Το γνωρίζατε; – Να γιατί δεν υπάρχει Έλληνας που να γεννήθηκε μεταξύ 16 και 28 Φεβρουαρίου 1923

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί δεν υπάρχει Έλληνας που να γεννήθηκε μεταξύ 16 και 28 Φεβρουαρίου 1923;

Το ημερολόγιο έδειχνε 16 Φεβρουαρίου 1923, όταν οι Έλληνες έπεσαν για ύπνο και την επόμενη μέρα δεν ξύπνησαν την 17 Φεβρουαρίου, αλλά την… 1η Μαρτίου!

Η Ελλάδα έκανε τότε το μεγάλο βήμα προς το Γρηγοριανό Ημερολόγιο, αφήνοντας πίσω το Ιουλιανό, που είχε επιβιώσει για αιώνες.

Η αλλαγή αυτή δεν ήταν απλή ημερολογιακή μεταρρύθμιση, αλλά μια κίνηση που συνδέεται με την επιστημονική ακρίβεια, τη διεθνή εναρμόνιση και –όπως κάθε μεγάλη αλλαγή– με αντιδράσεις και διχασμούς.

Γιατί έγινε η αλλαγή;

Το Ιουλιανό Ημερολόγιο, που είχε θεσπίσει ο Ιούλιος Καίσαρας το 45 π.Χ., είχε ένα μικρό αλλά σωρευτικό πρόβλημα: λόγω μαθηματικών αποκλίσεων, κάθε 128 χρόνια προσέθετε μία επιπλέον ημέρα.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, το 1582, όταν ο Πάπας Γρηγόριος ΙΓ’ εισήγαγε το Γρηγοριανό Ημερολόγιο, το ημερολόγιο να είναι ήδη 10 ημέρες εκτός συγχρονισμού με τον πραγματικό ηλιακό χρόνο.

Ο Πάπας, ακολουθώντας τις συμβουλές αστρονόμων, αποφάσισε να διορθώσει αυτήν την απόκλιση. Έτσι, μετά την 4η Οκτωβρίου 1582, η επόμενη μέρα ορίστηκε ως 15η Οκτωβρίου 1582! Οι καθολικές χώρες το υιοθέτησαν αμέσως, αλλά οι Ορθόδοξες, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, συνέχισαν να χρησιμοποιούν το Ιουλιανό Ημερολόγιο.

Η Ελλάδα και το «χάσμα» των 13 ημερών

Τον 20ό αιώνα, η απόκλιση είχε φτάσει στις 13 ημέρες. Οι περισσότερες χώρες είχαν ήδη περάσει στο Γρηγοριανό Ημερολόγιο, κάτι που δημιουργούσε προβλήματα στη διεθνή επικοινωνία και το εμπόριο. Τελικά, η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να προχωρήσει στην αλλαγή.

Έτσι, με διάταγμα του 1923, αποφασίστηκε η 16η Φεβρουαρίου να είναι η τελευταία μέρα του Ιουλιανού Ημερολογίου. Η επόμενη μέρα θα ήταν πλέον 1η Μαρτίου 1923, «καταπίνοντας» 13 ημέρες.

Οι Έλληνες που… δεν γεννήθηκαν ποτέ

Μία απρόσμενη συνέπεια της αλλαγής ήταν ότι δεν υπάρχει κανένας Έλληνας που να έχει γεννηθεί μεταξύ 16 και 28 Φεβρουαρίου 1923!

Για το ελληνικό κράτος, αυτές οι ημερομηνίες απλά δεν υπήρξαν ποτέ, δημιουργώντας ένα μοναδικό ιστορικό κενό στα ληξιαρχεία.

Αντιδράσεις και συνέπειες

Η μετάβαση δεν έγινε χωρίς αντιδράσεις. Ο κλήρος και μεγάλο μέρος του πληθυσμού θεώρησαν την αλλαγή «αντίθετη στην παράδοση» και αρνήθηκαν να την ακολουθήσουν.

Αυτός είναι και ο λόγος που η Εκκλησία της Ελλάδος συνέχισε να χρησιμοποιεί το Ιουλιανό Ημερολόγιο για τον εορτασμό των θρησκευτικών εορτών, δημιουργώντας μέχρι και σήμερα το λεγόμενο «παλαιοημερολογίτικο» σχίσμα.

Πρακτικά, η μετάβαση στο νέο ημερολόγιο απλοποίησε τις διεθνείς σχέσεις της Ελλάδας και την ευθυγράμμισε με τον υπόλοιπο κόσμο. Παρόλα αυτά, το ημερολογιακό χάσμα παραμένει σημείο διαμάχης για ορισμένους παραδοσιακούς κύκλους.

Το ημερολόγιο σήμερα

Σήμερα, σχεδόν όλος ο κόσμος χρησιμοποιεί το Γρηγοριανό Ημερολόγιο, αν και κάποιες Ορθόδοξες Εκκλησίες –όπως η Ρωσική και η Σερβική– παραμένουν πιστές στο Ιουλιανό. Στην Ελλάδα, το κράτος χρησιμοποιεί το Γρηγοριανό Ημερολόγιο, ενώ η Εκκλησία ακολουθεί το διορθωμένο Ιουλιανό, το οποίο έχει διαφορά 13 ημερών μόνο για τις κινητές εορτές.

Η 16η Φεβρουαρίου 1923 ήταν η μέρα που η Ελλάδα έκανε ένα άλμα στον χρόνο. Από τότε, το ημερολόγιό μας συμβαδίζει με τον κόσμο – αλλά οι συζητήσεις για την αλλαγή δεν έχουν σβήσει τελείως ακόμα.