικά την Μόσχα. Όσο εύκολη έμοιαζε η κατάληψή του, τόσο αδιάφορη μπορεί να θεωρηθεί η σημασία του για τους ίδιους. Σαφώς, η ενσωμάτωση περισσότερων εδαφών, θα σήμαινε πολλά για το γόητρο της Ρωσίας, για να μην μιλήσουμε για την ηθική τόνωση που θα έπαιρνε ο Στρατός τους.

Το ίδιο ισχύει αλλά με την έτερη όψη του νομίσματος και για τους Ουκρανούς. Χάνοντας ακόμα μία περιφέρεια, θα έφερνε σε δυσκολότερη θέση την κυβέρνηση Ζελένσκι που βλέπει την δυσανασχέτηση των ΗΠΑ, «ζωγραφισμένη» στο πρόσωπό τους.

Στρατηγικά το Σούμι, μοιάζει πιο ρεαλιστικός στόχος σε αντίθεση με το Χάρκοβο, την Πολτάβα, το Ντνιπροπετρόφσκ που ακολουθούν των ήδη περιφερειών, οι οποίες έχουν ήδη καταληφθεί και αναφέρθηκαν προηγουμένως.

Ωστόσο, η Ρωσία γνωρίζει πως σε ρεαλιστικό επίπεδο, αυτό δεν θα άλλαζε και πολλά. Η κόπωση είναι μεγάλη μετά από τρεισήμισι χρόνια πολέμου.

 Τα εδάφη που έχει εκεί, όπως επίσης και μερικά τετραγωνικά χιλιόμετρα στο Ντνιπροπετρόφσκ είναι αυτά που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στο πλαίσιο ανταλλαγής των εδαφών που θα γινόταν στην επίτευξη μιας συμφωνίας με τους Ουκρανούς.

Οι Ρώσοι δεν θέλουν να ακούνε ότι κάποια από τις ήδη υπαγόμενες περιφέρειες εκ των τεσσάρων (την Κριμαία δεν την αναφέρουμε, καθώς η Ρωσία έχει κάνει σαφές πως είναι πλέον δική της από το 2014) θα φύγει από τον έλεγχό της.

Και αυτό γιατί, έχει χυθεί πολύ περισσότερο από το αναμενόμενο – για την ισχύ του ρωσικού Στρατού – αίμα για να πάρουν την κυριαρχία αυτών των εδαφών.

Έτσι, η προσοχή θα στραφεί στο Σούμι, και στους οικισμούς του Ντνιπροπετρόφσκ. Με άξονα αυτές τις περιοχές, η διπλωματική αποστολή της Ρωσίας θα ξεκινήσει – πιθανότατα- την οποιαδήποτε συζήτηση.

• Η επόμενη κίνηση της Μόσχας

Θα ήταν αφελές ή εμμονικό να λέγαμε πως ο ρωσικός Στρατός δεν θα μπορούσε με μια στρατιωτική ισχύ, όπως αυτή που έχει στείλει στο Ποκρόβσκ να προωθηθεί περαιτέρω στην περιφέρεια του Σούμι.

Θα ήταν επίσης άστοχο από άποψη αναλύσεως να ειπωθεί ότι ένα μπαράζ πυραυλικών πληγμάτων δεν θα μπορούσε να ανοίξει «δρόμους» για την επιτάχυνση των Ρώσων, με στόχο τα χτυπήματα στην «καρδιά» της, δηλαδή την πρωτεύουσα.

Όμως σε ένα «πόκερ» διπλωματικών συσχετισμών, όπου η Ρωσία προσπαθεί να γεφυρώσει τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ και να μην χαλάσει όσα έχτισε, παρά την αντίθεση της Ουκρανίας και της ΕΕ ως προς τις απαιτήσεις της, θα χαρτογραφηθούν συγκεκριμένα σημεία που πρέπει να επιτύχει.

Τέτοια είναι  – με βάση την πορεία των μέχρι τώρα εξελίξεων – ο έλεγχος των βιομηχανικών παραγωγών και των αναπτυξιακών υποδομών του Ντονμπάς, η αναγνώριση της ενσωμάτωσης όλων των περιφερειών, αλλά και η επίτευξη ναυτικών συμφωνιών, με στόχο την ολική αξιοποίηση του λιμανιού της Κριμαίας.

Επομένως, το Σούμι μοιάζει απίθανο εκτός απροόπτου να απασχολήσει σοβαρά τη Μόσχα. Τονίζεται το «εκτός απροόπτου» γιατί ο πόλεμος είναι ένα πλαίσιο απρόσμενων εξελίξεων. 

Άλλωστε, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Ρώσος Α/ΓΕΣ, Βάλερι Γκερασίμοφ, έδειξε χάρτη στον οποίο είναι ενσωματωμένες η Οδησσός και η περιφέρεια του Νικολάεφ.

O χάρτης που έδειξε ο Β.Γκερασίμοφ δημιούργησε ερωτηματικά στα ουκρανικά επιτελεία

Παρά το γεγονός ότι οι δύο αυτές κομβικές περιοχές δεν ανήκουν στην Ρωσική Ομοσπονδία, εντούτοις αποτελούν πιθανότατα τους επόμενους αντικειμενικούς στόχους της Μόσχας.

Περιοχές με σημαντικούς εμπορικούς διαδρόμους, ανεπτυγμένους οδικούς άξονες και φυσικά ισχυρό αστικό ιστό, εν αντιθέσει με το Σούμι.

Από ό,τι φαίνεται, το Σούμι θα παίξει τον ρόλο του ως «χαρτί» στο πεδίο της διαπραγμάτευσης. Μέχρι τότε, οι ένοπλες συγκρούσεις θα συνεχίζονται, με τις δύο πλευρές να δίνουν σφοδρές μάχες σε έναν πόλεμο που δεν μοιάζει ξεκάθαρο το πότε και πώς θα σταματήσει.