Αυτό είναι το λαχανικό που προστατεύει από τον καρκίνο του παχέος εντέρου

Μια νέα συστηματική ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε στο BMC Gastroenterology δείχνει πως το μπρόκολο και τα συγγενικά του σταυρανθή λαχανικά μπορούν να προστατεύσουν από τον καρκίνο του παχέος εντέρου.

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου (ΚΠΕ) αποτελεί την τρίτη πιο συχνή μορφή καρκίνου παγκοσμίως και ταυτόχρονα τη δεύτερη αιτία θανάτου που σχετίζεται με καρκίνο.

Η μελέτη συγκέντρωσε και ανέλυσε δεδομένα από περισσότερες από 17 επιμέρους έρευνες.

Μία από τις σημαντικότερες πτυχές της ανασκόπησης ήταν η διερεύνηση της σχέσης δόσης–απόκρισης, δηλαδή πώς η ποσότητα κατανάλωσης επηρεάζει τον κίνδυνο.

Οι ερευνητές, αξιοποιώντας δεδομένα από επτά προοπτικές μελέτες (cohorts) και δέκα μελέτες περίπτωσης–ελέγχου (case-control), εντόπισαν συγκεκριμένα «κατώφλια» προστασίας:

• 20 g/ημέρα: το σημείο στο οποίο εμφανίζεται για πρώτη φορά η προστατευτική δράση.
• 20–40 g/ημέρα: το εύρος με τη μεγαλύτερη μείωση κινδύνου ανά πρόσθετο γραμμάριο κατανάλωσης.
• 0–60 g/ημέρα: η επίδραση σταθεροποιείται. Πέρα από αυτή την ποσότητα δεν καταγράφηκε περαιτέρω όφελος.

Η εικόνα είναι ξεκάθαρη: η κατανάλωση 20–40 γραμμαρίων ημερησίως φαίνεται να προσφέρει τη μεγαλύτερη «απόδοση ανά γραμμάριο», με την προστασία να φτάνει σε σημείο κορεσμού από τα 40 g και άνω.

Η προληπτική ισχύς των σταυρανθών δεν στηρίζεται μόνο σε στατιστικές παρατηρήσεις, αλλά και σε βιολογικά τεκμηριωμένους μηχανισμούς.

Τα λαχανικά αυτά είναι ιδιαίτερα πλούσια σε:

• Φυτικές ίνες,
• Βιταμίνη C,
• Καροτενοειδή,
• Φλαβονοειδή.

Ωστόσο, το πιο καθοριστικό τους στοιχείο είναι τα γλυκοσινολικά. Κατά το μάσημα, οι ενώσεις αυτές διασπώνται σε ισοθειοκυανικά, με χαρακτηριστικότερο τη σουλφοραφάνη (SFN), μια βιοδραστική ουσία με ισχυρές χημειοπροληπτικές ιδιότητες.

Σύμφωνα με τα επιστημονικά δεδομένα, τα ισοθειοκυανικά:

• Αναστέλλουν ένζυμα που ενεργοποιούν καρκινογόνες ουσίες.
• Επαγάγουν απόπτωση (προγραμματισμένο κυτταρικό θάνατο) σε κακοήθη κύτταρα.
• Αναστέλλουν την αγγειογένεση, δηλαδή τον σχηματισμό νέων αγγείων που τροφοδοτούν όγκους.
• Επιβραδύνουν τον κυτταρικό κύκλο, περιορίζοντας την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων.
• Αυτός ο συνδυασμός δράσεων εξηγεί γιατί το μπρόκολο και τα συγγενικά του λαχανικά ξεχωρίζουν στη διεθνή βιβλιογραφία για τον πιθανό τους αντικαρκινικό ρόλο.

Παρά την εντυπωσιακή εικόνα, οι συγγραφείς της μελέτης τονίζουν ότι τα αποτελέσματα πρέπει να αντιμετωπίζονται με επιφυλάξεις.

Οι περισσότερες έρευνες που συνυπολογίστηκαν είναι παρατηρητικές, επομένως, αποτυπώνουν συσχέτιση και όχι αιτιότητα. Υπάρχουν διαφορές στον σχεδιασμό (cohort vs. case-control), οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν την ερμηνεία.

Η αξιολόγηση της διατροφής βασίζεται σε ερωτηματολόγια και αναμνήσεις συμμετεχόντων, στοιχείο που εισάγει πιθανό σφάλμα μέτρησης.
Με άλλα λόγια, αν και τα ευρήματα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά, δεν συνιστούν απόδειξη ότι το μπρόκολο «προστατεύει» αυτόματα από τον καρκίνο. Υποδεικνύουν, όμως, έναν ισχυρό και βιολογικά εύλογο συσχετισμό.

Η έρευνα ενισχύει την άποψη ότι η διατροφή μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην πρόληψη του καρκίνου. Ειδικά η συστηματική κατανάλωση σταυρανθών λαχανικών (σε ποσότητες 20–40 g την ημέρα) φαίνεται να προσφέρει σημαντικό όφελος.