Ποιοι άνθρωποι είναι πιθανό να προδώσουν την εμπιστοσύνη σας

Η σχέση των αντικοινωνικών ανθρώπων με την εμπιστοσύνη είναι παράξενη. Παρότι είναι κάτι που απουσιάζει από τον χαρακτήρα τους, είναι έτοιμοι να καταδικάσουν τους άλλους για την έλλειψή τους…

Ενώ το να ζουν οι άνθρωποι σε κοινωνίες και ομάδες έχει αποδειχθεί επωφελές, η πιθανότητα προδοσίας από κάποιο μέλος της «ομάδας» είναι πανταχού παρούσα. Αυτή η περίπλοκη κατάσταση του συμβιβασμού και της συμβίωσης με άλλους ανθρώπους δημιούργησε εξελικτικές πιέσεις για τη δημιουργία ενός συστήματος σκέψης, ικανού να προβλέπει τις συμπεριφορές και τις προθέσεις των άλλων.

Κάπως έτσι οι άνθρωποι βασίζονται στην πεποίθηση ότι μπορούν να «διαβάσουν» το μυαλό του άλλου στις καθημερινές συναναστροφές. Αυτή η ικανότητα μας επιτρέπει να καταλάβουμε την αντίδρασή τους και να συμπεράνουμε τις σκέψεις, τις πεποιθήσεις και τα αισθήματά τους πιθανά κρίνοντας «εξ ιδίων τα αλλότρια», δηλαδή προσαρμόζοντάς το δικό μας τρόπο σκέψης στις καταστάσεις. Το θέμα είναι, βέβαια, το τι ακριβώς καταλαβαίνουμε.

Μία πρόσφατη μελέτη των J. B. Engelmann, B. Schmid, C. K. W. De Dreu, J. Chumbley και E. Fehr έδειξε ότι ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τις νοητικές καταστάσεις των άλλων ενδέχεται να εξαρτάται από την προσωπικότητά μας. Ότι δηλαδή, δεν καταλαβαίνουμε αυτό που βλέπουμε, αλλά βλέπουμε ό,τι θέλουμε να καταλάβουμε. H μελέτη εντόπισε συγκεκριμένα συμπεριφορικά προφίλ σε άτομα τα οποία δείχνουν ότι υποθέτουν τις σκέψεις των άλλων και να αντιδρούν ακριβώς όπως αυτοί.

Αυτή η παρατήρηση κατέδειξε ότι οι αντικοινωνικοί άνθρωποι, όπως χαρακτηρίζονται, συμπεριφέρονται εξόχως στρατηγικά στις κοινωνικές τους συναναστροφές. Όταν έχουν το πάνω χέρι και δεν κινδυνεύουν να τιμωρηθούν χρησιμοποιούν τη θέση τους για να εκμεταλλευτούν τους άλλους, ενώ όταν οι τιμωρίες ήταν πιθανές, έμοιαζαν να προσπαθούν όσο το δυνατόν περισσότερο να τις αποφύγουν, με θεμιτούς και αθέμιτους τρόπους.

Πόσο διαφορετική ήταν η συμπεριφορά των ατόμων με αντικοινωνικούς χαρακτήρες από τους υπόλοιπους συμμετέχοντες στη μελέτη; Όχι μόνο ήταν σημαντικά αναξιόπιστοι, αλλά επίσης εμπιστεύονταν τους άλλους λιγότερο και ήταν περισσότερο επιρρεπείς στο να τιμωρούν εκείνους που πρόδιδαν την εμπιστοσύνη τους.

Συμπερασματικά, τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν ότι η αντικοινωνικότητα σχετίζεται με τρεις ιδιαίτερες συμπεριφορές, σημαντικές για την κοινωνική αλληλεπίδραση:

Εμπιστοσύνη: Οι αντικοινωνικοί άνθρωποι επιδεικνύουν σχετικά λιγότερη εμπιστοσύνη στους άλλους.

Εκδίκηση: Αν υφίσταται η ευκαιρία, είναι σχετικά πιθανό να ανταποδώσουν την αναξιόπιστη συμπεριφορά.

Αναξιοπιστία: Αυτά τα άτομα δείχνουν μεγαλύτερη τάση να προδώσουν την εμπιστοσύνη των άλλων, ειδικά όταν δεν φοβούνται ότι θα τιμωρηθούν.

Γενικά, τα αντικοινωνικά άτομα παρουσιάζουν ένα συγκεκριμένο συνδυασμό συμπεριφορών και πεποιθήσεων η οποία καταδεικνύει ότι εικάζουν πως οι άλλοι τους επιβουλεύονται ή θέλουν να τους εκμεταλλευτούν. Για αυτό και είναι οι κλασικοί υποψήφιοι για να προδώσουν την εμπιστοσύνη που θα τους δείξετε ή να μην τη λάβουν καθόλου υπόψη.