Οι αφίσες του πολέμου – Η δύναμη της εικόνας στο πεδίο της μάχης [φωτο]

Στις 28 Οκτωβρίου του 1940 η Ιταλική Κυβέρνηση αποστέλλει τελεσίγραφο στην Ελλάδα, απαιτώντας την ελεύθερη διέλευση του Ιταλικού στρατού στην Ελληνοαλβανική μεθόριο με σκοπό, στη συνέχεια, να καταλάβει ορισμένα στρατηγικά σημεία του Βασιλείου της Ελλάδος για ανάγκες ανεφοδιασμού και άλλων διευκολύνσεων.

Το τελεσίγραφο στάλθηκε δια του Ιταλού Πρέσβη στην Αθήνα, Εμανουέλε Γκράτσι, ο οποίος το παρέδωσε στον Ιωάννη Μεταξά για να λάβει ως απάντηση το, ιστορικό πλέον, «ΟΧΙ», το οποίο και γιορτάζουμε σήμερα.

Η συνέπεια της άρνησης αυτής ήταν η είσοδος της Ελλάδας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο (7 Ιουλίου 1937 – 1 Σεπτεμβρίου 1939), την πιο εκτεταμένη γεωγραφικά και δαπανηρή ένοπλη σύγκρουση στην ιστορία της ανθρωπότητας, στην οποία ενεπλάκη η πλειονότητα των εθνών.

Όπως συμβαίνει σε κάθε πόλεμο, η κυβέρνηση κάθε χώρας ξεκίνησε την προπαγάνδα κατά του εχθρού με σκοπό να φανατίσει τον λαό και να χτίσει ένα ισχυρό μέτωπο αντίστασης κατά των εισβολέων. Και ποιος καλύτερος τρόπος από τις απλές, καθημερινές αφίσες;

Παρακάτω μπορείτε να δείτε μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα προπαγανδιστικού υλικού από Αγγλία, Γερμανία, Σοβιετική Ένωση και, φυσικά, Ελλάδα, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

• Γαλλία: Αφίσα του R. Louvat προς τιμήν της Γαλλικής Αντίστασης (1944)
• Ε.Σ.Σ.Δ.: Αφίσα προπαγάνδας από το Kukryniksy workshop: «Τρία χρόνια πολέμου» (1944)
• Ε.Σ.Σ.Δ.: Αφίσα προπαγάνδας από το Kukryniksy workshop: «O Ναπολέον αφανίστηκε, ο Χίτλερ θα αφανιστεί» (1941)
• Ε.Σ.Σ.Δ.: Αφίσα προπαγάνδας: «Η Πατρίδα σε καλεί» (1941)
• Ε.Σ.Σ.Δ.: Αφίσα προπαγάνδας από το Kukryniksy workshop: «Αφήστε μας να αφανίσουμε και να εξολοθρεύσουμε αλύπητα τον εχθρό» (1941)
• Ε.Σ.Σ.Δ.: Αφίσα προπαγάνδας: «Βοήθεια! Στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού» (1942)
• Γερμανία: Αφίσα που προειδοποιεί τον λαό για τους κατάσκοπους: «Σςς! Ο εχθρός σας ακούει!» (1939-1940)
• Αγγλία: Αφίσα που προειδοποιεί τον λαό για τους κατάσκοπους: «Οι απρόσεκτες κουβέντες κοστίζουν ζωές» (1939-1940)
• 

Ελλάδα: Αφίσα του ΕΑΜ (1940-1944)

• Ελλάδα: Αφίσα του ΕΛΑΣ (1941-1944)
• Ε.Σ.Σ.Δ.: Αφίσα προπαγάνδας του Alexei Kokorekin: «Για την πατρίδα μας» (1942)
• Γερμανία: Αφίσα προπαγάνδας κατά της Σοβιετικής Ένωσης: «Katyn, ένας παράδεισος κάτω από τη Γη» (Ένα ρώσικο χωριό όπου ανακαλύφθηκαν μαζικοί τάφοι με τα πτώματα 4500 Πολωνών στρατιωτικών) (1943)
• Αμερική: Αφίσα που παρότρυνε τις γυναίκες να καταταχθούν ως νοσοκόμες στο στρατιωτικό σώμα
• Αγγλία: Αφίσα «Ακόμα πιο Δυνατοί!»
• Αγγλία: Αφίσα «Στηρίξτε τις ένοπλες δυνάμεις»
• sΑγγλία: Αφίσα της καμπάνιας «Οι απρόσεκτες κουβέντες κοστίζουν ζωές» / «Βγάλε το σκασμό, Δεν είναι τόσο χαζή»
• Αγγλία: Αφίσα επιστράτευσης των νοικοκυρών στη Γυναικεία Εθελοντική Υπηρεσία (Women’s Voluntary Service)
• Αγγλία: Αφίσα «Αυτοί οι άντρες πέρασαν από την κόλαση για χάρη σας»
• Αγγλία: Αφίσα «Το σχοινί της σωτηρίας είναι γερό χάρη στο εμπορικό ναυτικό»
• Αγγλία: Αφίσα «Οικοδόμοι – Η ταχύτητα είναι ζωτικής σημασίας / Σώστε λεπτά – Σώστε ζωές»
• Αγγλία: Αφίσα «Σφίξτε τη λαβή»
• Αγγλία: Αφίσα «Συντρίψτε την Ιαπωνική επίθεση!»
• Αγγλία: Αφίσα συνεργασίας με Ρωσία «Μαζί θα στραγγαλίσουμε τον χιτλερισμό»
• Αγγλία: Αφίσα επιστράτευσης δυνάμεων που καλεί τις γυναίκες «Θέλουμε κι εσάς!»
• Αγγλία: Αφίσα της καμπάνιας «Οι απρόσεκτες κουβέντες κοστίζουν ζωές» / «Εσύ ξεχνάς αλλά αυτή θυμάται»
• 
• Αμερική: Αφίσα «Loose Lips might Sink Ships» (Τα χαλαρά χείλη μπορούν να βυθίσουν καράβια) της καμπάνιας της αμερικάνικης προπαγάνδας η οποία συμβούλευε αξιωματούχους και πολίτες να αποφεύγουν τις απλοϊκές συζητήσεις ώστε να ασφαλίσουν πληροφορίες που μπορεί να χρησιμοποιούσε ο εχθρός (αντίστοιχη της βρετανικής «Keep Mum»)
• Ελλάδα: Αφίσα του E. McKnight Kauffer (1942)
• Ελλάδα: Αφίσα που απεικονίζει Ελληνίδες να προσφέρουν τις πρώτες βοήθειες στους αντάρτες (1940)
• Αμερική: Αφίσα της προπαγάνδας που προειδοποιεί για τη φύλαξη των πληροφοριών από τους Ιάπωνες. (1939-1941)