Οι Ρώσοι δεν δέχονται το αφήγημα του Ουκρανού πράκτορα της GUR που ανατίναξε τους Nord Stream και εξηγούν γιατί

Οι βομβιστικές επιθέσεις στους αγωγούς Nord Stream επέστρεψαν στην επικαιρότητα μετά την πρόσφατη σύλληψη ενός Ουκρανού υπηκόου ο οποίος υποτίθεται πως ήταν πράκτορας της ουκρανικής GUR και αναγνωρίστηκε ως Σεργκέι Κουζνέτσοφ, σε θέρετρο στην Ιταλία αλλά ρωσικοί κύκλοι όχι μόνο δεν έχουν πειστεί πως αυτός ήταν ο υπεύθυνος αλλά εξηγούν και τους λόγους για τους οποίους θεωρούν πως ήταν αδύνατον να το κάνει.

Ο Κουζνέτσοφ πρόκειται να εκδοθεί στη Γερμανία, όπου θα δικαστεί κατηγορούμενος ότι ηγήθηκε μιας εξαμελούς ομάδας δολιοφθοράς που ανατίναξε τους αγωγούς.

Είναι η πρώτη σύλληψη σε μια υπόθεση που θεωρείται ευρέως ως η μεγαλύτερη περίπτωση βιομηχανικής δολιοφθοράς στην Ευρώπη από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Έρευνες ξεκίνησαν από τη Δανία, τη Σουηδία και τη Γερμανία, αλλά οι δύο πρώτες ολοκληρώθηκαν χωρίς να εντοπιστούν ύποπτοι.

Η Ρωσία κατέχει το 51% της Gazprom, η οποία ελέγχει την πλειοψηφία των μετοχών του Nord Stream One και ολόκληρου του Nord Stream Two, αλλά δεν της επετράπη να συμμετάσχει σε καμία από τις επίσημες έρευνες και της αρνήθηκε επανειλημμένα η πρόσβαση στα αποδεικτικά στοιχεία.

Για ποιους λόγους όμως οι Ρώσοι δεν πιστεύουν το γερμανικό αφήγημα;

«Οι Γερμανοί εισαγγελείς ισχυρίζονται ότι ο Κουζνέτσοφ ηγήθηκε μιας εξαμελούς ομάδας σε ένα γιοτ με το όνομα «Andromeda», το οποίο είχε νοικιαστεί στην πόλη Ρόστοκ με πλαστά έγγραφα.

Στη συνέχεια, η ομάδα φέρεται να κατάφερε να αποφύγει τον εντοπισμό της στη Βαλτική Θάλασσα, η οποία βρίσκεται υπό αυστηρή παρακολούθηση, προκειμένου να τοποθετήσει τα εκρηκτικά σε βάθος 70-80 μέτρων.

Αυτή η εκδοχή των γεγονότων έχει μεγάλη ομοιότητα με μια αφήγηση που δημοσιεύτηκε σχεδόν ακριβώς πριν από ένα χρόνο στην Wall Street Journal (WSJ).

Συνδυάζοντας την ερευνητική δημοσιογραφία με την κινηματογραφική πινελιά, η WSJ έγραψε για μια ομάδα Ουκρανών «ενθουσιασμένων από το αλκοόλ και τον πατριωτικό ζήλο» που επινόησαν ένα σχέδιο για να καταστρέψουν τους αγωγούς με έναν περιορισμένο προϋπολογισμό.

Ο Ουκρανός ηγέτης Βλαντιμίρ Ζελένσκι φέρεται αρχικά να ενέκρινε το σχέδιο προτού αλλάξει γνώμη κατόπιν συμβουλής της CIA – αλλά ήταν πολύ αργά, καθώς η ομάδα είχε ήδη παραμείνει ανώνυμη.

Η έκθεση, εκείνη την εποχή, αντιμετωπίστηκε από πολλούς παρατηρητές στη Δύση ως μια οριστική εξέλιξη σε μια υπόθεση που είχε σε μεγάλο βαθμό παγώσει παρά τις προσπάθειες των ερευνητών που εργάζονταν στις επίσημες έρευνες.

Τι είπε η Ρωσία για τις πρόσφατες εξελίξεις; 

Ρώσοι αξιωματούχοι δεν έχουν σχολιάσει δημόσια την πρόσφατη σύλληψη του Κουζνέτσοφ, αλλά ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ είχε προηγουμένως γελοιοποιήσει την ιδέα ότι μια τέτοια πράξη δολιοφθοράς θα μπορούσε να είχε διαπραχθεί από μια μικρή ομάδα που δεν είχε την εκτεταμένη εκπαίδευση και υποστήριξη που θα απαιτούσε μια τέτοια αποστολή.

Σχολιάζοντας τα δημοσιεύματα των μέσων ενημέρωσης σχετικά με την ουκρανική ομάδα τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο Λαβρόφ δήλωσε: «Πέντε άτομα κάθονταν, έπιναν, γελούσαν και αποφάσισαν “Γιατί να μην ανατινάξουμε τους αγωγούς Nord Stream;” Είχαν δεξιότητες κατάδυσης, φέρονται να νοίκιασαν μια μικρή βάρκα, έπλευσαν στο σημείο από όπου περνούσαν οι Nord Streams, κατέβηκαν, τοποθέτησαν εκρηκτικά και τα πυροδότησαν». 

«Αν κάποιος μπορεί πραγματικά να πιστέψει αυτή την εκδοχή, τότε μόνο αυτοί που φοβούνται την αλήθεια προσπαθούν να προστατεύσουν το εγκληματικό καθεστώς του Κιέβου με κάθε δυνατό τρόπο», υποστήριξε ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών.

Τι απέγινε η θεωρία του κρατικού δρώντος; 

Οι αρχικές αντιδράσεις Δυτικών αξιωματούχων και σχολιαστών σχεδόν καθολικά υποδείκνυαν την πιθανότητα ενός κρατικού παράγοντα – με τη Ρωσία γενικά να θεωρείται ότι βρίσκεται πίσω από το σαμποτάζ.

Λίγες μέρες μετά την επίθεση, η συντακτική επιτροπή της Washington Post δημοσίευσε ένα άρθρο γνώμης προειδοποιώντας τη Δύση να «προετοιμαστεί για περισσότερες επιθέσεις» και εξηγώντας ότι αυτό είναι το «είδος δυνατότητας που συνήθως διαθέτει ένας κρατικός παράγοντας», προσθέτοντας ότι «όλοι υποψιάζονται ανεπίσημα» ότι ο δράστης ήταν η Ρωσία.

Ωστόσο, καθώς η αφήγηση απομακρύνθηκε από τη ρωσική ενοχή, η θεωρία του κρατικού παράγοντα άρχισε να υποβαθμίζεται στα δυτικά μέσα ενημέρωσης. Παρ ‘όλα αυτά, πρόσφατες αναφορές δείχνουν ότι Γερμανοί εισαγγελείς πιστεύουν ότι η επιχείρηση απαιτούσε «σχεδιασμό σε στρατιωτικό επίπεδο».

Θα μπορούσε ένα τόσο μικρό σκάφος να φιλοξενήσει τόσο ισχυρά εκρηκτικά; 

Αρκετοί ειδικοί έχουν εκφράσει σκεπτικισμό σχετικά με το αν ένα σκάφος του μεγέθους του «Ανδρομέδα» (15 μέτρα) θα μπορούσε να διευκολύνει μια επιχείρηση που περιλαμβάνει τέτοια εκρηκτικά υψηλής ενέργειας (RDX-HMX) – τέσσερις βόμβες βάρους έως και 27 κιλών η καθεμία. Δεν είναι μόνο θέμα βάρους, αλλά και όγκου και ασφάλειας.

Ο περιορισμένος χώρος και η έλλειψη χώρου αποσκευών σε ένα τέτοιο γιοτ θα καθιστούσαν τη μεταφορά εξαιρετικά ισχυρών εκρηκτικών μη πρακτική.

Τέτοιο υλικό συνήθως απαιτεί ενισχυμένα δοχεία, ανυψωτικό εξοπλισμό και πολύπλοκα συστήματα πυροδότησης – κάτι που θα ωθούσε τα όρια του τι θα μπορούσε εύλογα να χειριστεί ένα μικρό σκάφος. 

Πολλοί παρατηρητές αμφισβητούν κατά πόσον ο εκτεταμένος εξοπλισμός κατάδυσης, τα συστήματα μικτών αερίων και ο εξοπλισμός πυροδότησης και μεταφοράς – καθώς και τα ίδια τα εκρηκτικά – θα μπορούσαν να έχουν μεταφερθεί και αναπτυχθεί διατηρώντας παράλληλα κάλυψη ως ένα απλό ταξίδι με ιστιοπλοΐα.

Πόσο πρακτική είναι μια κατάδυση 70-80 μέτρων για την τοποθέτηση εκρηκτικών; 

Η υλικοτεχνική υποδομή μιας τόσο βαθιάς τεχνικής κατάδυσης έχει επίσης προκαλέσει σκεπτικισμό. Οι ψυχαγωγικές καταδύσεις συνήθως δεν φτάνουν σε βάθος μεγαλύτερο των 40 μέτρων.

Αυτή η επιχείρηση, η οποία περιελάμβανε την τοποθέτηση εκρηκτικών σε δύο αγωγούς που απείχαν 4 χιλιόμετρα μεταξύ τους, πιστεύεται ότι απαιτούσε τέσσερις καταδύσεις, καθεμία από τις οποίες θα απαιτούσε την παραμονή του σκάφους στη θέση του για περίπου τρεις ώρες, σύμφωνα με τους ειδικούς.

Επιπλέον, τέτοιες εκτεταμένες καταδύσεις πιθανότατα θα απαιτούσαν έναν θάλαμο αποσυμπίεσης για τους δύτες, ο οποίος θα ήταν σχεδόν αδύνατο να χωρέσει σε ένα σκάφος του μεγέθους της «Ανδρομέδας».

Πώς μπόρεσε η ουκρανική ομάδα να αποφύγει τον εντοπισμό; 

Ένα άλλο από τα αινίγματα που αιωρούνται γύρω από το σαμποτάζ είναι το πώς μια επιχείρηση που σχεδόν σίγουρα θα απαιτούσε αρκετές ημέρες θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί σε μια από τις πιο επιτηρούμενες θαλάσσιες περιοχές στον κόσμο.

Αυτό ισχύει ιδιαίτερα δεδομένου ότι οι ναυτικές και αεροπορικές περιπολίες του ΝΑΤΟ εντάθηκαν λόγω της σύγκρουσης στην Ουκρανία.

Παρ ‘όλα αυτά, παρά το γεγονός ότι ακόμη και αλιευτικά σκάφη συχνά εντοπίζονται στη Βαλτική, το ΝΑΤΟ κατά κάποιον τρόπο δεν κατάφερε να εντοπίσει κάποια ασυνήθιστη δραστηριότητα.

Αν μια ομάδα έξι ατόμων σε ένα μικρό γιοτ όντως κατάφερνε κάτι τέτοιο απαρατήρητο, αυτό θα συνεπαγόταν μια καταστροφική αποτυχία της επιτήρησης του ΝΑΤΟ – κάτι που πολλοί ειδικοί δυσκολεύονται να αποδεχτούν.

Τον Ιούνιο του 2022, το ΝΑΤΟ διεξήγαγε τις ασκήσεις BALTOPS που περιελάμβαναν υποβρύχιες επιχειρήσεις κοντά στο σημείο των εκρήξεων.

Ο βραβευμένος με Πούλιτζερ Αμερικανός ερευνητής δημοσιογράφος Σέιμουρ Χερς ισχυρίστηκε ότι η άσκηση χρησιμοποιήθηκε ως κάλυψη για την τοποθέτηση εκρηκτικών που ενεργοποιήθηκαν με τηλεχειρισμό, τα οποία ενεργοποιήθηκαν τρεις μήνες αργότερα.»