Το ήξερες; Γιατί η έκτη Δημοτικού λέγεται ΣΤ’ (και όχι Ζ΄);

Η συζήτηση αρχίζει από το ίδιο το ελληνικό σύστημα αρίθμησης.

Το ελληνικό σύστημα αρίθμησης αποτελεί ένα παρωχημένο σύστημα που αναπτύχθηκε στην αρχαία Ελλάδα, και γίνεται η χρήση γραμμάτων του αλφαβήτου αντί για αριθμούς.

Τα αραβικά ψηφία (1, 2, 3, …) που χρησιμοποιούμε σήμερα δεν είχαν διαμορφωθεί ακόμη, ενώ δεν υπήρχε το σύστημα του δεκαδικού τρόπου αναγραφής σε στήλες μονάδων, δεκάδων κλπ, το οποίο πρώτοι εφάρμοσαν οι Ινδοί και διέδωσαν μεταγενέστερα οι Άραβες.

Παρόλα αυτά, ο Αρχιμήδης κατόρθωσε με γεωμετρικούς, αλλά και αριθμητικούς υπολογισμούς, να εκτιμήσει τον αριθμό των κόκκων άμμου της Γης. Το έργο του αυτό, με τον τίτλο Ψαμμίτης, είναι ορόσημο της μαθηματικής επιστήμης.

Σήμερα το σύστημα χρησιμοποιείται στην ελληνική γλώσσα κυρίως ως γραφή απαρίθμησης, π.χ. Α´ (πρώτο), Β´ (δεύτερο), κτλ.

Το Στ′ είναι απόρροια της μεσαιωνικής αρίθμησης.

Δείτε τον σχετικό πίνακα:

Αν υπήρχε Δημοτικό σχολείο στην αρχαία Ελλάδα με τη σύγχρονη μορφή, η έκτη τάξη θα λεγόταν «ς» και όχι ΣΤ′

Το Ϝ´ (δίγαμμα) χρησιμοποιείτο ως έξι στην αρχαιότητα. Αντικαταστάθηκε από το στίγμα (ϛ) σταδιακά, αφού είχε πάψει πρώτα να χρησιμοποιείται ως γράμμα. Τις τελευταίες δεκαετίες το στίγμα εξαφανίστηκε από το γραπτό λόγο για πρακτικούς κυρίως λόγους και τη θέση του ως αριθμητικού πήρε το στ΄. Το σύμβολο ϟ ονομαζόταν κόππα και είχε επίσης αντικαταστήσει το αντίστοιχο γράμμα ϙ που είχε περιέλθει σε αχρηστία. Το σύμβολο ϡ ονομάζεται σαμπί.

Ξεκινώντας από αυτό το σύστημα γραφής, οι πιο σύνθετοι αριθμοί γράφονταν ως σειρά γραμμάτων έτσι, ώστε το άθροισμα να μας δίνει τον συγκεκριμένο αριθμό. Τα γράμματα γράφονταν και διαβάζονταν από τα αριστερά προς τα δεξιά.

Άλλα παραδείγματα

Ο αριθμός 153 γραφόταν «ρνγ΄» ή «ρνγ».

Ο αριθμός 780 γραφόταν «ψπ΄» ή «ψπ».

Ο αριθμός 306 γραφόταν «τϛ΄».

Οι χιλιάδες (1000, 2000 κλπ) εκφράζονταν με τα ίδια γράμματα όπως οι εννιά μικροί αριθμοί, είχαν όμως για διακριτικό την κεραία πριν και κάτω του γράμματος.