Αυτός είναι ο λόγος που φεύγετε πάντα κουρασμένοι από την παραλία: Tι πρέπει να κάνετε

Η θάλασσα το καλοκαίρι συνδέεται με στιγμές χαλάρωσης και ξεκούρασης, ωστόσο, πολλοί είναι εκείνοι που όταν φεύγουν από την παραλία αισθάνονται κουρασμένοι.

Οι λόγοι είναι πολλοί και συνδέονται με παράγοντες που συχνά υποτιμούμε ή αγνοούμε.

Ο πιο προφανής παράγοντας είναι η θερμοκρασία. Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, ειδικά στην Ελλάδα, η θερμοκρασία μπορεί να ξεπερνά συχνά τους 35°C. Η παραμονή στον ήλιο για πολλές ώρες αυξάνει σημαντικά τη θερμική καταπόνηση του οργανισμού. Το σώμα προσπαθεί να διατηρήσει τη θερμοκρασία του σε φυσιολογικά επίπεδα μέσω της εφίδρωσης και της αυξημένης κυκλοφορίας του αίματος προς το δέρμα. Αυτή η διαδικασία, αν και απαραίτητη για την ψύξη, καταναλώνει ενέργεια και οδηγεί σε αφυδάτωση, προκαλώντας κόπωση, υπνηλία ή ακόμη και πονοκέφαλο.

Επιπλέον, η ηλιακή ακτινοβολία, ειδικά η υπεριώδης (UV), έχει επιβαρυντική επίδραση. Ακόμα και με αντηλιακή προστασία, η έκθεση στον ήλιο προκαλεί ήπιο στρες στο δέρμα και τον οργανισμό. Όταν αυτό συνδυάζεται με τη ζέστη και την έντονη φωτεινότητα, η αίσθηση της εξάντλησης γίνεται εντονότερη.

«Οι άνθρωποι πρέπει να είναι σε θέση να ρυθμίζουν τη θερμοκρασία του σώματός τους», λέει ο Craig Crandall, φυσιολόγος και καθηγητής εσωτερικής ιατρικής στο Southwestern Medical Center του Πανεπιστημίου του Τέξας, μιλώντας στο Popular Science.

Το να κάθεσαι ή να κινείσαι στην παραλία συνεπάγεται διαρκή προσαρμογή του σώματος σε μεταβαλλόμενες συνθήκες: από την καυτή άμμο στο κρύο νερό, από τον ήλιο στη σκιά, από την ηρεμία στην κίνηση. Αυτές οι εναλλαγές ενεργοποιούν συνεχώς μηχανισμούς θερμορύθμισης, γεγονός που αυξάνει το σωματικό φορτίο χωρίς καν να το συνειδητοποιούμε.

Η ένταση του φωτός και η καταπόνηση των αισθήσεων
Το καλοκαίρι, το φως του ήλιου είναι ιδιαίτερα έντονο. Η αντανάκλαση πάνω στην άμμο και το νερό πολλαπλασιάζει την ποσότητα φωτός που φτάνει στα μάτια, προκαλώντας κόπωση στην όραση. Η συνεχής προσπάθεια των ματιών να προσαρμόζονται στο εκτυφλωτικό φως μπορεί να οδηγήσει σε πονοκέφαλο, δακρύρροια ή αίσθηση βάρους στο κεφάλι. Παράλληλα, η παραλία είναι ένα περιβάλλον πλούσιο σε ήχους: ο ήχος των κυμάτων, οι φωνές των ανθρώπων, η μουσική από φορητά ηχεία, οι πωλητές που περνούν, τα παιδιά που παίζουν. Αν και πολλοί από αυτούς τους ήχους είναι ευχάριστοι, η συνεχής ηχητική διέγερση κουράζει το νευρικό σύστημα και δυσκολεύει την πραγματική χαλάρωση.

Η φυσική καταπόνηση από τις δραστηριότητες
Ακόμη και η απλή παραμονή στην παραλία εμπεριέχει σωματική προσπάθεια: περπάτημα πάνω στην άμμο, κολύμπι, παιχνίδια με μπάλα ή ρακέτες, κουβάλημα εξοπλισμού (ομπρέλες, καρέκλες, τσάντες, ψυγεία). Η άμμος, αν και ευχάριστη στην αφή, δημιουργεί μεγαλύτερη αντίσταση στο περπάτημα, γεγονός που καταπονεί περισσότερο τα πόδια και τους μυς. Το κολύμπι, παρόλο που θεωρείται δροσιστική δραστηριότητα, είναι απαιτητική άσκηση. Ειδικά όταν γίνεται σε ανοιχτή θάλασσα, ο οργανισμός χρειάζεται περισσότερη ενέργεια για να κινηθεί λόγω της αντίστασης του νερού και των κυμάτων.

Η αφυδάτωση και η απώλεια ηλεκτρολυτών
Ο ήλιος και η ζέστη αυξάνουν την εφίδρωση, η οποία οδηγεί σε απώλεια υγρών και ηλεκτρολυτών (νάτριο, κάλιο, μαγνήσιο). Αν η απώλεια αυτή δεν αναπληρωθεί έγκαιρα, μπορεί να εμφανιστούν συμπτώματα όπως αδυναμία, ζάλη, μυϊκές κράμπες και έντονη κόπωση. Ακόμα και η ελαφρά αφυδάτωση αρκεί για να μειώσει την ενεργητικότητα και τη διάθεση.

Η υπερδιέγερση του νευρικού συστήματος
Η παραλία είναι ένα περιβάλλον γεμάτο ερεθίσματα: έντονα χρώματα, ήχοι, υφές, θερμοκρασιακές εναλλαγές, κοινωνικές αλληλεπιδράσεις. Ο εγκέφαλος καλείται να επεξεργαστεί όλα αυτά τα ερεθίσματα ταυτόχρονα. Σε άτομα που είναι πιο ευαίσθητα στην αισθητηριακή υπερφόρτωση, αυτή η εμπειρία μπορεί να είναι εξουθενωτική, ακόμη κι αν δεν το συνειδητοποιούν την ώρα που συμβαίνει.

Από βιολογική σκοπιά, η παραμονή στην παραλία το καλοκαίρι συνδυάζει πολλούς παράγοντες που ενεργοποιούν μηχανισμούς άμυνας και προσαρμογής στο σώμα: Θερμική καταπόνηση από την υψηλή θερμοκρασία, απώλεια υγρών και ηλεκτρολυτών από την εφίδρωση, συνεχής επεξεργασία ερεθισμάτων από το περιβάλλον και φυσική καταπόνηση από μετακινήσεις και δραστηριότητες. Αυτή η ταυτόχρονη ενεργοποίηση πολλών συστημάτων – κυκλοφορικού, νευρικού, μυϊκού – οδηγεί σε γενικευμένη κόπωση, που γίνεται πιο έντονη τις ώρες μετά την παραλία.

Στη συνέχεια, υπάρχει η επίδραση του ίδιου του ήλιου. Είναι γνωστό ότι τα ηλιακά εγκαύματα μπορούν να προκαλέσουν κόπωση. Τα ηλιακά εγκαύματα προκαλούν φλεγμονώδη αντίδραση, σημειώνει ο Crandall. Αν είναι αρκετά σοβαρά, μπορούν να οδηγήσουν σε συμπτώματα εξάντλησης ολόκληρου του σώματος, καθώς και σε πονοκέφαλο, ναυτία και ακόμη και πυρετό.

Ο ακριβής λόγος για τον οποίο συμβαίνει αυτό δεν είναι καλά κατανοητός, αλλά ο Crandall σημειώνει ότι η ηλιακή ακτινοβολία στο δέρμα μας προκαλεί χημικές αντιδράσεις. Η έκθεση στον ήλιο ενεργοποιεί την παραγωγή βιταμίνης D. Υποθέτει ότι είναι πιθανό να ενεργοποιούνται και άλλες χημικές ή ορμονικές αντιδράσεις από τον ήλιο.

Παρότι η κούραση από την παραλία είναι συχνά αναπόφευκτη, υπάρχουν τρόποι για να περιοριστεί:

• Καλή ενυδάτωση με νερό και ροφήματα που περιέχουν ηλεκτρολύτες.
• Συχνά διαλείμματα στη σκιά για να μειώνεται η θερμική επιβάρυνση.
• Χρήση καπέλου και γυαλιών ηλίου για μείωση της καταπόνησης από το φως.
• Ελαφριά γεύματα πριν και κατά τη διάρκεια της παραμονής.
• Οργάνωση του εξοπλισμού ώστε να μειώνεται η σωματική ταλαιπωρία.
• Αποφυγή των πιο ζεστών ωρών της ημέρας (12:00–16:00).