Οι 5 τροφές πλούσιες σε χαλκό που προστατεύουν τη μνήμη σας μακροπρόθεσμα

Η απώλεια μνήμης αποτελεί ένα από τα πρώτα και πιο ανησυχητικά σημάδια γνωστικής εξασθένησης, ιδιαίτερα σε ασθένειες όπως η νόσος Αλτσχάιμερ.

Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι ο χαλκός που προσλαμβάνεται μέσω της διατροφής ενδέχεται να έχει προστατευτική δράση στη λειτουργία της μνήμης – ανατρέποντας παλαιότερες θεωρίες που τον συνέδεαν αποκλειστικά με τοξικότητα και νευροεκφυλιστικές διεργασίες.

Τι έδειξε η νέα μελέτη για τον χαλκό και την απώλεια μνήμης;

Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο Scientific Reports και διαπίστωσε ότι οι χαμηλές δόσεις χαλκού μέσω διατροφής βελτίωσαν την μνήμη και τη μάθηση σε ποντίκια με γενετική προδιάθεση για νόσο Αλτσχάιμερ, χωρίς να προκαλέσουν τη συσσώρευση τοξικών ουσιών, που προηγουμένως συσχετιζόταν με υψηλά επίπεδα χαλκού στον εγκέφαλο.

Συγκεκριμένα, ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Λιντς ανακάλυψαν ότι η μακροχρόνια, χαμηλής περιεκτικότητας σε χαλκό συμπλήρωση ενεργοποίησε ευεργετικές κυτταρικές οδούς, που εμπλέκονται στον σχηματισμό μνήμης. Συγκεκριμένα, ενίσχυσε τη δραστηριότητα της CREB (μιας πρωτεΐνης κρίσιμης για την ενοποίηση της μνήμης) και αύξησε τα επίπεδα του BDNF, ενός νευροτροφικού παράγοντα σημαντικού για την πλαστικότητα του εγκεφάλου.

Βασικά ευρήματα:

• Τα ποντίκια που τρέφονταν με χαλκό είχαν σημαντικά καλύτερες επιδόσεις σε τεστ μνήμης σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου
• Δεν βρέθηκαν ενδείξεις τοξικής συσσώρευσης χαλκού
• Ο χαλκός φάνηκε να ενισχύει τη συναπτική σηματοδότηση που σχετίζεται με την μάθηση

Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι ο χαλκός, σε προσεκτικά ρυθμιζόμενες διαιτητικές ποσότητες, μπορεί να βοηθήσει στην επιβράδυνση ή την πρόληψη της εξασθένησης της μνήμης, που σχετίζεται με τη νόσο Αλτσχάιμερ.

Πώς επηρεάζει ο χαλκός την υγεία του εγκεφάλου;

Ο χαλκός είναι ένα απαραίτητο ιχνοστοιχείο, που παίζει ζωτικό ρόλο στην λειτουργία του εγκεφάλου, αλλά αν είναι τόσο σε έλλειψη όσο και σε περίσσεια μπορεί να διαταράξει τη νευρωνική ισορροπία.

Στον εγκέφαλο, ο χαλκός συμβάλλει σε:

• Σύνθεση νευροδιαβιβαστών (ντοπαμίνη, νορεπινεφρίνη)
• Αντιοξειδωτική άμυνα μέσω ενζύμων όπως η υπεροξειδική δισμουτάση
• Ρύθμιση της συναπτικής πλαστικότητας και των οδών που σχετίζονται με την μνήμη
• Παραγωγή μιτοχονδριακής ενέργειας

Όταν τα επίπεδα χαλκού είναι βέλτιστα, ο εγκέφαλος λειτουργεί αποτελεσματικά. Αλλά η υπερβολική ποσότητα χαλκού, ειδικά σε μη δεσμευμένη (ελεύθερη ιοντική) μορφή, μπορεί να προκαλέσει οξειδωτικό στρες, ενώ η πολύ μικρή ποσότητα θα μπορούσε να βλάψει τις γνωστικές διαδικασίες.

Η μελέτη του πανεπιστημίου του Λιντς επικεντρώθηκε σε μικρές, ελεγχόμενες δόσεις, δείχνοντας ότι αυτή η ισορροπία μπορεί να είναι το κλειδί για τον προσδιορισμό του εάν ο χαλκός είναι προστατευτικός ή επιβλαβής.

Μπορεί η έλλειψη χαλκού να αυξήσει τον κίνδυνο γνωστικής εξασθένησης;

Παρόλο που η τοξικότητα του χαλκού έχει ιστορικά συγκεντρώσει μεγαλύτερη προσοχή, η έλλειψη χαλκού αναγνωρίζεται ολοένα και περισσότερο ως πιθανός παράγοντας που συμβάλλει σε νευρολογικά προβλήματα, ειδικά σε ηλικιωμένους.

Τα χαμηλά επίπεδα χαλκού έχουν συνδεθεί με:

• Μειωμένη μυελίνωση των νευρώνων
• Μειωμένη λειτουργία των νευροδιαβιβαστών
• Μειωμένη αντιοξειδωτική ικανότητα
• Αυξημένη φλεγμονή και κυτταρικό θάνατο στον εγκέφαλο

Στο πλαίσιο της νόσου Αλτσχάιμερ, ορισμένοι ερευνητές προτείνουν ότι η ήπια ανεπάρκεια χαλκού θα μπορούσε να επιδεινώσει την εξέλιξη της νόσου, ιδιαίτερα όταν επηρεάζει την γονιδιακή έκφραση σε περιοχές του εγκεφάλου, που συνδέονται με την μάθηση και την μνήμη.

Η Συνιστώμενη Ημερήσια Πρόσληψη (ΣΗΠ) χαλκού για τους ενήλικες είναι 0,9 mg, σύμφωνα με τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ. Οι περισσότεροι άνθρωποι καλύπτουν αυτή την ανάγκη μέσα από μια ισορροπημένη διατροφή.

Ορισμένες από τις κορυφαίες πηγές χαλκού περιλαμβάνουν:

• Στρείδια: Περιέχουν 4,9 mg χαλκού ανά 100 γραμμάρια, που αντιστοιχεί στο 544% της ΣΗΠ. Επιπλέον, είναι πλούσια σε ψευδάργυρο και βιταμίνη Β12.

• Συκώτι (μοσχαρίσιο ή αρνίσιο): Με 4 mg χαλκού ανά 100 γραμμάρια, προσφέρει το 444% της ΣΗΠ, και είναι πλούσιο σε σίδηρο και βιταμίνη Α.

• Κάσιους: Παρέχουν 2,2 mg χαλκού (244% της ΣΗΠ) και αποτελούν καλή πηγή φυτικής πρωτεΐνης.

• Ηλιόσποροι: Περιέχουν 1,8 mg χαλκού (200% της ΣΗΠ) και είναι πλούσιοι σε βιταμίνη Ε και σελήνιο.

• Ρεβίθια: Με 0,4 mg χαλκού ανά 100 γραμμάρια, καλύπτουν το 44% της ΣΗΠ και είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και φολικό οξύ.