Γονείς: Γιατί χρειάζεται να σκέφτονται διπλά πριν αναρτήσουν φωτογραφίες με τα παιδιά τους στα social media

Πολλοί γονείς αγνοούν τους κινδύνους που κρύβονται πίσω από την τακτική τους να δημοσιεύουν στα social media φωτογραφίες των παιδιών τους.

Περίπου 350 εκατομμύρια φωτογραφίες παιδιών ανεβαίνουν μόνο στο Facebook κάθε μέρα. Η πιο χαρακτηριστική είναι η φωτογραφία της πρώτης μέρας του παιδιού στο σχολείο.

Όλες αυτές οι φωτογραφίες στα social media είναι πλέον κάτι το συνηθισμένο. Την ίδια ώρα όμως, οι κίνδυνοι και τα όσα εκτυλίσσονται στο ψηφιακό παρασκήνιο είναι πολλά, με τους γονείς να τα αγνοούν.

Η κοινοποίηση φωτογραφιών των παιδιών τα εκθέτει ακόμα και σε κόσμο απ’ τον όποιον οι γονείς πολλές φορές θέλουν να τα προστατεύσουν. Μέσω της τεχνολογίας και των λεπτομερειών στις φωτογραφίες που συχνά παραβλέπουν οι γονείς, οι φωτογραφίες που ανεβαίνουν στο διαδίκτυο κάνουν τα παιδιά εύκολα να αναγνωρίζονται. Οι ειδικοί λένε ότι η αδιάκριτη κοινοποίηση φωτογραφιών παιδιών μπορεί να τα θέσει σε κινδύνους, όπως την «κλοπή ταυτότητας».

Ο Τεντ Λέοναρντ, διευθύνων σύμβουλος της πλατφόρμας Photobucket, λέει ότι οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας, μέσω της αναγνώρισης προσώπων, μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα δεδομένα που συλλέγονται από αυτές τις φωτογραφίες για να χειραγωγήσουν τα παιδιά. «Υπάρχει ένας τεράστιος όγκος πληροφοριών για εμάς και για το ποιος είναι στις φωτογραφίες μας», δήλωσε ο ίδιος και συμπλήρωσε πως «η αναγνώριση προσώπου επιτρέπει στους άλλους να αναγνωρίζουν τα παιδιά μας».

Social media: Τι συμβαίνει μετά την ανάρτηση μιας φωτογραφίας

Όταν δημοσιεύεται μια φωτογραφία στα social media, η εικόνα αυτή παύει να ανήκει αποκλειστικά σ’ αυτόν που τη δημοσίευσε. «Από τεχνικής άποψης, κάθε φορά που ανεβάζετε μια φωτογραφία σε έναν ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης, εκείνοι κατέχουν τα δικαιώματα να χρησιμοποιούν τις εικόνες αυτές με όποιον τρόπο θεωρούν κατάλληλο», αναφέρει ο Σάιν Σέρμαν, διευθύνων σύμβουλος της Techloris, ενός ιστότοπου τεχνολογικής υποστήριξης. «Ενώ εσείς διατηρείτε τα πνευματικά δικαιώματα της εικόνας, η υπηρεσία κοινωνικής δικτύωσης, οι διακομιστές της οποίας φιλοξενούν την εικόνα, κατέχει την άδεια χρήσης», συμπλήρωσε.

«Μπορούν να την πουλήσουν σε διαφημιστές και να βγάλουν οι ίδιοι κέρδος χωρίς να χρειάζονται κάτι περισσότερο από εσάς», πρόσθεσε ο Σάιν Σέρμαν. «Οι όροι και οι προϋποθέσεις τους συχνά αναφέρουν ότι από τη στιγμή που ανεβαίνει η εικόνα, τους ανήκουν τα δικαιώματα χρήσης της χωρίς καμία συγκατάθεση. Κάτι τέτοιο είναι τρομακτικό, ιδίως όταν δεν έχετε ιδέα για ποιο λόγο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από ποιον».

Μάλιστα, ο ίδιος επικαλείται ένα παράδειγμα. «Ας πούμε ότι δημοσιεύετε στο Facebook ή στο Instagram μία φωτογραφία την ώρα που φτιάχνετε τηγανίτες με το προσχολικής ηλικίας παιδί σας. Η εικόνα μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί στη διαφήμιση χωρίς να καταβάλουν χρήματα ή να ζητήσουν άδεια».

Οι πιθανότητες να επαναχρησιμοποιηθούν οι εικόνες σας είναι λίγες, αλλά κάτι τέτοιο δεν αποτελεί τη μόνη αιτία ανησυχίας. Το Instagram έχει περισσότερους από ένα δισεκατομμύριο χρήστες και το Facebook έχει σχεδόν τριπλάσιους χρήστες. Οι εταιρείες social media είναι βέβαιο ότι θα χρησιμοποιήσουν τις φωτογραφίες για να μάθουν περισσότερα για εσάς, την οικογένειά σας και τους φίλους σας.

Τεχνολογικοί κολοσσοί όπως η Google και το Facebook συλλέγουν τεράστιες δεξαμενές προσωπικών πληροφοριών από φωτογραφίες, μέσα κοινωνικής δικτύωσης και άλλες δραστηριότητες στο διαδίκτυο. Τα δεδομένα αυτά χρησιμοποιούνται για τη στόχευση διαφημίσεων και την κοινή χρήση προσωπικών δεδομένων με διαφημιστές, εκδότες, προγραμματιστές και υπηρεσίες επιβολής του νόμου καθώς και πολλές άλλες.

Ο συνήγορος προστασίας των καταναλωτών, Κρις Χoκ ανησυχεί ιδιαίτερα καθώς οι γονείς δεν γνωρίζουν πώς η κοινή χρήση των εικόνων των παιδιών σήμερα αυξάνει τον κίνδυνο κλοπής ταυτότητας αύριο. Μια έκθεση της τράπεζας Barclays του 2018 προειδοποίησε για ένα επερχόμενο κύμα απάτης ταυτότητας λόγω του ότι οι γονείς αναρτούν φωτογραφίες των παιδιών.

Η συγκεκριμένη κοινοποίηση αφήνει ένα πολύ μικρό ίχνος προσωπικών πληροφοριών. Σταδιακά λοιπόν, οι γονείς άθελά τους, προετοιμάζουν τα παιδιά ώστε να νιώθουν εξοικείωση με την παραίτηση από το δικαίωμά τους στην ιδιωτική ζωή.

Οι πληροφορίες που προδίδουν οι φωτογραφίες στα social media

Μια έρευνα του 2019 που ανατέθηκε από τη μηχανή αναζήτησης DuckDuckGo διαπίστωσε ότι σχεδόν το 80% των ερωτηθέντων είχε προσαρμόσει τις ρυθμίσεις απορρήτου στους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης. Κάτι τέτοιο όμως, μπορεί να μην διατηρήσει ιδιωτικές τις φωτογραφίες.

«Δεν έχει τόσο σημασία αν δημοσιεύσατε με ασφάλεια φωτογραφίες ή κάνατε σχόλια», ανέφερε ο Χάρμαν Σινγκ, διευθυντής της βρετανικής εταιρείας κυβερνοασφάλειας The Cyphere. «Κάθε εβδομάδα εντοπίζονται νέα τρωτά σημεία σε εφαρμογές και συσκευές», συμπλήρωσε.

«Δεν υπάρχει ιδιωτικότητα στο Facebook», λέει η Παμ Ρουτλεντζ, ψυχολόγος των μέσων ενημέρωσης και διευθύντρια του Media Psychology Research Center.

Οι ψηφιακές φωτογραφίες λένε περισσότερα για εσάς και την οικογένειά σας απ’ ό,τι ίσως υποψιάζεστε. Η Ραχέλ Μπαγιάρ, πρώην εισαγγελέας σεξουαλικών εγκλημάτων και κακοποίησης παιδιών, σημειώνει ότι οι προσωπικές πληροφορίες ενσωματώνονται στις ψηφιακές φωτογραφίες εξ ορισμού. «Κάθε φωτογραφία που δημοσιεύετε, ανάλογα με το πού την δημοσιεύετε και πώς την αποστέλλετε, έχει αυτά τα μεταδεδομένα που συνδέονται με την εικόνα και τα οποία ουσιαστικά είναι μικρά στοιχεία που φέρουν πληροφορίες για το τι υπάρχει σε αυτή και πού την τραβήξατε», εξήγησε και συμπλήρωσε πως «δεν πρόκειται να εξαφανιστούν, εκτός αν κάνετε συγκεκριμένες διαδικασίες για να αφαιρεθούν».

Ακόμη και αν αποφεύγετε γεωγραφικά σημεία όπως πινακίδες και αριθμούς σπιτιών, οι φωτογραφίες σας διατηρούν «αρχείο». «Εάν οι υπηρεσίες εντοπισμού θέσης στις ρυθμίσεις της κάμεράς σας δεν είναι απενεργοποιημένες, η ανάρτηση φωτογραφιών, για παράδειγμα στα social media, μπορεί να δώσει πολλές πληροφορίες», ανέφερε ο Χάρμαν Σινγκ. «Αυτή η διαδικασία είναι γνωστή ως geotagging, όπου οι επιτιθέμενοι μπορούν να μάθουν την ακριβή τοποθεσία από τις φωτογραφίες.

Οι φωτογραφίες από στιγμές της καθημερινότητας είναι επίσης πλούσιες σε εκμεταλλεύσιμες λεπτομέρειες. «Κάθε φορά που βγάζετε μια φωτογραφία στην κρεβατοκάμαρα, το μπάνιο ή το σαλόνι σας ή δίπλα στο χριστουγεννιάτικο δέντρο σας και ανάλογα με το τι κάνετε, μπορεί να δώσετε πληροφορίες όχι μόνο για το πώς είναι το σπίτι σας, αλλά και για το πού βρίσκονται τα παιδιά σας, καθώς και ποια είναι τα χόμπι τους», ανέφερε η Ραχέλ Μπαγιάρ.

Η οργάνωση κατά της σεξουαλικής βίας RAINN αναφέρει ότι στο 93% των περιπτώσεων σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων, ο δράστης είναι κάποιος γνωστός τους. Οι φωτογραφίες των παιδιών μπορεί να διευκολύνουν τους κακοποιούς να μπουν στη ζωή ενός ανήλικου. «Ένας τρόπος με τον οποίο ένας κακοποιός προσπαθεί να χειραγωγήσει ένα παιδί είναι να εμπλακεί σε αυτό που αποκαλούμε συμπεριφορές grooming. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι ο κακοποιός εντοπίζει μια ευπάθεια σε ένα παιδί και την εκμεταλλεύεται για να δημιουργήσει μια σύνδεση», υποστήριξε η Ραχέλ Μπαγιάρ. «Το παιδί εμπιστεύεται αυτόν τον ενήλικα θύτη. Και ποιος καλύτερος τρόπος για να χειραγωγήσει κάποιος ένα παιδί από το να γνωρίζει λεπτομέρειες μέσα από τις φωτογραφίες που δημοσιεύουν οι γονείς του!»

Για να υπάρξουν δικλείδες ασφαλείας ως προς την κοινή χρήση φωτογραφιών που απεικονίζουν παιδιά, χρειάζεται να ελεγχθούν οι ρυθμίσεις απορρήτου στα social media και στις συσκευές. Αν αυτό δεν επαρκεί, τότε οι ειδικοί συστήνουν να αφαιρεθούν εντελώς φωτογραφίες των παιδιών σας από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.